رضا شهرابی؛ مدیر کل اطلاع‌رسانی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) درباره شرایط فعلی مخزن کتابخانه ملی از نظر کمی و کیفی گفت: کتابخانه ملی در سال‌های اخیر تدابیری را برای نگهداری کتاب‌های صوتی، عملی کرده است. بیشتر کتاب‌هایی که در فرمت لوح فشرده بودند، ماندگاری چندانی نداشتند. در یک ساز و کار جدید تمام لوح‌های فشرده کتاب‌های صوتی با کیفیت بهتر در بستر شبکه‌ای با عنوان (sam) برای نگهداری دراز مدت و در فرمتی به‌روزتر در اختیار مخاطبان قرار گرفته است.
 
شهرابی درباره کتاب‌های صوتی موجود در کتابخانه ملی گفت: کتابخانه ملی تقریبا 6 هزار و 280 عنوان کتاب گویا در آرشیو خود دارد که تعداد زیادی از آن‌ها در سال گذشته و جاری گردآوری شده است
 
وی ادامه داد: در طی این دو سال فراخوانی را به سازمان‌ها و مراکزی که به تولید کتاب صوتی می‌پردازند دادیم. طبق این فراخوان هر نسخه‌ از کتاب‌ها که گویا می‌شود، موسسات و فعالان در این حوزه یک نسخه را هم به کتابخانه ملی ارسال می‌کردند که خوشبختانه در نتیجه این فراخوان کتاب‌های بسیاری در حوزه‌های گوناگون به صورت صوتی‌شده و با کیفیت مطلوب وارد آرشیو کتابخانه ملی شدند.
 
به گفته شهرابی کتابخانه ملی درمورد تکمیل منابع خود از کتاب‌های صوتی با برخی دانشگاه‌ها مانند دانشگاه پیام‌نور و موسسات تولیدکنندگان کتاب گویا در استان‌های مختلف و بنیاد رودکی و برخی از نهاد‌ها که تحت نظر شهرداری تهران بودند مانند کتابخانه‌های عمومی، همکار‌هایی داشته است و اکنون جمع‌آوری و تکمیل منابع از این مراکز در حال انجام است.
 
مدیر کل اطلاع‌رسانی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران خاطر نشان کرد: به علت وظیفه‌ای که کتابخانه ملی در جهت تکمیل منابع خود دارد، فارغ از هرگونه جهت‌گیری موضوعی باید هر آنچه که در قالب یک کتاب تولید می‌شود را جمع‌آوری کند.
 
شهرابی گفت: لازم به ذکر است که بسیاری از موسساتی که به تولید کتاب گویا می‌پردازند اولویت‌هایی در مورد جهت‌گیری موضوعی دارند، اغلب کتاب‌های آموزشی را اولویت قرار می‌دهند و تا حدودی کتاب‌های آموزشی و پژوهشی زیادی از سوی آن‌ها منتشر شده است.
 
وی درباره میزان کتاب‌های صوتی آموزشی که در بیشتر موارد نابینایان مخاطبان‌ آن‌ها هستند گفت: درصد زیادی از کتاب‌هایی که صوتی می‌شوند کتاب‌هایی هستند که در زمینه علوم‌انسانی و آموزشی تالیف شده‌اند و نزدیک به بیش از 50 درصد از کتاب‌های صوتی آموزشی، کتاب‌های آموزشی حوزه علوم انسانی هستند.
 
شهرابی در پاسخ به این پرسش آیا نابینایان به هر کتابی که در حوزه آموزش مورد نیازشان است، می‌توانند در کتابخانه ملی دسترسی پیدا کنند، گفت: بسیاری از کتاب‌ها دارای فهرست موضوعی هستند و فهرست تکمیلی ندارند؛ به همین دلیل درصد دقیقی نمی‌توان داد که چقدر از این کتاب‌ها آموزشی است.
 
وی با اشاره به اینکه تالار رقمی کتابخانه ملی ویژه نابینایان است، تاکید کرد: حدود 70 هزار پایان‌نامه مقطع دکتری و کارشناسی‌ارشد برای نابینایان در این تالار قابل استفاده شده است. لازم به ذکر است که پایان‌نامه‌های اغلب رشته‌ها در این تالار موجود است.
 
شهرابی در ادامه گفت: این پایان‌نامه‌ها با استفاده از برخی نرم‌افزارهای تبدیل متن به صوت در اختیار نابینایان قرار گرفته است. به عقیده من این منابع برای آموزش نابینایان بسیار می‌تواند مفید باشد.
 
مدیر کل اطلاع‌رسانی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران درباره همکاری‌های که تاکنون با ناشران در زمینه کتاب‌های صوتی انجام دادند گفت: تاکنون همکاری چندانی با ناشران در زمینه کتاب‌های صوتی نداشتیم؛ اغلب همکاری‌های ما با موسساتی که به صورت تخصصی کتاب صوتی منتشر می‌کنند.
 
شهرابی با اشاره به برنامه‌هایی که کتابخانه ملی برای افزایش کتاب‌های صوتی دارد خاطر نشان کرد: برای تکمیل مخزن کتاب‌های صوتی در کتابخانه ملی همچنان برنامه گردآری کتاب‌ها از سوی سازمان‌ها ادامه دارد و هدف ما این است که کتاب‌های صوتی جمع‌آوری شده تا آخر سال 97 نزدیک به 15 هزار عنوان برسانیم.
 
وی در این‌باره گفت: با توجه به برآوردی که از سطح کل کشور در مورد کتاب‌های صوتی شده است، تقریبا نزدیک به 15 هزار عنوان کتاب صوتی در موسسات فرهنگی کل کشور موجود است و قصد داریم تا پایان سال 97 تمام این نسخه‌ها در کتابخانه ملی موجود باشد تا در اختیار مخاطبان قرار گیرد.
 
شهرابی از فراخوانی که کتابخانه ملی درباره کتاب‌های بریل داده است خبرداد و گفت: نزدیک به یک‌هزار و 500 عنوان کتاب بریل داریم و می‌خواهیم در آینده‌ای نزدیک با تولیدکنندگانی که کتاب‌های بریل تولید می‌کنند همکاری بیشتری داشته باشیم تا یک نسخه از این کتاب‌ها به کتابخانه ملی ارسال شود.
 
وی در پاسخ به این پرسش که آیا کتابخانه ملی برای تولید کتاب‌های صوتی اقداماتی در دست اجرا دارد، گفت: تاکنون کتابخانه ملی برای تولید کتاب گویا فعالیتی انجام نداده است. چراکه این فرآیند(تولید کتاب صوتی) در شرح وظایف کتابخانه ملی نیست و این‌ امر ساز و کار خاص خود را دارد بنابراین بیشتر روی گردآوری کتاب‌ها تمرکز داریم.