یکشنبه ۱۶ اردیبهشت ۱۳۹۷ - ۱۳:۴۸
قوانین موجود برای حفاظت حقوق اهالی کتاب کافی نیست

کپی‌رایت و حفظ حقوق مادی و معنوی مولفان و نویسندگان موضوعی است که در صورت رعایت آن در سطح بین‌المللی ناشران ایرانی می‌توانند فعالیت گسترده تری داشته باشند. کارشناسان این حوزه در نشست «ایران، کپی‌رایت، حقوق مادی و معنوی آثار فرهنگی» به بررسی قوانین کپی‌رایت در ایران می‌پردازند.

به‌گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) نشست «ایران، کپی‌رایت، حقوق مادی و معنوی آثار فرهنگی» در سی‌ویکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با حضور افشین شحنه‌تبار؛ مدیر مسئول انتشارات شمع و مه و غلامرضا عزیزی؛ رئیس پژوهشکده سازمان اسناد و کتابخانه ملی، روز یکشنبه 16 اردیبهشت‌ماه در سرای اهل قلم برگزار شد.
 
در ابتدای این نشست شحنه‌تبار گفت: کپی‌رایت بحثی تخصصی است که ماهیت آن با قانون که درباره آن اعمال می‌شود فرق دارد. عضو نبودن ایران در کنوانسیون برن برای ناشران ایرانی گران تمام شده است. بسیاری از ناشران ایرانی نمی‌توانند تحت عنوان نشر ایرانی با دیگر ناشران خارجی همکاری کنند. عضو نبودن ایران در برن باعث شده فرهنگ کشور کمتر شناخته شود. ما ناچاریم که به عضویت کنوانسیون برن دربیاییم.
 
مدیر عامل انشارات شمع و مه گفت: امیدی ندارم که این اتفاق به راحتی حل شود و چیزی نیست که در اختیار مجلس و یا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باشد و بسیار گسترده‌تر از آن است. مخالفان این جریان معتقدند ایجاد حفظ کپی‌رایت در ایران به شرایط نشر در کشور لطمه می‌زند و عضویت در برن می‌تواند برای صنعت نشر ضرر داشته باشد اما من معتقدم این امر می‌تواند حتی بازار خوبی را برای ناشران  به‌وجود بیاورد.
 
وی در ادامه افزود: حتی از نظر مالی هم سنگینی چندانی برای صنعت نشر نخواهد داشت چون به راحتی می‌توان با ناشران خارجی همکاری کرد.
 
شحنه‌تبار درباره وضعیت کپی‌رایت در ایران گفت: اینکه برخی ناشران ایرانی آثار ناشران خارجی را به راحتی چاپ و عرضه می‌کنند باعث شده که ایران از این جهت وجه خوبی در کشورهای جهان نداشته باشد. بسیاری از ناشران خارجی دولت ایران را همسو با متخالفان کپی‌رایت می‌داند. چون دولت برنامه‌ای برای جلوگیری از افست ندارد.
 
وی افزود: باتوجه به قیمت کاغذ عضویت ایران در برن هیچ لطمه‌ای به صنعت نشر نمی‌زند. چنانچه اگر این اتفاق بیفتد نویسندگان هم شناخته می‌شوند. خوشبختانه برخی ناشران ما هم به‌صورت جداگانه این کار را می‌کنند.
 
شحنه‌تبار گفت: در صورت عضویت ایران در برن کتاب‌ها به زبان‌های گوناگون از سوی ناشرانشان به راحتی در اختیار ناشران ایرانی قرار خواهد گرفت. اما وضعیت موجود این است که ناشران خارجی، ناشران ایرانی را در نقش یک سارق می‌بینند و این اصلا برای دولت و ایرانیان خوب نیست.
 
این فعال در عرصه کپی‌رایت درباره وظیفه دولت برای حفظ قانون کپی‌رایت گفت: ما می‌دانیم که دولت به تنهایی نمی‌تواند روندی را به وجود بیاورد که این شرایط تسهیل شود اما ناشران باید خودشان دست به کار شوند.
 
عزیزی در ادامه گفت: کپی‌رایت طرفداران و منتقدان زیادی در کشور دارد اما لازم به ذکر است که حداقل 4 قانون حمایت از حقوق مولفان و مصنفان در کشور تصویب شده است.
 
وی افزود: متاسفانه بزرگترین مشکل درباره کپی‌رایت را در داخل کشور داریم. هنوز حقوق پدید‌آورندگان داخلی در این نقض می‌شود. از رونویسی پایان‌نامه گرفته تا کپی کتاب‌های تالیفی و ترجمه. درواقع انواع و اقسام دزدی‌ها انجام می‌شود.
 
رئیس پژوهشکده سازمان اسناد و کتابخانه ملی گفت: چیزی که اتفاق می‌افتد این است که سازوکار پیگیری حق مولفان در ایران پیچیده است. عدم پیگیری موارد نقض کپی در ایران باعث شده که این تخلف به راحتی صورت بگیرد. نقض کپی‌رایت از ابتدا از داخل دانشگاه‌ها شروع شد و فعالیت‌های دانشگاهی باعث شده تا این جریان قوت گیرد.
 
وی در باره کتاب‌های دیجیتالی هم گفت: توزیع غیرقانونی دیجیتالی کتاب هم عاملی شده که نقض کپی‌رایت راحت‌تر از گذشته انجام شود. کتاب‌های پرفروش تقلبی که وارد بازار کتاب می‌شوند. بدون هیچ نگرانی متخلفان به این فعالیت می‌پردازند. 
 
عزیزی افزود: متاسفانه مراکز دانشگاه و کتابخانه‌های بزرگ برای استفاده دانشجویان کتاب‌ها را اسکن می‌کنند و به راحتی دراختیار افراد قرار می‌دهند که این امر خود باعث شده کپی رایت به راحتی در داخل ایران انجام شود. این فعالیت شاید به ظاهر مثبت باشد اما تاثیرات منفی آن بیشتر از اثرات مثبت آن است.

وی گفت: برخی کتابخانه‌های دیجیتال بدون هیچ هزینه‌ای به مولف تاسیس شده‌اند جریان آزادسازی دانش در کشور ما خوب جا نیفتاده است و باعث تضعیف و حقوق نویسنده شده است.

به گفته عزیزی برخی فکر می‌کنند اسناد هیچ حقوق معنوی ندارد اما برای سازمان مربوطه دارای حقوق معنوی است.

شحنه‌تبار در ادامه گفت: واقعیت این است که مشکل ما نبود قانون است اگر قانون داشته باشیم شرایط بهتر می‌شود. ما در داخل ایران هم قانون کپی رایت نداریم و دستمان برای این نوع تخلفات باز است. اما برای تبادلات جهانی باعث می‌شود دستمان بسته شود.

وی گفت:  99 درصد ناشران حق و حقوق نویسندگان خارجی را رعایت نمی‌کنند. وجه فرهنگی و اجتماعی که این امر برای ایران در صورت عضویت در کنوانسیون برن به وجود می‌آورد بسیار ارزشمند است. قانون در کشورهای دیگر به قدری از اثر نویسنده حمایت می‌کند که هرگونه کپی‌برداری هر چند جزیی باید با اجازه قانون و مولف انجام شود. مشکل ما در قانونگذاری است و ما باید در این امر وارد چارچوب‌ها شویم.
 

 

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها