به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) نشست «آشنایی با رابرت جردن و جایگاه ادبیات فانتزی حماسی در ایران» با حضور فرزاد فربد، مدیر نشر پریان و بهرنگ مافی، مترجم مجموعه «چرخ زمان» عصر یکشنبه (16 اردیبهشت) در سرای اندیشه سی‌ویکمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد.
بهرنگ مافی در این نشست درباره آشنایی‌اش با مجموعه «چرخ زمان» توضیح داد: سال 76 بود که از طریق یک بازی گرافیکی تمام تکست با مجموعه «چرخ زمان» آشنا شدم. آن موقع دوست داشتم معادلی برای دنیایی که رابرت جردن در این مجموعه ساخته است را در جای دیگری ببینم و خیلی علاقه‌مند بودم کسی این کتاب را ترجمه کند یا اینکه اصل کتاب را پیدا کنم و بخوانم. اما این کتاب تا سال‌ها در ایران عرضه نشد. تا اینکه در دهه 80 در سفری که به خارج از کشور داشتم این کتاب را دیدم و خواندم.
جردن در قالب فانتزی، ایستادگی و اعتماد‌به‌نفس را به مردم منتقل می‌کند
این مترجم در ادامه بیان کرد: وقتی مجموعه «چرخ زمان» را خواندم متوجه شدم که رابرت جردن دنیایی را که در اثرش ساخته به‌گونه‌ای به تصویر می‌کشد که مخاطب می‌تواند همراه با قهرمان‌های داستان زندگی کند و من این‌گونه تصویرسازی را در کتاب‌های دیگر ندیدم. در کتاب‌های دیگری که در این حوزه منتشر شده است مانند «ارباب حلقه‌ها» و «بازی تاج و تخت» بیشتر به خود داستان توجه شده است و نویسنده دنیا و بازی آن کتاب را برای مخاطب به تصویر نمی‌کشد. اما رابرت جردن با همه جزئیات، دنیا و فضای موردنظر در داستان را به تصویر می‌کشد و مخاطب کاملا در درد و رنج و شادی و شرایط سخت داستان شریک می‌شود که هم هیجان داستان را بالا می‌برد و هم سبب افزایش همزادپنداری می‌شود و مخاطب می‌تواند شخصیت خودش را در داستان پیدا کند.
به گفته مافی، چرخ زمان لزوما یک خط مستقیم داستانی مشخص را دنبال نمی‌کند و هربار می‌توان از دید یک شخصیت داستانی یک‌جور متفاوت داستان را دنبال کرد.
جردن در آثارش از فلسفه شرقی استفاده کرده است
وی با بیان اینکه دنیایی که در «چرخ زمان» دیده می‌شود با دنیایی که تالکین در آثارش ساخته است تفاوت دارد، گفت: در «چرخ زمان» در عین حالی که دنیای دیگری ساخته شده است نویسنده می‌خواهد شباهتی از آن را با دنیای واقعی ایجاد کند. جردن ظرافتی به خرج می‌دهد و چیزهایی که می‌خواهد به مردم انتقال دهد در قالب فانتزی بیان می‌کند. او در قالب فانتزی، ایستادگی، اعتماد‌به‌نفس و امیدواری را به مردم منتقل می‌کند. البته به صورتی کاملا غیرمستقیم تا حالت نصیحت‌گونه به خود نگیرد.
این مترجم در ادامه ویژگی‌های خاص دنیای رابرت جردن اشاره کرد و گفت: جردن در گذشته‌اش سابقه دو سال نظامی‌گری دارد. همچنین فیزیک‌دان بوده و به‌شدت به تاریخ علاقه‌مند بوده است. همه علاقه‌مندی‌هایش را یک طرف جمع کرده و از طرف دیگر در کتاب‌هایش ایدئولوژی شرقی دارد. همچنین از سویی دیگر از مسیحیت و اسلام استفاده می‌کند و از فلسفه شرقی در بسیاری از جاها استفاده کرده است.
مافی در ادامه به حضور زنان در آثار جردن پرداخت و گفت: حضور زنان به عنوان یکی شخصیت اصلی در آثار جردن به وضوح دیده می‌شود در حالی‌که حضور زنان در سایر آثار ادبیات فانتزی کمتر دیده می‌شود. به اعتقاد جردن منبع نیرو دو بخش دارد. یک بخش مردانه و یک بخش زنانه. مردان و زنان زیادی می‌توانند از این منبع استفاده کنند و کارهایی مثل جادو را انجام دهند. جردن قبل از داستان منبعی را که مردان می‌توانستند استفاده کنند و از آن نیرو بگیرند را آلوده می‌کند. و هر مردی که به آن منبع وصل شود دیوانه می‌شود. در نتیجه فقط زن‌ها می‌توانند از این منبع نیرو بگیرند.
مافی درباره اقتباس ادبی از «چرخ زمان» نیز گفت: رابرت جردن سال‌هاست نه امتیاز اقتباس ادبی از این اثر را به کسی می‌دهد و نه خودش چیزی می‌سازد ولی آمازون می‌خواهد این امتیاز را بگیرد و بسازد. ولی هنوز فیلمی از آن ساخته نشده است. البته در بعضی فیلم‌ها مانند «گریت وال» اثری از «چرخ زمان» دیده می‌شود و در آن از هیولاهایی استفاده می‌شود که شبیه یکی از هیولاهای چرخ زمان است.
مخاطبان «چرخ زمان» فقط نوجوانان نیستند
این مترجم درباره مخاطبان «چرخ زمان» نیز توضیح داد: این کتاب برای گروه سنی نوجوان به بالاست. جردن وقتی کتاب را نوشت بیش از 40 سال سن داشت و می‌تواند علاوه بر نوجوان‌ها برای بزرگسالان نیز جذاب باشد البته کودکان هم اگر شجاع باشند و نترسند می‌توانند این کتاب را بخوانند. چون این کتاب به آنها یاد می‌دهد چگونه با اتفاقات مختلف که در زندگی‌شان رخ می‌دهد برخورد کنند.
تاثیر زیادی از شرق در آثار جردن دیده می‌شود
فرزاد فربد نیز در این نشست بیان کرد: ژانر فانتزی قدیمی‌ترین ژانر در ادبیات است، به واسطه حضور افسانه‌ها و اسطوره‌ها. به نظر می‌رسد داستان‌هایی مانند داستان‌های «برادرهای گریم» و هانس کریستین اندرسن به‌خاطر خشونت فراوانی که در آنها وجود دارد و مضامین بزرگسالانه اصلا برای کودکان مناسب نیستند. مثلا در داستان «هانسل و گرتل» در نسخه نخست داستان به دلیل فقر موجود، مادر به پدر می‌گوید «بچه‌ها را با خود به جنگل ببر و گم کن» البته این مسئله در جلدهای بعدی تغییر کرده است و این موضوع از سوی پدر مطرح می‌شود و مسائل دردناکی را بیان می‌کند.
مدیر نشر پریان در ادامه درباره آثار رابرت جردن گفت: جردن به دلیل علاقه زیادی که به تاریخ داشت مانند تالکین در کتاب «ارباب حلقه‌ها» فقط از الگوها و هیولاهای اروپایی استفاده نکرده است و تاثیر زیادی از شرق در آثارش دیده می‌شود، مخصوصا از ایرانی‌ها و بودایی‌ها. از سویی با توجه به اینکه اسطوره بخش اصلی ادبیات فانتزی است و تالکین از اسطوره‌های اسکاندیناوی بسیار استفاده کرده است، اما آنها را به نوعی تالکینی کرده است. همچنین گیمن در کارهایش مانند «مرد شنی» نشان می‌دهد که چقدر بر اسطوره‌ها تسلط دارد.
وی در ادامه در مقایسه آثار سی. اس. لوئیس با آثار جردن گفت: لوئیس در کتاب «نارنیا» نه‌تنها به زنان نقش مهمی نداده است بلکه تاحدی آنها را تحقیر کرده است. به گونه‌ای که در کتاب «نارنیا» زمانی که دختران به بلوغ می‌رسند نگاه تحقیرآمیزی به آنها دارد به گونه‌ای که بعدا نویسندگان در پاسخی به دیدگاه لوئیس، نوشتند تغییر و بلوغ چیز مسخره‌ای نیست بلکه نقطه تحول است.
فربد گفت: زمانی که ترجمه‌ها را می‌خواندم برایم جالب بود که مافی 20 سال با این کتاب‌ها زندگی کرده و آنها را با دقت و وسواس زیادی مطالعه و ترجمه کرده است. قطعا این مجموعه ادامه خواهد داشت و سایر جلدهای آن را نیز منتشر می‌کنیم.
سی‌ویکمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران تا 22 اردیبهشت در مصلای بزرگ امام برپاست.
یکشنبه ۱۶ اردیبهشت ۱۳۹۷ - ۲۰:۰۶
نظر شما