گفت‌وگو نیاز به آموزش‌های تئوریک و عملی دارد و قطعا یک راه برای فراگیری آن مطالعه است؛ اما سهم گفت‌وگو از بازار کتاب ایران و به‌ویژه نمایشگاه کتاب تهران که از آن با عنوان بهار کتاب یاد می‌شود، چقدر است؟ در گزارش زیر کتاب‌های گفت‌وگویی ارائه شده از سوی ناشران مختلف در سی‌ویکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران معرفی شده‌اند. شاید تعداد دیگری از کتاب‌های این عرصه در نمایشگاه کتاب عرضه شده باشند که از دید خبرنگار ایبنا دور مانده‌اند، اما مهم این است که عناوین کتاب‌های ارائه شده اندک است و قطعا جامعه ما و اهالی کتابخوان ایران به تعداد منابع مکتوب بیشتری نیاز دارند.
«گفت‌وگو با مخالف از منظر قرآن»
نشر احسان نیز با کتاب «گفت‌وگو با مخالف از منظر قرآن» نوشته مولود بهرامیان در حوزه ناشران گفت‌وگویی جای گرفته است. این انتشارات در شبستان، راهروی چهار، غرفه شماره 24 حضور دارد.
نویسنده در این کتاب در پنج فصل به معرفی و تحلیل مفهوم «گفت‌وگو» پرداخته و در ادامه جایگاه آن در فلسفه اخلاق را بررسی می‌کند. یکی از ویژگی‌های مهم این کتاب معرفی و تحلیل رویکردهای جدید گفت‌وگو از منظر فیلسوفان اخلاق و گفت‌وگو و همسنجی آنها با رویکرد قرآنی است. عناوین فصول پنجگانه کتاب به ترتیب به این شرح است: «واکاوی مساله گفت‌وگو»، «تبارشناسی گفت‌وگو و معرفی اجمالی فلسفه اخلاق»، «رویکردها و مبانی جدید گفت‌وگو»، «گفت‌وگو در قرآن» و «اخلاق مخالفت و پیامد گفت‌وگو از منظر قرآن».
«پرسش‌های بوطیقای داستایفسکی»
یکی از مهم‌ترین کتاب‌های منتشر شده حوزه گفت‌وگو «پرسش‌های بوطیقای داستایفسکی» نوشته میخاییل باختین متفکر مشهور روسی است که با ترجمه‌ای از سعید صلح‌جو از سوی نشر نیلوفر به سی‌ویکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران آمده است. این انتشارات در شبستان راهروی 29 غرفه شماره یک حضور دارد.
باختین در این کتاب بحث مهمی را درباره «زبان» و «گفت‌وگو» در رمان‌های داستایفسکی مطرح کرده و در زمره آن درباره مفهوم گفت‌وگو چگونگی آن تئوری‌پردازی می‌کند. «کارناوال» یکی از مهم‌ترین مفاهیم باختین در این مبحث است. در منظومه فکری باختین کارناوال وابسته به جمع است.
کسانی که در کارناوال شرکت می‌کنند، صرفا یک ازدحامی از جمعیت نیستند، بلکه، مردم به مثابهٔ یک کل دیده می‌شوند. این کل، به گونه‌ای تشکّل یافته تا سازمانِ اقتصادی-اجتماعی و سیاسی را به مبارزه بطلبد. مطابق نظرگاهِ باختین، «همه در مدّت زمانِ برپایی کارناوال، برابرند. اینجا، در میدانِ شهر، گونه ویژه‌ای از ارتباط آزاد و خودمانی بین کسانی حکم‌فرماست که معمولاً با محدودیّت‌های کاست، دارایی، حرفه و سن [به گروه‌های مختلف] تقسیم شده‌اند.»
بر اساس تعریف باختین، کارناوال‌گرایی (Carnivalesque) به بروز ویژگی‌ها و کارکردهای کارناوال در ادبیات اشاره دارد. این ویژگی‌ها عبارتند از: شوخی، تنوع، بازی، به رسمیت نشناختن حقانیت و جایگاهِ سلسله مراتبی صاحب‌منصبان سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و امثال آن. آثار کارناوالی می‌توانند مانند کارناوال‌ها فضای مناسبی برای گفت‌وگویِ واقعی بین نظام‌های ارزشی گوناگون باشند.
ترجمه دیگری از این کتاب با عنوان «مسائل بوطیقای داستایفسکی» به قلم نصرالله مرادیانی از سوی انتشارات حکمت کلمه منتشر شده و در سی‌ویکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران عرضه می‌شود. نشر حکمت کلمه در شبستان راهروی 13 غرفه شماره 14 حضور دارد.
«من و تو»
کتاب «من و تو» اثر مارتین بوبر، با ترجمه الهام عطاردی و ابوتراب سهراب نیز از سوی انتشارات فرزان روز عرضه می‌شود. این انتشارات در شبستان راهروی 21 و غرفه شماره 22 واقع است.
مارتین بوبر در این کتاب رابطه دوجانبه و متقابل دو انسان، رابطه متقابل انسان با واقعیت‌های طبیعی، رابطه میان پزشک و بیمار و رابطه میان پیشروان دینی و پیروان و... را توضیح داده و بیان می‌کند که رابطه و گفت‌وگوی متقابل میان انسان و خدا، فقط از درون رابطه متقابل انسان و انسان، سرچشمه می‌گیرد.
«باهم اندیشیدن: راز گفت‌وگو»
انتشارات اطلاعات نیز سومین چاپ کتاب «باهم اندیشیدن راز گفت‌وگو» نوشته مارتینا هارتکه‌مایر، یوهانس هارتکه‌مایر و فریمن دوریتی و ترجمه فاطمه صدرعاملی را به سی‌ویکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران آورده است. نویسندگان کتاب «باهم اندیشیدن؛ راز گفت‌وگو» در یازده فصل به بیان چیستی مفهوم «گفت‌وگو» و همچنین آموزش عملی آن به همراه مثال‌های متنوع پرداخته‌اند.
انتشارات اطلاعات در شبستان، راهروی 2/11 غرفه شماره هفت حضور دارد.
«شوق گفت‌وگو»
نشر اختران نیز با کتاب «شوق گفت‌وگو و گستردگی فرهنگ تک‌گویی در میان ایرانیان» نوشته حسن قاضی‌مرادی به نمایشگاه بی‌المللی کتاب تهران آمده است. علاقه‌مندان به خرید این کتاب نیز می‌توانند به غرفه نشر اختران واقع در شبستان راهروی 4 غرفه شماره 20 مراجعه کنند.
موضوع کتاب حاضر، ارتباط گفتاری، به ویژه تک‌گویی و گستردگی این فرهنگ در بین ایرانیان است. هدف از نگارش این کتاب، برطرف کردن ضعف‌های گفت‌وگو و نمایش آثار ناشی از تک‌گویی و تک‌صدایی است. تک‌گویی دارای معنای عام و خاص است، اما نگارنده در این نوشتار معنای خاص آن و اهداف، ویژگی‌ها و پیامدهایش را در نظر دارد. تک‌گویی در معنای خاص آن با «خود ـ تجویزگری» توضیح داده شده است.
کتاب حاوی سه فصل و یک پی‌گفتار است، فصل او به تعریف تک‌گویی و مشاجره و ویژگی‌ها و پیش‌نیازهایش اختصاص یافته است. در فصل دوم جلوه‌هایی از تک‌گویی در فرهنگ سیاسی، اجتماعی، عرفانی و نیز ادب فارسی بیان شده است. در فصل سوم با تعریف گفت‌وگو به عنوان ارتباط کلامی خاص و پیش‌نیازهای آن، پنج اصل نظری و پنج مؤلفه عملی ارتباط گفت‌وگویانه در تضاد با پنج اصل نظری و پنج مؤلفة عملی ارتباط غیرگفت‌وگویانه، بر مبنای نظریه گفت‌وگوی دیوید بوهم، مطرح می‌شود. پی‌گفتار کتاب بحثی است و بر محور ارتباط گفت‌وگو، دموکراسی و عشق.
«کتاب کوچک گفت‌وگو»
موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر نیز کتاب «کتاب کوچک گفت‌وگو» نوشته مرسده صادقی را به نمایشگاه کتاب تهران آورده است. این انتشارات نیز در راهروی شماره 26 شبستان غرفه شماره یک حضور دارد. «کتاب کوچک گفت‌وگو» یک کتاب آموزشی کاربردی برای یادگیری عملی گفت‌وگوست. این کتاب معمولا به عنوان منبع اصلی برای کارگاه‌ها و ورکشاپ‌های عملی گفت‌وگو در سطح کشور معرفی می‌شود. ارائه راهکارهای عملی برای گفت‌وگو و همچنین مثال‌های مفید از گفت‌وگوهای سازنده از ویژگی‌های این اثر است.
«با گفت‌وگو مشکل را حل کنیم»
انتشارات قدیانی در حوزه گفت‌وگو کتاب «با گفت‌وگو مشکل را حل کنیم» نوشته چری جی مینرز و ترجمه فرزانه کریمی را به سی‌ویکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران آورده است. این انتشارات در بخش کودک و نوجوان سالن c3 غرفه شماره 220 حضور دارد. نویسنده در این کتاب سعی کرده اصول تعامل با دیگران را به کودکان بیاموزد. تصویرسازی‌های این کتاب نیز به یادگیری گفت‌وگو و رفتار گفت‌وگویی به کودکان کمک شایانی می‌کند.
«کارگاه اندیشه: گفت‌وگو»
«کارگاه اندیشه: گفت‌وگو» نوشته احمدرضا آذر نیز یکی دیگر از کتاب‌های گفت‌وگویی حاضر در سی‌ویکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران است. این کتاب از سوی انتشارات سرویاسین منتشر شده و غرفه این نشر نیز در بخش کودک و نوجوان سالن c2، راهروی 2 غرفه شماره 245 حضور دارد.
نویسنده این کتاب نیز سعی کرده به ساده‌ترین صورت گفت‌وگو و مزایای آن در باهم اندیشیدن را به کودکان آموزش دهد. «کارگاه اندیشه: گفت‌وگو» نیز به همراه تصویرسازی‌هایی برای روشن‌تر شدن مفهوم گفت‌وگو به مخاطبان ارائه شده است.
نظر شما