به‌گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست «خورشید خاتم در آئینه داستان برای کودکان و نوجوانان» عصر امروز پنجشنبه (20 اردیبهشت‌ماه) با حضور مصطفی رحماندوست، قاسمعلی فراست و طاهره اِیبد در سرای اندیشه نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد.
 
رحماندوست در این نشست گفت: در تمام دنیا داستان‌های پیامبران پرفروش، پرطرفدار و پرخواننده هستند چه در کشورهایی که دین در راس حکومت است و چه در کشورهایی دین در حاشیه قرار دارد. در ایران هم قصه‌هایی که درباره پیامبران نوشته شده کم نیست و تقریبا بیشتر ناشران هم مجموعه داستان‌هایی درباره پیامبران و 14 معصوم چاپ کرده‌اند و دلیل اصلی این امر نیز فروش و تمایل مردم به اینگونه آثار است. البته خیلی از ناشران هم با اعتقاد دینی به سراغ اینگونه موضوعات رفته‌اند.
 
وی ادامه داد: اما نکته مهم این است که بیشتر این کتاب‌ها شرح‌حال و سیره پیامبر (ص) و اهل‌بیت (ع) است. با اینکه این قصه‌ها از لحاظ ساختار، زبان و ادبیات تفاوت دارند ولی در ریشه و اینکه فقط به شرح حال پرداخته‌اند تفاوتی با هم ندارند. اینکه از سیره خارج شده و به خیال‌پردازی بپردازیم، غالبا ممنوع بوده است. همیشه فقط برای گروه‌های سنی مختلف در قالب‌های گوناگون از سیره پیامبر (ص) نوشته‌ایم. ریشه همه این آثار بیوگرافی و سیره‌نگاری است و نویسنده به خود اجازه نمی‌دهد از حیطه آنچه در تاریخ آمده خارج شود.
 
این شاعر و نویسنده افزود: در اندک آثاری به خلاقیت‌هایی در این زمینه پرداخته‌اند، مثلا گوشه‌ای خاص از زندگی پیامبر را یافته و به آن ابعادی داده‌اند، ولی با اینحال این داستان‌ها هم مبتنی بر شرح‌حال بوده و خلاقیتی ندارند. در حیطه بازنویسی خلاق و غیرخلاق داستانی درباره پیامبر (ص)، چیز عمده‌ای کم داریم و آن محور قرار گرفتن پیامبر (ص) است.
 
انتقال مفاهیم دینی با مثال‌های امروزی

قاسمعلی فراست دیگر سخنران این نشست در ادامه اظهار کرد: حرکتی که جشنواره خاتم برای داستان پیامبر (ص) شروع کرده، جایش به‌ شدت خالی بوده و هست. این جشنواره روبه جلو حرکت می‌کند و مبانی و افق‌های داستان‌نویسی درباره حضرت محمد (ص) روشن می‌شود. اما بیشتر ما نگرانیم و دغدغه داریم که چرا داستان‌هایی که مستقیم به پیامبر (ص) نسبت داده می‌شود، کم است. این دغدغه ممکن است برای داستان بزرگسال بجا باشد، ولی در حوزه کودک و نوجوان این دغدغه را به شخصه ندارم، چون اگر مخاطب داستان ما یعنی کودک و نوجوان را به مطالعه و حلاوت و دوستی، محبت و انسانیت عادت دهیم و این مفاهیم را به شکل هنرمندانه در داستان خلق کنیم کودک با رگه‌هایی که در فطرتش کاشته می‌شود در مطالعات بعدی خود ناخودآگاه به سمت پیامبر (ص) مراجعه کرده و او را دوست خواهد داشت.
 
وی ادامه داد: فطرت انسان‌ها پاک است و فطرت پاک بالاخره ملجأ خود را پیدا می‌کند. وقتی انسان ببیند ریشه محبت کجاست، سر از درخت نبوی در می‌آورد. برای کودک و نوجوان مهم‌تر از نوشتن درباره پیامبر (ص) نوشتن درباره نتایجی است که از خوبی‌های پیامبر (ص) می‌گیریم. چیزی که کودک به وسیله آن می‌‌تواند حلقه اتصال بین خود و پیامبر را ایجاد کند، چیزی است که در خیلی از داستان‌ها دیده نمی‌شود.
 
این داستان‌نویس گفت: اگر قرار باشد برای بچه‌ها داستانی درباره پیامبر (ص)، بنویسیم کودک باید بتواند با موضوع آن همذات‌پنداری کند و آن را در جامعه امروز ببیند. مخاطب کودک و نوجوان با یک مثال امروزی بهتر مفاهیم دینی را درک می‌کند.
 
حوزه‌هایی مثل هنر و ادبیات چهارچوب بردار نیست

طاهره ایبد نیز بیان کرد: بیشتر آثار این حوزه بازنویسی سیره پیامبر (ص) بوده و یا اتفاقات 1400 سال پیش را بازگو می‌کند، اما بحث مهم در این زمینه هویت است. واقعیت این است که جامعه مسلمان ایرانی هویت خود را نمی‌شناسد. چون به دیدگاه خیلی‌ها ما دینمان را موروثی پذیرفته‌ایم، در حالی‌که اگر دین با شناخت و آگاهی پذیرفته شود. جایگاه بهتری در درون انسان دارد و انسان با میل قوانینی که برایش تبیین شده را اجرا می‌کند.
 
وی افزود: تاکنون نتوانسته‌ایم روح پیامبرگونه را در داستان به مخاطب منتقل کنیم. در جامعه ما به دلایل مختلف خط قرمزهایی وجود دارد در حالی که حوزه‌هایی مثل هنر و ادبیات چهارچوب بردار نیست. اگر معتقدیم خداوند خلاق است و بزرگترین صفت او خالق و آفریدگار بوده، این صفت را به تمام انسان‌ها بخشیده و هرکس به روش خود از آن استفاده می‌‌کند. نویسنده‌ای هم که این ویژگی را دارد باید بتواند از یکسری چارچوب‌ها عبور کند ولی انگار حریمی تعیین شده که نمی‌توان به ساحت پیامبر نزدیک‌تر شد. واقعیت این است که جامعه مسلمان به دلیل محدودیت‌ها پیامبر خود را نمی‌شناسد ولی یکجایی این دیوار باید شکسته شود.
 
این نویسنده گفت: اگر قرار است در حوزه داستان‌نویسی درباره پیامبر اکرم (ص) اتفاقی بیفتد باید یکسری چرایی ایجاد کنیم. یکی از اتفاقات خوب در سومین دوره جشنواره خاتم ورود فانتزی به داستان‌های کودک و نوجوان بود ولی باز هم در دل آنها محدودیت‌ها و خط قرمزها را می‌شد دید. یکی از چیزهایی که به‌شدت به آن نیاز داریم پرداختن به موضوع مکارم اخلاق پیامبر (ص) است چیزی که جامعه پرخشونت ما امروز به شدت نیازمند آن است. این مفهوم باید در داستان‌ها مطرح شود تا ذره‌ای از روح لطیف اسلام واقعی به مخاطب کودک و نوجوان منتقل شود.
 
سی‌ویکمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران تا 22 اردیبهشت در مصلای بزرگ امام خمینی (ره) برپاست.