به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) نشست رونمایی از جلد چهارم فرهنگ آثار ایرانی ـ اسلامی به سرپرستی احمد سمیعی گیلانی صبح امروز با حضور سیدعلی آل‌داوود، احمد پاکتچی، سید صادق سجادی، مجدالدین کیوانی و احمد سمیعی گیلانی شنبه 22 اردیبهشت در سالن کارنامه نشر برگزار شد.
 
آل‌داوود با بیان اینکه جلد چهارم فرهنگ ایرانی اسلامی از مدخل دیوان شعرا آغاز شده گفت: این کتاب غنی‌ترین جلد این مجموعه آثار است و در آن مباحثی چون دیوان شعرا، سفرنامه‌ها و ... وجود دارد. این کتاب کامل‌ترین فرهنگ ایرانی است که درباره شعر نوشته شده و از رودکی تا ملک‌الشعرای بهار را در برمی‌گیرد. نزدیک به 208 دیوان شعر در این فرهنگ گردآوری شده که 104 مدخل آن را مجدالدین کیوانی تهیه کرده است. مقالات او در این کتاب به‌صورت مستقل هم می‌تواند در قالب کتاب منتشر شود و برای دیگران قابل استفاده باشد.
 
وی ادامه داد: مداخل تاریخ اسلام و ایران به کوشش صادق سجادی و علی بهرامیان، فقه، کلام و اصول به کوشش فرامرز حاج‌منصوری و... از دیگر مداخلی است که در این کتاب گردآوری شده است. تلاش ما در این فرهنگ بر این بوده تا از متخصصان تراز اول استفاده کنیم. برای اتمام این مجموعه تا حرف «ی» دو جلد دیگر نیز در دست نگارش است که امیدواریم طی دوسال آینده رونمایی شود.
 
کیوانی نیز در ادامه این نشست با بیان اینکه در تالیف این اثر دقت لازم را مبذول داشته عنوان کرد: این فرهنگ بی‌نظیر و کار یگانه‌ای است چون در تاریخ ادبیات شرح‌حال‌های زیادی نوشته شده است اما تدوین این فرهنگنامه از 5 سال پیش آغاز شد و اکنون ماحصل آن به ثمر نشسته است.
 
سجادی با بیان اینکه نمونه دیگری مشابه جلد چهارم فرهنگ آثار ایرانی اسلامی نمی‌توان مشاهده کرد گفت: در این جلد از اشعار شعرای مختلف استفاده شده و از مطالعه دیوان آذر بیگدلی که توسط مجدالدین کیوانی نگاشته شده بود لذت بسیاری برد. به صورت کلی مقالات این کتاب توصیفی است و تنها کتابشناسی نکرده‌ است.
 
وی ادامه داد: چنانچه منابع مکتوب وجود نداشته باشد آثار و افکار اندیشمندان اسلامی جاودان نمی‌ماند و برای جامعه علمی شناخته نمی‌شوند. به‌هرحال این کتاب وصف‌کننده و ارائه‌دهنده نتایج افکار، ابیات و آثار دانشمندان، ادبا و نویسندگانی که طی قرون مختلف این آثار را پدید آورده‌اند. این فرهنگ در زمره دانشنامه‌های نسبتا موجه در آثار فرهنگ ایرانی ـ اسلامی است.
 
سجادی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به اینکه تعداد قابل‌توجهی از بهترین محققان در نگارش مقالات همکاری داشته‌‌اند عنوان کرد: وجود مقالات درباره نشریات فارسی از امتیازات این فرهنگنامه است همچنین مقالات ممتازی در این مجلد وجود دارد که در سایر دانشنامه‌ها مشاهده نمی‌شود.
 
پاکتچی در بخش دیگری از این نشست با بیان اینکه از دیدگاه یک مخاطب به این اثر نگریسته گفت: در حوزه نظریه‌های فرهنگی به موضوع فرهنگ از دو بعد نگریسته می‌شود نخست جنبه خاطره‌ای و دیگری جنبه روزآمد بودن آن است. ما در ایران از جنبه‌های حافظه‌ای فرهنگ غنی هستیم و مطالب زیادی در این حوزه داریم. اما در بخش روزآمد بودن شاید به اندازه گذشتگان فعال نبوده‌ایم.
 
این استاد دانشگاه ادامه داد: تدوین آثاری از جنس دانشنامه‌‌هایی اینچنینی می‌تواند نقش زیادی را در بازخوانی عرصه فرهنگ ایجاد کند و در ورای این کار شکل‌گیری خانواده بزرگ فرهنگی وجود دارد که بسیار مهمتر از کارکرد‌های دیگر آن است. انتشارات سروش در کنار گردآوری این کتاب جمع بزرگی از خانواده فرهنگ را گردآوری کرده که بسیار ستودنی است.
 
بلالی نیز در ادامه با بیان اینکه انباشت دانش طی هزاران سال باعث شده دانش گسترده باشد گفت: در ایران شرایطی وجود داشته که اندیشمندان زیادی در آن رشد کرده و توانسته‌اند در اعتلای بشریت نقش مهمی را ایفا کنند با این وجود اگر در گذشته 10 درصد دانش را عرضه می‌کردیم اکنون این میزان به یک درصد رسیده است.
 
وی افزود: این که طی 20 سال گذشته انتشارات سروش روی یک نوآوری در دایرة‌المعارف‌نویسی سرمایه‌گذاری کرده و به اشخاص توجهی نداشته و خود مطالب را مدنظر قرار داده بسیار شایان ذکر است چراکه ماحصل مجموعه فرهنگ آثار ایرانی ـ اسلامی می‌تواند قرن‌ها به جامعه بشری خدمت کند.
 
سمیعی گیلانی نیز در بخش پایانی این نشست با اشاره به فرهنگ آثاری که پیش از این به زبان فارسی ترجمه شده بود گفت: در گذشته مجموعه آثاری به زبان فارسی ترجمه شد که 40 مدخل در آن وجود داشت و در قالب 6 جلد در دسترس مخاطبان قرار گرفته بود اما از آنجا که جای آثار ایرانی ـ اسلامی در آن خالی بود پیشنهاد شد تا آثار ایرانی ـ اسلامی با این 6 جلد ادغام شود اما با توجه به حجم آن امکان این کار میسر نبود.
 
وی افزود: بنابراین تلاش شد تا با گردآوری مجموعه‌ای از افراد متخصص در این حوزه مقالات مرتبط گردآوری شود و البته حین کار برخی از مداخل احتیاج به تکمیل و تنقیح داشت که در فرایند کار صورت گرفت. در نهایت جلد نخست در سال 85 و جلد سوم در سال 92 به بازار آمد.
 
سمیعی گیلانی در پایان اظهار امیدواری کرد که مجلدات پنجم و ششم به زودی منتشر شده و در دسترس علاقه‌مندان قرار گیرد.