به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، کتاب «مکتب‌های ادبی جهان» نوشته مریم حسینی در مجموعه مسائل نظری ادبیات انتشارات فاطمی منتشر شد. این کتاب، مجموعه‌ای از مکتب‌های ادبی با نگاهی به کاربرد و کارکرد انواع آن ادبیات جهان است. در این کتاب که دیدگاه تازه‌ای از جنبش‌های ادبی پیش روی خواننده ایرانی قرار می‌گیرد، مولف از کتاب مرجعی با ویراستاری ایرا مارک میلنه در تالیف آن بهره برده است.
«مکتب‌های ادبی جهان» طبقه‌بندی مرتب و منظمی دارد و در هر فصل بخش‌هایی با عنوان نمایندگان مکتب، آثار نمونه و برجسته، بحثی درباره درون‌مایه، سبک و مطالعه‌ای تاریخی دیده می‌شود. همچنین مولف کتاب در هر فصل ذیل هر مکتب ادبی آوردن نمونه‌هایی از ادبیات جهان را بر خود واجب دانسته و این انتخاب‌ها بر اساس نوع ادبی رایج در هر مکتب ادبی و از میان آثار شعری یا داستانی یا درام صورت گرفته است.
تاکید این کتاب بر دوران جدید ادبیات، هنر و فلسفه است که موجبات آفرینش‌های ادبی تازه را فراهم کرده است.
«مکتب‌های ادبی جهان» مشتمل بر چهارده فصل است. در فصل نخست مقدمه کوتاهی درباره تعریف مکتب ادبی می‌آید و از فصل اول تا چهاردهم، یازده مکتب ادبی مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرند. هر فصل دارای بخش‌هایی است که معمولا تعداد و چینش آنها در همه فصل‌ها شبیه به هم است.
در فصل اول کلیات و تعریف مکتب ادبی شرح داده می‌شود و جدول دوره‌بندی جنبش‌های ادبی جهان پیش روی خواننده قرار می‌گیرد. فصل دوم به رنسانس و اومانیسم و نمایندگان برجسته این مکتب اختصاص دارد. از نکات جالب توجه این کتاب این است که تنها بحث ادبیات در آن مطرح نمی‌‌شود و در سرفصل های مربوط به هر دوره از هنرمندانی که تحت تاثیر آن مکتب در شاخه دیگری فعالیت داشتند نیز نام برده می‌شود. به عنوان مثال در فصل مربوط به اومانیسم و رنسانس از میکل آنژ، رافائل و لئوناردو داوینچی نیز نام برده می‌شود. به عنوان مثال در بخش مربوط به میکل آنژ می‌خوانیم:
«برجسته‌ترین اثر میکل آنژ تابلوی تصویر خلقت جهان و انسان است که بر سقف نمازخانه سیستین در واتیکان نقاشی شده؛ همچنین فرسک رستاخیز با انجام جهان در دوزخ و بهشت که بر دیوار اصلی همان نمازخانه به تصویر کشیده شده است. میکل آنژ با تراشیدن پیکره‌های موسی،داوود،مریم و مسیح از درون سنگ مرمر، انقلابی تازه در هنر رنسانس را به نمایش گذاشت.»
در فصل سوم دوره روشنگری و درون‌مایه‌های آثار این دوره بحث می‌شود. در فصل چهارم به تعریف مکتب کلاسیسیم و زمینه‌های شکل‌گیری، هنر دوره کلاسیسیم، نمایندگان این مکتب، درون‌مایه‌های آثار و نقد ادبی می‌پردازد. در فصل پنجم مکتب رمانتیسم بحث می‌شود و مطالبی از فیلسوفان آن دوره و مقایسه ویژگی‌های مکتب رمانتیسم با کلاسیسیم آورده شده است.
از نکات جالب این کتاب پرداخت کامل به نمایندگان هر مکتب است. به عنوان مثال از نمایندگان مکتب کلاسیسیم به دنیل دفو، جان درایدن، ساموئل جانسون و الکساندر پوپ اشاره شده است. در بخش مربوط به دنیل دفو می‌خوانیم:
«دنیل دفو از برجسته‌ترین نویسندگان عصر اگوستین است که شاهکار او کتاب زندگی و ماجراهای شگفت‌انگیز و عجیب رابینسون کروزوئه در سال 1719 منتشر شد. این اولین رمان دفو و معروف‌ترین آن‌هاست... آثار دفو آموزشی و تحلیلی و شاخصه عصر کلاسیک است. او در سیاست، مذهب و اقتصاد قلم زد و در نگارش رمان‌هایش از تجربه و آگاهی‌های اجتماعی خود بهره برد.»
فصل ششم به رئالیسم می‌پردازد. در انتهای این بخش درون‌مایه‌ها و سبک داستان رئالیستی و عناصر داستان‌های رئالیستی نیز بحث می‌شود. در فصل هفتم خواننده با مکتب ناتورالیسم آشنا می‌شود و همچنین اطلاعاتی در باب تفاوت داستان رئالیستی با ناتورالیستی و همچنین ویژگی‌های رمان ناتورالیستی پیدا می‌کند.
فصل هشتم به مکتب سمبولیسم اختصاص دارد و در فصل نهم به مدرنیسم، عناصر داستان مدرن، شگردهای روایی و ویژگی‌های داستان مدرن پرداخته می‌شود. فصل نهم به مکتب سورئالیسم و زمینه‌های شکل‌گیری آن می‌پردازد. در فصل یادهم مکتب اگزیستانسیالیسم، اصول فلسفه، هنر در این مکتب و درون‌مایه آثار بحث می‌شود. فصل بعدی به پسامدرنیسم اختصاص دارد و به اندیشمندان و منتقدان پسامدرن پرداخته می‌شود. رئالیسم جادویی مکتبی است که در فصل سیزدهم مورد بررسی قرار می‌گیرد. فصل پایانی این کتاب به مکتب پسااستعماری اختصاص دارد و به زمینه‌های شکل‌گیری، انواع داستان‌های پسااستعماری، نمایندگان مکتب و ویژگی‌های داستان‌های پسااستعماری می پردازد.
یکی از بخش‌های مهم این کتاب پرداخت آن به ویژگی‌های داستان‌ها و ادبیات رایج آن دوره است که معمولا در انتهای هر فصل آمده است. در فصل مربوط به پسا استعمار درباره ویژگی‌های داستان‌های پسااستعماری می‌خوانیم:
«یکی از مفاهیم محوری گفتمان پسا استعماری، مساله نژاد است که در نظام سلطه استعماری به عنوان ابزاری برای دیگری‌سازی به کار می‌رود. ابزاری که غیرسفید را دیگری می‌داند و برای آن مرتبه‌ای پست قائل است. تبعیض نژادی یکی از مهم‌ترین مضامین گفتمان پسااستعماری است چون اروپاییان سفیدپوست همواره بر این موضوع که آنها نسبت به افرادی که پوست‌شان سیاه است برترند، تاکید دارند. این موضوع در آفریقای جنوبی، که در قوانین ملی آنها سیاست تفکیک نژادی به رسمیت شناخته شده، بیشتر مشهود است.»
در این کتاب در ابتدای هر فصل ابتدا آن جنبش یا مکتب ادبی معرفی می‌شود و درباره ویژگی‌های کلی آن که شامل تشخیص دوره و بازه زمانی تقریبی مربوط به شکل‌گیری و اوج و انحطاط آن است، بحث می‌شود. سپس مقدماتی در بررسی زمینه‌های علمی، فلسفی و اجتماعی شکل‌گیری مکتب می‌آید و مهم‌ترین فیلسوفان و دانشمندان آن دوره به شکلی موجز معرفی می‌شوند تا چونی و چگونگی ارتباط میان هنرها و ادبیات تا حد ممکن آشکار شود. بخش بعد به معرفی چهره‌های شاخص هر مکتب ادبی در کشورهای مختلف اختصاص دارد. ویژگی‌های مهم آثار ادبی آن مکتب در بخشی دیگر معرفی می‌شود و بخش آخر هر فصل نیز به آوردن نمونه آثار از ادبیات جهان اختصاص دارد.
کتاب «مکتب‌های ادبی جهان» نوشته مریم حسینی در 304 صفحه به قیمت 28000 تومان در شمارگان 1000 نسخه از سوی انتشارات فاطمی منتشر شده است.
دوشنبه ۷ خرداد ۱۳۹۷ - ۱۱:۱۱
نظر شما