دزدی و جعل کتاب در کشورهای عربی این روزها به بحث داغ محافل فرهنگی تبدیل شده و واکنشهای زیادی را در میان اهالی نشر در پی داشته است.
رئیس اتحادیه ناشران اردنی در کنفرانسی که با عنوان صنعت نشر در اردن در جمع اتحادیه نویسندگان اردنی برگزار شد اظهار کرد: «پدیده دزدی کتاب در کشورهای عربی مانع از آن شده که ناشران به چاپ و انتشار کتابهای مهم و باارزش روی آورند؛ زیرا قیمتهای عرضه شده از سوی کتابفروشیها نمیتواند با قیمتهای موجود در بازار کتابهای جعلی رقابت کند.»
او در ادامه بر نقش صنعت نشر در شکوفایی فرهنگ یک کشور تاکید کرد و اشاره کرد که کشورهایی که برای صنعت نشر اهمیتی قائل نیستند به فرهنگ خود بیاعتنایی میکنند؛ فرهنگی که بنا بر اعتقاد سازمان یونسکو یکی از ستونهای اصلی رشد مداوم جامعه است و شایسته نیست که تولیدات آن تحت تاثیر بازار آشفته اقتصادی قرار بگیرد. او در ادامه از موسسات دولتی و خصوصی درخواست کرد تا در ساخت کتابخانههای عمومی در استانها و مناطق روستایی و حاشیهای مشارکت کنند تا از این طریق بازار نشر کتاب هم رونقی دوباره بگیرد و تقویت شود.
مدیر انتشارات دارالشروق در اردن در ادامه از تاریخچه صنعت نشر اعراب سخن به میان آورد و گفت: «صنعت نشر عربی در دوران درآمدهای نفتی در سال 1973 به مرحله شکوفایی رسید و این دوران تا حمله امریکا به عراق در سال 2003 ادامه داشت. با این وجود ناشرین اردنی در اوایل دهه هفتاد و هشتاد قرن گذشته خیلی زود متوجه شدند که نمیتوانند با ناشرین لبنانی و مصری در زمینههای مختلف ادبی فکری و تاریخی رقابت کنند و به همین علت به نشر کتب دانشگاهی مشغول شدند و از این طریق سود قابل توجهی به دست آوردند و کمکم به انتشار کتاب در زمینههای متنوعتر روی آوردند. حمله امریکا به غراق خلاء زیادی را در اندیشه و تفکر عرب به وجود آورد و جای این خلاء را اسلام سیاسی پر کرد که به خصوص بعد از سال 2003 میلادی جایگاه قابل توجهی را در صنعت نشر به خود اختصاص داد.»
فتحی البس با اشاره به انتشارات دارالشروق که خود مدیریت آن را بر عهده دارد آن را باسابقهترین و تاثیرگذارترین انتشارات در اردن خواند که اولین کتابی که در آن منتشر شده دیوان شعری از ابراهیم نصرالله، برنده جایزه بوکر عربی در سال 2018 با عنوان «اسبها در بلندیهای شهر» بوده است.
چندی پیش نیز در کشورهای عربی کمپینی بر ضد جعل کتاب به راه افتاد تا کتابدوستان عرب را به وجود کتابهای جعلی و چگونگی تشخیص این نوع کتابها در میان انبوهی کتاب دیگر که در این کشورها عرضه میشوند آگاه کنند.
این کمپین اولین بار از بغداد شروع شد چرا که خیابان متنبی پر شده بود از کتابهای جعلی، و انتشاراتیهای عراقی مدتها بود که بدنام شده بودند تا جایی که در نمایشگاههای عربی و بینالمللی اعتباری نداشتند و انتشاراتیهای دیگر با آنها وارد تعامل نمیشدند. به همین سبب انتشاراتیهای عراقی یکصدا جعل کتاب در این کشور را تروریسم فرهنگی خوانده که به اعتبار فرهنگ عربی لطمه میزند و در مبارزهای جدی خواهان برخورد با نابودکنندگان فرهنگ و دزدان خلاقیتهای ادبی شدند.
نظرات