به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، به نقل از روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، محمدحسن نوری‌نیا، رئیس اداره مخطوطات این سازمان با این توضیح که خواجه نظام‌الملک طوسی در سال 408 هجری در شهر طوس خراسان به دنیا آمد و نیرومندترین وزیر دربار سلجوقی بود، بیان کرد: مجموعه ارزشمندي از آثار وي در قالب نسخه‌های خطی و چاپ سنگي، در گنجينه کتب خطي کتابخانه مرکزي آستان قدس رضوي نگهداري مي‌شود که برخی به دلیل قدمت، کتابت و ویژگی‌های هنری خاص آن، از اهمیت شایان توجهی برخوردار است.
وی افزود: مهم‌ترین اثر خواجه نظام‌الملک، «سیاست‌نامه» یا «سیرالملوک» است که از شاهکارهای زبان فارسی به‌شمار می‌رود. نسخه‌ای از این اثر به قدمت قرن نهم، به کتابت سال 970 هجری قمری در کتابخانه نگهداری می‌شود که به خط نستعلیق 15 سطری بر کاغذ نخودی کتابت شده، آرایش و تزیینات آن، شامل یک کتیبه و یک سرلوح و جدول و تذهیب و ترصیع است، عناوین آن به زر و لاجورد و اوراق مجدول به زر و تحریر و لاجورد است. جلد آن نیز، روغنی با زمینه مشکی که با گل و بوته و شکوفه و جدول‌بندی زرین تزیین شده و درون آن، دارای گل و بوته با زمینه مشکی است. این نسخه اهدایی مرحوم حاج‌آقا محمد ایرانی مجرد در سال 1350 شمسی است.
نوری‌نیا با اشاره به اینکه نسخه‌های خطی متعددی از این اثر در کتابخانه آستان قدس موجود است، تصریح کرد: چند نسخه از ترجمه این اثر به زبان اردو نیز در کتابخانه نگهداری می‌شود. به علاوه، نسخه‌ای از سرگذشت‌نامه خواجه به ضمیمه تذکره ملکشاه سلجوقی به زبان اردو موجود است که هر دو نسخه، اهدایی رهبر معظم انقلاب است.
رئیس اداره مخطوطات سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، گفت: «دستور الوزاره» یا وصایای خواجه نظام‌الملک، اثر دیگر این وزیر دانشمند ایرانی است که نسخه موجود در کتابخانه مرکزی آستان قدس، در سال 1003 هجری قمری در شوشتر به قلم مندنی بن نورالدین دزفولی کتابت شده است. خط نسخ و حاشیه این نسخه، نستعلیق است و تزیینات آن شامل تذهیب و سرلوح و کتیبه، عناوین به شنگرف و سفیداب، اوراق آن، مجدول به سه جدول لاجورد است و برگ اول دارای یک سرلوح کوچک مرصع با زمینه طلاست و نام کتاب با سفیداب در زمینه طلا نوشته شده است.
مهم‌ترین اقدامات خواجه نظام‌الملک طوسی را می‌توان برافراشتن دانشگاه‌های نظامیه که پایه دانشگاه‌های امروزی است و همکاری با دانشمندانی همچون خیام، در پردازش تقویم جلالی و تهیه سال‌شمار خورشیدی دانست. وی در نتیجه تروری مشکوک، در 12 رمضان 485 هجری قمری درگذشت و آرامگاه وی در محله احمدآباد اصفهان است.
دوشنبه ۱۵ مرداد ۱۳۹۷ - ۱۰:۳۹
نظر شما