فاطمه ذوالقدر؛ نایب رئیس اول کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، با اشاره به وضعیت بازار کاغذ و تاثیر آن بر حوزه نشر، عنوان کرد:  کمیسیون فرهنگی مجلس، مشکلات وارده بر صنعت چاپ و نشر که باعث اخلال در کار بسیاری از نشریات و روزنامه‌ها شده است را پیگیری می‌کند. در این راستا امروز؛ سه‌شنبه 16 مردادماه نشستی با حضور سه وزیر صنعت، معدن و تجارت، امور اقتصادی و دارایی و فرهنگی و ارشاد اسلامی به عنوان متولیان اصلی امر کاغذ و  رئیس کل جدید بانک مرکزی در کمیسیون فرهنگی خواهیم داشت که هدف از برگزاری آن، ارائه گزارش و بررسی وضعیت بازار کاغذ در این زمینه است.
 
وی افزود: در این نشست علاوه بر مطرح شدن وضعیت فعلی و دغدغه‌های صنعت کاغذ، امیدوارم بتوانیم با حضور مسئولان به راهکارهای عملیاتی برای برون‌رفت از مشکلات امروز بازار کاغذ برسیم.
 
جای خالی فرهنگ حمایت و همراهی
ذوالقدر با بیان اینکه صنعت تولید داخلی کاغذ به دلایل مختلف که یکی از آن‌ها سهولت در فرایند واردات کاغذ است، برای سال‌های متمادی نتوانسته آنگونه که باید در کشور پا بگیرد،‌ گفت: بخش زیادی از نیاز کشور در تأمین کاغذ از محل واردات است و نوسانات قیمت ارز در ماه‌های اخیر باعث کمبود منابع کاغذ در کشور شده. از آنجایی کاغذ در بخش فرهنگی کشور و در صنعت چاپ و تولید کتاب به عنوان یک کالای فرهنگی به کار گرفته می‌شود، بنابراین این نوسانات به طور مستقیم تولیدات فرهنگی کشور را از خود متأثر کرده است.
  
عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه در تمام دنیا، شیوه‌ها و راهکار‌های حمایتی از سوی دولت‌ها برای حمایت از موضوعات فرهنگی و ابزارها و پیش‌نیازهای آن‌ها صورت ارائه و در دستور کار قرار می‌گیرد،‌ ادامه داد: فرهنگ ابزار سازنده و لازم برای ارتقای یک جامعه و کشور است و اتخاذ تدابیری همچون معافیت‌های مالیاتی، بخشش درصدی از هزینه‌های تأمین اجتماعی، کاهش قیمت انرژی و تخصیص تسهیلات ارزان قیمت می‌تواند کمک قابل توجهی به صنعت چاپ و نشر کشور بکند.
 
رنج نبود فرهنگ
 ذوالقدر همچنین به طرح مباحثی در زمینه احتکار کاغذ از سوی افراد سودجو، گفت: امروز کالای فرهنگی ما، رنج نبود فرهنگ را می‌برد و فرهنگ‌سازی آنگونه که باید در کشور شکل نگرفته است. درحالی‌که مردم باید در این شرایط،‌ با دولت همراه و متحد باشند.
 
وی افزود: مردم کشورهای توسعه‌یافته همواره از ایجاد تقاضای جدید و کاذب پرهیز می‌کنند اما در کشور ما، به دلایل مختلف این فرهنگ پا نگرفته است و امروز آسیب نبودن این فرهنگ، به مردم -به عنوان ذی‌نفعان کالاهای فرهنگی- بیشترین آسیب را وارد می‌کند.
 
نماینده مردم تهران با بیان اینکه رفع این مشکل نیازمند فرهنگ‌سازی و ارتقای اعتماد اجتماعی است،‌ تاکید کرد: در این میان بهره‌گیری هرچه بیشتر از فرهنگ دینی و عرفی برای مقابله با افراد متحکر، لازم است تا از جریان‌های ناسالم اقتصادی جلوگیری شود. ما قوانین و مقررات لازم برای برخورد با این قسم جرایم را به حد کفایت داریم و در حقیقت مسأله ما کمبود یا نقص قوانین نیست؛ بلکه موضوع اصلی، نحوه عمل به قوانین است.
 
به گفته وی، اگر با محتکران به موقع و با قاطعیت برخورد می‌شد، به طور قطع امروز شاهد وقوع این جرم از سوی مجرمان نبودیم و بازار به دلیل احتکار تا این میزان آسیب نمی‌دید.
 
خودکفایی در حوزه کاغذ
 ذوالقدر همچنین درباره بحث خودکفایی ایران در زمینه تولید کاغذ نیز گفت: اگر بخواهیم در بحث تولید کاغذ خودکفا شویم باید کارخانجات تولیدی و صنعت تولید کاغذ را سرپا نگه داریم و این مقدور نیست مگر با همکاری همه جانبه دولت و بخش خصوصی. ضمناً صنعت تولید کاغذ ما امروز نیاز به بکارگیری از دانش و تکنولوژی بروز و نوین دارد.
 
وی ادامه داد:‌ در این زمینه ابتدا باید یک آسیب‌شناسی صورت پذیرد که چرا در سال‌های اخیر اقبال به کاغذ وارداتی شکل گرفته و چرا آنگونه که باید تولیدکنندگان ما کاغذ با کیفیت عرضه نکرده‌اند و با این کار بر واردات بی‌رویه کاغذ دامن زده‌اند.
 
عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی همچنین به نقش بخش خصوصی بر فعال‌سازی بخشی از ظرفیت‌های تولید کاغذ در کشور هم تاکید کرد و یادآور شد: تحول در عرصه تولید کاغذ و رسیدن به خودکفایی علاوه بر ایفای نقش دولت در مدیریت واردات کاغذ نیازمند بخش خصوصی پویا و فعال و صاحب دانش نوین است.
 
ذوالقدر با بیان اینکه تحولات اقتصادی و فشار اقتصادی که بر کشور و خانواده‌ها وارد شده، موضوع صنعت نشر و بازار کتاب را از دو سو مورد تهدید قرار داده است، گفت: از یک طرف به دلیل فشار اقتصادی وارد بر خانوارها، کالاهای فرهنگی نظیر کتاب از سبد هزینه خانوار حذف شده و از سوی دیگر گرانی موجود و کمبود منابع کاغذ صنعت چاپ و نشر را تحت فشار قرارداده است.
 
وی افزود: در این میان ما شاهد کاهش تقاضا و کاهش عرضه هستیم که هردو مشکل است. به همین دلیل معتقدم که به بازتعریف اساسی نحوه مصرف کاغذ نیاز داریم.
 
نایب رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی با اشاره به لزوم کاهش مصرف کاغذ در برخی حوزه‌های غیرضروری، گفت: اکنون بسیاری از گزارش‌ها و پروژه‌های دانشجویی و پایان‌نامه‌ها باید در نسخه‌های کاغذی متعدد چاپ و ارائه شوند زیرا دانشگاه‌ها نیز به دلیل کمبود فضا امکان نگهداری از این پایان‌نامه و گزارش‌ها را ندارند.
 
ذوالقدر تاکید کرد: شاید بهتر باشد در این خصوص یک حرکت به سمت ارائه نسخه نرم‌افزاری داشته باشیم زیرا سهم قابل توجهی از کاغذ در دانشگاه‌ها به مصرف می‌رسد و انتشار کتا‌ب‌های نرم‌افزاری و نسخه‌های پی‌دی‌اف کتاب با تعبیه‌ساز و کارهای که اثر ناشر از سرقت ادبی و علمی به دور بماند نیز می‌تواند راهکاری موثر برای کاهش سرانه مصرف کاغذ باشد.