محسن چاوشی آلبوم «ابراهیم» را با شعرهایی از کتاب «منجنیق»، اثر حسین صفا راهی بازار موسیقی کرد.
این آلبوم را بدون شک یکی از مهمترین آلبومهای موسیقی بعد از انقلاب میتوان نامید؛ چراکه در این آلبوم موسیقی شاهد تصادفی هنری در چهارراه، فرهنگ، ادبیات، موسیقی و کتاب هستیم. محسن چاوشی در این آلبوم تمامی شعرها را از کتاب «منجنیق» حسین صفا که در سیامین نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران عرضه شده بود، انتخاب کرده است.
چاوشی معمولا چنین عادتی ندارد و علاقهای هم ندارد که کارهایش قبلا شنیده شده باشد، او حتی وقتی دست به انتشار کار معروفی از فاضل نظری زد، دو شعر او را ترکیب کرد تا شعر برای مخاطب تکراری نباشد؛ اما حسین صفا از آن دست شاعرانی است که تکرار درباره اشعارش معنا ندارد و حتی اگر هزاربار شعرهایش را بخوانیم، باز چیزی از جذابیتهای دفعه نخست کم نمیشود.
حسین صفا چند سالی است که میانه خوبی با ترانه ندارد و هر جایی که لب به سخن میگشاید، از ننوشتن ترانه سخن میگوید و بارها اعلام کرده است که دیگر ترانه نمینویسد. با توجه به صحبتهای حسین صفا و همکاری محسن چاوشی با چند ترانهسرا و شاعر مانند علیاکبر یاغیتبار، پدرام پاریزی، محسن بولحسنی و روزبه بمانی این طور برداشت میشد که در آلبوم جدید چاوشی، باید شاهد کمترین همکاری او با حسین صفا باشیم؛ اما چاوشی با انتخاب اشعار این آلبوم نشان داد که بدون چونوچرا تسلیم انتخابهای ادبی حسین صفا یا بهتر است بگویم ادبیات شده است.
محسن چاوشی در دنیای موسیقی امروز، کولهاش را پُر از کتاب کرده و به سمتی در حال حرکت است که تا به حال کمتر خوانندهای فکر تجربه چنین مسیری به ذهناش خطور کرده است. محسن چاوشی خواسته یا ناخواسته پا در جاده ادبیات گذاشته است و ما باید در این لحظه این پیام را به مخاطبان چاوشی اعلام کنیم که ادبیات جادهای یک طرفه است که راه برگشت ندارند و آنها باید نگاه خود به چاوشی را تغییر دهند و یا خودشان را بهروز کنند و یا به دنبال خوانندهای عامهپسند و زرد بگردنند؛ چراکه آلبوم «ابراهیم» سنگ بنایی بود تا آقای خاص موسیقی ایران را خاصتر از گذشته به مخاطب نشان دهد.
چاوشی در سالهای اخیر درگیر مولانا، سعدی، حافظ، وحشی بافقی، باباطاهر و خیام شده و بعید است که چنین آدمی بتواند جان سالم از ادبیات به در ببرد و درگیر آن نشود و بتواند برخی از کارهای گذشته خود را که هیچ نشانی از محسن امروز ندارد، تکرار کند. چاوشی راه سخت چاوشی شدن را انتخاب کرده و از جاده پاپ وارد ادبیات حقیقی شده است.
مرور آثار گذشته نشان میدهد که چاوشی خوانندهای است که سراغ تجربههای جدید میرود و به همین دلیل در سالهای گذشته با ترانهسرایان و شاعران زیادی همکاری داشته است که شاید امیر ارجینی را بتوان یکی از موفقترین آنها دانست. او حتی در این سالها دست به استعدادیابی نیز زده است و پدرام پاریزی را بهعنوان یک ترانهسرای جوان و بااستعداد به جامعه موسیقی معرفی کرد اما او استاد بازیهای موسیقی است و خوب میداند که در زمین موسیقی دست به مهره بردن خطاست؛ به همین دلیل در طول این سالها همیشه سعی کرده است که حسین صفا را برای خود نگه دارد و شاید به همین دلیل است که حسین صفا که به عقیده بسیاری از کارشناسان یکی از تواناترین شاعران و ترانهسرایان ماست، کمترین همکاری را با خوانندگان دیگر داشته است؛ در حالی که اگر او میخواست که با سایر خوانندگان همکاری داشته باشد، بیشک امروز یکی از پرکارترین و شاید پردرآمدترین شاعران و ترانهسرایان کشور بود اما او هم مثل چاوشی مسیر همگانی را برای خود انتخاب نکرده است.
در توضیح شعرهای این آلبوم باید گفت که همانطور که در بالا گفته شد، تمام شعرهای این آلبوم سروده حسین صفاست و از کتاب «منجنیق» انتخاب شده و گویا قرار است که در پکهای ویژه آلبوم کتاب «منجنیق» هم همراه با لوح فشرده اثر، ارائه شود که اگر این اتفاق رخ دهد، بار دیگر شاهد اتفاق مثبتی در حوزه ادبیات هستیم و این موضوع بیانگر آن است که تهیهکنندگان محسن چاوشی جایگاه او را به خوبی درک کردهاند و میدانند که جنس محسن چاوشی با سایر خوانندگان متفاوت است و سخن او از کلمه و کتاب میآید.
از طرفی «منجنیق» را بدون شک باید یکی از مطرحترین کتابهای حوزه غزل در چند سال اخیر دانست؛ حسین صفا به خوبی شعر و غزل را میشناسد و شاید اگر هر کس دیگری هم جای او بود دیگر ترانه نمینوشت؛ چراکه وقتی شاعری میتواند به این راحتی و با زبان امروز در ظرف غزل با مخاطبانش صحبت کند، دلیلی ندارد که بخواهد خودش را گرفتار ترانه و محاورهنویسی کند. حسین صفا این روزها به شکلی غزل مینویسد که گویی در حال صحبت کردن با مخاطب است.
شاید برای عدهای عجیب باشد که چاوشی در این آلبوم تنها دست به خواندن غزلهای حسین صفا زده است اما طرفداران پروپاقرص او خوب به خاطر دارند که محسن چاوشی در زمان انتشار کتاب «منجنیق» چنین وعدهای را به مخاطبانش داده بود و در صفحه شخصی خود نوشت: «حسین صفا به اعتقاد من از بهترین شاعران سرزمین ماست كه نامش و شعرش ماندگار خواهد شد. شاعری که غزل را بهتر از شعر محاوره یا ترانه و سپید را بهتر از غزل مینویسد و تنها گاهی ارکان این بهترنویسیها در دُوری معین که وابسته به حال روحیاش است تغییر میکند. هم در شعر محاوره هم در غزل و هم در سپید پیشرو است و مثل کسی نیست و از قضا! کسی هم نیست که بتواند شكل او بنویسد. تا به حال بيشتر از ترانههای حسين صفا خواندهام اما در آيندهای بسيار نزديک به استقبال غزلهای او خواهم رفت ... كارهايی را هم ساختهايم كه به اذعان همه دوستانی كه شنيدهاند متفاوت و تاثيرگذار است. دو كتاب «منجنيق» و «نرگس» حاصل آخرين تعاملات حسين با دنيای ناشناخته شعرش است. در اين دو كتاب شاعر به شكل كاملتری از شيوه سرايش خودش دست يافته است. منجنيق همچنان از جوششهای شاعرانه سرشار است و كلمات از آن سر میروند. خلق موقعيتهای بكر هم اتفاقی ست كه در صفحه صفحهی نرگس شاهد آن خواهيم بود. دو كتابي كه به اعتقاد من حسين را از ديگران متمايزتر و نقش او را در ادبيات ما پر رنگتر خواهند كرد.»
با این حال با توجه به شناختی که از حس تنوعطلبی موسیقیایی چاوشی سراغ داریم، شاید این انتظار وجود داشت که او در این آلبوم شعرهای از دیگر شاعران نیز داشته باشد اما او در مصاحبهای که همزمان با انتشار آلبوم منتشر شد، اعلام کرد: «رابطه من و اشعار حسین صفا در این آلبوم پیچیده است. کلمه به کلمه این اشعار را زندگی کردهایم و حالا احساس میکنم فصل جدیدی از همکاری من و حسین صفا آغاز شده. هر واژه تکهای از احساس ما را در سالهای میانسالی شامل میشود. نه آنقدر غمگین و اندوهناک و نه آنقدر پیچیده و غریب. «ابراهیم» روزنوشتهای ما برای این برهه از زندگیمان است. سعی کردهایم از زاویهای دیگر به ماجراها نگاه کنیم و با انتشار آلبوم احساس میکنم بار بزرگی از دوش من برداشته شده است. اعتقاد دارم هر فردی وظایف و تعهداتی درباره مسائل اجتماعی خود داشته و دارد. من با «ابراهیم» پا به میدان جنگ گذاشتهام.»
در پایان باید گفت که همانطور که «منجنیق» تولدی دوباره برای حسین صفا بود، «ابراهیم» را نیز میتوان تولد دوباره محسن چاوشی در دنیای موسیقی و ادبیات دانست؛ چراکه این آلبوم پسوند ادبیاتی به نام موسیقیایی چاوشی اضافه کرده است و در خبر انتشار این آلبوم میتوان گفت: «آلبوم «ابراهیم»، جدیدترین فرزند محسن چاوشی در شهریورماه 1397 در خانوادهای ادبی متولد شد.»
نظر شما