به راستی که اگر به شیوه زندگی حسین منزوی نگاه کنیم، بدون شک نام خانوادگی «منزوی» برازنده دوران حیات اوست؛ چراکه او در سال‌های حیات خود اهل شوآف‌هایی نبود که این روزها بسیاری از شاعران و نویسندگان به آن علاقه دارند. او حتی منزوی بودن را در سال‌های پایانی به غایت رساند و به زادگاه‌اش برگشت و سرانجام در همین شهر نیز دعوت حق را لبیک گفت.
اما به قول عده‌ای از اساتید شعر خوب روی زمین نمی‌ماند، خراب هم نمی‌شود و دیر یا زود مسیر خودش را پیدا می‌کند؛ به همین جهت می‌توان گفت که هر چند منزوی در طول عمر خود منزوی بود و آن‌طور که باید و شاید به او توجه نشد و مطرح نشد؛ اما این روزها نام او و شعرهایش در هر کوچه و برزنی شنیده می‌شود. برای مثال می‌توان به قصیده عاشورایی «ای تکنواز نابغه نینوا، حسین/ وی تکسوار واقعه کربلا، حسین» یا غزل «ای خون اصیلت به شتک‌ها زغدیران/ افکنده شرف‌ها به بلندای دلیران» اشاره کرد که در روزهای ماه محرم در بسیاری مراسم خوانده و شنیده شد.
با این حال درست در چنین روزهایی در سال گذشته (یک مهر 96) عکسی از مزار این شاعر نامی منتشر شد که واکنش‌های بسیار زیادی را به همراه داشت و در پیگیری‌هایی که ما انجام دادیم، مسئول وقت اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استان زنجان و مسئولان شورای شهر و شهرداری این قول را به رسانه‌ها دادند تا مراسم سال آینده (یعنی امسال) در مقبره حسین منزوی برگزار شود. جالب آنجاست که حتی مسئولان نام معمار این بنا را نیز در رسانه‌ها اعلام کردند تا همه چیز برای احداث این مکان آماده و حاضر باشد؛ اما با گذشت یک‌سال از آن صحبت‌ها تنها اتفاق مثبتی که رخ داده، نصب یک تابلوی شهری بر سر مزار و چند کاشی در کنار سنگ قبر است (که هیچ ارتباطی به ساخت مقبره ندارد و تنها در جهت همسطح‌سازی سطح قبرستان بوده است)؛ حتی دوستان سلیقه هم به خرج ندادند و یک تابلوی زیبا و شکیل نصب نکردند و از همان تابلوهایی که بر سر کوچه‌ها می‌زنند و نام کوچه را مشخص می‌کنند، بالای سر مزار حسین منزوی نصب کرده‌اند که کاش این کار را هم نمی‌کردند تا حداقل شأن او حفظ می‌شد.
ان‌شالله موضوع را پیگیری خواهیم کرد!
در نخستین گام از پیگیری تکراری هر ساله با امامعلی دادخواه، رئیس کمیسیون فرهنگی، ورزشی و اجتماعی شورای شهر زنجان تماس گرفتیم که در کمال بی‌اطلاعی از اهمیت این موضوع توپ را به زمین اداره ارشاد زنجان انداخت و به ما گفت: ما می‌خواستیم که این کار را انجام دهیم اما اداره ارشاد پا پیش نگذاشت و ما نیز انجام ندادیم. من نمی‌دانم چرا ارشاد پیگیری نکرد اما باید بگویم که ما اعلام آمادگی کردیم، حتی اعتبارش را هم مشخص کردیم اما گویا دوستان در ارشاد دغدغه انجام این کار را نداشتند.
صحبت‌های دادخواه جای بحث و تامل بسیار دارد اما حال سوال این است که مگر شورای شهر و شهرداری زنجان برای تاسیس یک مجتمع فرهنگی یا نامگذاری یک خیابان یا ساخت مقبره و زدن پل از اداره ارشاد اجازه می‌گیرد و اصلا اگر دوستان در کمیسیون فرهنگی بودجه‌ای مشخص کرده‌اند و طرح تصویب شده است به پا پیش گذاشتن یا نگذاشتن اداره ارشاد چه نیازی بوده است؟ آیا مگر نه اینکه حسین منزوی یک سرمایه ملی است و مهم انجام کار است؟ این‌ها سوالاتی بود که ما از دادخواه پرسیدیم و او در جواب تنها به این جمله بسنده کرد که «در جلسه هستم و ان‌شالله موضوع را پیگیری خواهم کرد»
حال سوال این است که کمیسیون فرهنگی شورای شهر زنجان در سالروز تولد بزرگ‌ترین غزلسرای معاصر چه کار مهم‌تری از رسیدگی به این اتفاق فرهنگی دارد؛ اتفاقی که در سال گذشته در بسیاری از رسانه‌های داخلی و خارجی منتشر شد و واکنش‌های بدی را به همراه داشت.
مقبره را تا اردیبهشت 98 آماده می‌کنیم
در گام دوم به سراغ فاطمه کرباسی، مدیرکل تازه منصوب شده اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استان زنجان رفتیم که او از این پیگیری‌ها تشکر کرد و یادآور شد: من هم به این موضوع واقف هستم که حسین منزوی بی‌شک بزرگ‌ترین غزلسرای معاصر ماست به همین دلیل وظیفه تک‌تک ماست که برای ارج نهادن نام او هر کاری که از دست‌مان برمی‌آید انجام دهیم و امروز بسیار خوشحالم که می‌بینم رسانه‌ها این موضوع را مطالبه می‌کنند و پیگیر هستند. شاعری که این روزها بسیاری از مجالس امام حسین (ع) با شعر مشهور او آغاز می‌شود.
وی ادامه داد: به دلیل آنکه زنجان قطعه مخصوص اهالی فرهنگ و هنر نداشته است، زنده‌یاد منزوی نیز مانند بسیاری از هنرمندان شهر در قطعه‌ای معمولی دفن شده‌اند، بنابراین در اطراف مزار او سنگ قبرهای دیگری وجود دارد که هر کدام از این مزارها، سنگ مزار عزیزی است که کار را برای ما سخت کرده است و ما در آن فضا نمی‌توانیم مقبره‌ای را احداث کنیم.
رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی زنجان با اشاره به پیشنهاد کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر زنجان گفت: پیشنهاد کمیسیون فرهنگی این بود تا قطعه‌ای را برای هنرمندان شهر آماده کنیم و مقبره تک‌تک این بزرگان را به این قطعه منتقل کنیم که ما با این پیشنهاد به شدت مخالفت کردیم؛ چراکه کار درستی نیست. بنابراین ما مجبور هستیم که در همان جا و با همان وضعیت اقداماتی را انجام دهیم.
شاید تا حدودی صحبت‌های کرباسی درباره محدودیت فضا درست باشد؛ اما چیزی که مشخص است مزار پدر حسین منزوی در بالای مزار او قرار دارد و از آنجایی که مزار از سمت چپ به فضای باز شهری (درخت) می‌رسد این امکان وجود دارد که حتی مزار او را برجسته‌تر کنند. در ادامه ما این پیشنهاد را دادیم تا سر مزار او همچون مزار مهدی اخوان‌ثالث سردیسی قرار گیرد تا سنگ قبر برجسته شود که کرباسی در جواب ایبنا گفت: صحبت‌های شما درست است و من این قول را می‌دهم که سروسامان دادن به مزار و مقبره حسین منزوی در دستور کار قرار گیرد و این مقبره تا اردیبهشت ماه و سالمرگ این شاعر مطرح کشورمان آماده شود.
مسئولان از هنر استفاده از مطبوعات بهره می‌برند
بعد از صحبت‌های کرباسی به سراغ علیرضا بازرگان، معمار این مقبره رفتیم که در مصاحبه‌های مدیران وقت نامش مطرح شده بود. او با گلایه از مسئولان فرهنگی استان گفت: بعد از رفتن مدیر قبلی ارشاد و باتوجه به سه مصاحبه‌ای که او انجام داد، مشخص شد که حرف‌های زده شده تنها یک وعده تو خالی بوده و هیچ عملی پشت آن نبوده است. ایران به این بزرگی تنها مهندسش من نیستم و امروز فکر می‌کنم که شاید انسان‌های توانمدتری از من باشند که بتوانند این مقبره را طراحی کنند و امروز من فهمیدم که اگر در آن مصاحبه‌ها اسمی از من برده شد تنها به این دلیل بود که اگر خبرنگاری پیگیر این موضوع شد به او بگویند که فلانی این کار را انجام می‌دهد و مشغول است؛ چراکه این کار برای‌شان خرجی نداشت و من رایگان این مسئولیت را قبول کرده بودم.
وی ادامه داد: به قدری برای این کار ذوق داشتم که حتی از جیب شخصی هزینه کردم و نقشه‌بردار بر سر زمین آوردم تا اطلاعات را داشته باشم و با مختصات کامل بتوانم کارم را انجام دهم اما با دستوری، مدیر قبلی رفت و امروز هم جوابگو نیست و مدیر جدید نیز که کلا در جریان نیست. من نمی‌دانم در حرفه شما به این کارها چه می‌گویند اما من نام آن را هنر استفاده از مطبوعات و رسانه‌ها می‌دانم.
این شاعر و معمار زنجانی با ناراحتی از همراهی نکردن مسئولان گفت: من این مسئولیت را در شرایطی قبول کردم که می‌دانستم هیچ کسی گام موثری برنخواهد داشت اما به نظرم اگر قرار است که این اتفاق رخ دهد، می‌شود فراخوانی منتشر کرد تا معماران زبده کشور نیز شانس خود را برای این اتفاق مبارک امتحان کنند. حتی به اعتقاد من هزینه آن هم زیاد نمی‌شود و اگر برای شهرداری و ارشاد سخت است، یک شماره حساب اعلام کنند و شما شک نکید که بدون کمک‌های دولتی اهل فرهنگ این کار را انجام خواهند داد.
مقبره تا سه سال آینده هم آماده نمی‌شود
بعد از ناامید شدن از عوامل ساخت این مقبره و در گام آخر به سراغ جواد چراغی، شاعر و مسئول انجمن ادبی اشراق زنجان رفتیم که پیگیر این موضوع بود. او در جواب به ایبنا گفت: ما امروز به کمک‌های دولتی دلخوش نکرده‌ایم و فقط می‌خواهیم که تکلیف‌مان روشن شود. این کار بدون شک ساده نیست و نیاز به یک متولی قدرتمند دارد و به همین دلیل اهل فرهنگ زنجان تا امروز صبر کرده‌اند. من با این وضعیت فرهنگی استان بعید می دانم که بخش دولتی تا سه چهار سال آینده کاری انجام دهد؛ چراکه برای 50هزار تومان کیک و آبمیوه مراسم هم به مشکل خورده‌اند و ما خودمان با همکاری اعضا این کار را انجام می‌دهیم.
او در توضیح دلایل انجام نشدن این پروژه گفت: متاسفانه مسئولان ما یاد گرفته‌اند، قبل از اینکه از سمت خود کنار گذاشته شوند، قول‌هایی می‌دهند که انجام شدنی نیست و هدف از این کار این است که مردم آن را از مدیر بعدی مطالبه کنند و او را تحت فشار بگذارند و به همین دلیل هم شاهد چنین قول‌های از سوی مسئولان وقت بودیم. شما این اتفاقات را پای بی‌توجهی مردم زنجان نسبت به منزوی نگذارید؛ چراکه مردم زنجان عاشق حسین منزوی هستند و اگر شما امروز به مزار او سر بزنید جمعیت بسیار زیادی را خواهید دید که خودجوش در مزار حاضر شده‌اند. در واقع باید گفت که مردم منزوی را دوست دارند و کمی مسئولان فرهنگی کم لطف هستند.
توضیحات مسئولان و عوامل مختلفی را که به شکلی درگیر این پروژه بودند، شنیدید و تنها در شرایط فعلی می‌توان گفت که این روزها حسین منزوی دیگر منزوی نیست و بیشتر تنهاست و متاسفانه احداث یک مقبره مناسب، دغدغه هیچ کدام از مسئولان فرهنگی ما نیست. شاعری که بدون شک اگر در طول حیاتش پای‌اش به یکی از کشورهای اطراف باز شده بود، امروز باید بر سر ایرانی بودن او می‌جنگیدیم تا اثبات کنیم که او شاعری پارسی است. به هر حال مسئولان فرهنگی استان قول احداث این مقبره تا اردیبهشت ماه سال آینده را داده‌اند و باید صبر کنیم تا ببینیم که این قول هم جنس‌اش مانند قول‌های سال گذشته مسئولان است یا خیر.
نظر شما