محمدعلی حضرتی‌ها، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان قزوین و از اساتید ادبیات استان با اشاره به دوستی نزدیک با سید محمد دبیرسیاقی گفت: استاد دبیر سیاقی یک ادیب و یک شاعر نبود بلکه ژرف‌نگری و عمقی که در نوشته‌ها و اشعار او وجود دارد نشان از اندیشه‌ای خردمند و ذهنی آزاد و فعال دارد.
وی افزود: مطالعه آثار و اشعار او می‌تواند به راحتی صحت این مطلب را برساند چرا که در عین سادگی و روان‌گویی ژرف‌نگری‌هایی خاص در این مطالب وجود دارد که شاید برای استخراج آن از دل این متون بارها و بارها باید مورد مطالعه قرار گیرد.
وی تصریح کرد: با وجود این او از چنان مناعت طبعی برخوردار بود که هیچگاه خود را شاعر ندانست و فخر‌فروشی ادبی هیچگاه در زندگی‌اش نقشی نداشت.
حضرتی‌ها همچنین بیان کرد: در حالی که بسیاری از اهالی ادبیان فارسی و جهان اسلام او را شاهنامه‌پژوه می‌دانند ولی خود استاد همواره تاکید داشت که فعالیتش تصحیح شاهنامه نبوده و فقط نسخه‌های مختلف را با یکدیگر به مقایسه گذاشته‌اند.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان قزوین در بخش دیگری از سخنان خود متذکر شد: درگذشت دبیرسیاقی ضربه سنگینی به بدنه شعر و ادب فارسی بود و به حق، ما میرعماد زمان را از دست دادیم ولی خوشحالیم از این که از او کتب ارزشمند و یادگاری‌های گرانسنگی برای ما و آیندگان به یادگار مانده است.
انتقادپذیری مهم‌ترین ویژگی شخصیتی دبیرسیاقی بود
احمد سمیعی‌گیلانی (عضو فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی و مدیر گروه ادبیات معاصر فرهنگستان) نیز در مراسم یادبود سید محمد دبیرسیاقی اظهار کرد: تمام کسانی که دبیرسیاقی را می‌شناختند و پای درس و ادب او شاگردی کرده بودند این مسئله را به خوبی می‌دانند که انتقادپذیری مهم‌ترین ویژگی شخصیتی دبیرسیاقی بود.
وی بیان کرد: شاید به جز او محدود باشند کسانی که وقتی کتابی ارزشمند و حاصل چندین سال زحمت خود را به رشته نگارش درآورند از همه درباره آن نظرخواهی کنند و این نظرخواهی را سبب رشد و شکوفایی بدانند.
سمیعی‌گیلانی افزود: دبیرسیاقی برای نگارش کتب ارزشمندش حتی از شاگردانش نظرخواهی می‌کرد و بارها مشاهده شده بود که در خصوص آثارش به نظرات دیگران و انتقادات آن‌ها ارزش نهاده و دست به تصحیح نگارش می‌زد.
این عضو فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی همچنین خاطرنشان کرد: شان بالایی که او برای انتقادپذیری و انتقاد کردن ایجاد کرده بود سبب شده بود تا دوستان به راحتی بتوانند به او نزدیک شوند، سوالاتشان را بپرسند و این روحیه انتقادپذیری از او به سایر بزرگان نیز سرایت کرده بود.
وی افزود: اگر حضور او، تلاش‌های مستمرش و این سطح از درک او از ادب فارسی نبود امروز بسیاری از مشکلات گریبانگیر ادب فارسی می‌شد که شاید رفع آن چندین سده تلاش و کار نیاز داشت، این در شرایطی است که خود دبیرسیاقی خود را تنها یک معلم می‌دانست و هیچگاه سعی نکرد تا جایگاهش را تثبیت کند یا برای رسیدن به پست و مقام تلاش کند.
سمیعی‌گیلانی اضافه کرد: او از خاندان مستوفیان بود و خب خدماتی که این خاندان در طول تاریخ برای ایران و ایرانی انجام داده‌اند واقعا ماندگار است و سید محمد دبیرسیاقی نیز یکی از برترین مستوفیان زمان خود بود و توانست خدمات ارزنده‌ای به شعر و ادب فارسی انجام دهد.
مدیر گروه ادبیات معاصر فرهنگستان همچنین یادآور شد: تلاشی که او برای لغت‌نامه کرد ستودنی است و به حق دبیرسیاقی شایستگی ریاست مجموعه را داشت که ما معتقدیم در این خصوص در حق ایشان نا عدالتی صورت گرفت ولی دبیرسیاقی هیچگاه گلایه‌ای نداشت و همیشه معتقد بود که دین خود را به زبان فارسی ادا می‌کند.
سید اسماعیل قافله‌باشی عضو هیئت علمی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) قزوین نیز در این مراسم گفت: دبیرسیاقی تنها یک کاتب و نویسنده نبود که در بیان فضایلش بتوان نام کتاب‌های بیشمارش را بیان کرد، بلکه او به معنای واقعی کلمه یک لغت‌شناس و ادیب بود و این را می‌توان به راحتی از آثاری که از او به یادگار مانده است بیرون کشید.
وی بیان کرد: به عقیده بنده مهم‌ترین و البته آغاز سبک در ادب فارسی سبک خراسانی است که در سالیان گذشته رو به فراموشی رفت اما دبیر سیاقی اجازه نداد این روند ادامه پیدا کند.
قافله‌باشی ادامه داد: اهمیت سبک خراسانی برای دبیرسیاقی بسیار روشن بود از این رو او سال‌های فراوانی از عمر با برکت خود را صرف مطالعه، نگارش و پژوهش در این خصوص کرد. به راحتی می‌توان گفت که دبیرسیاقی سبک خراسانی را به ایرانیان شناساند و زیربنای ارزشمند این حرکت بزرگ را در ایران بنیانگذاری کرد.
این استاد دانشگاه بیان کرد: او دین بزرگی نیز به شاهنامه ادا کرد و به عبارتی می‌توان گفت با جزوه جزوه کردن شاهنامه و با تصحیح آن در کتب دیگر شاهنامه واقعی را به ما شناساند. جلسات شاهنامه‌خوانی دسته‌جمعی او از مشهور ترین جلسات شاهنامه‌خوانی بود که نزدیک به ۵ سال به طول انجامید تا شاهنامه ختم شد و یکی از برترین و جامع‌ترین جلسات در سراسر کشور بود.
وی در پایان گفت: دبیرسیاقی بزرگ دین خود را به ادب ایران ادا کرد و همواره معتقد بود که نیاز نیست از او تجلیل شود چون خود را وامدار ادبیات فارسی می‌دانست ولی امروز ما وامدار این شخص بزرگ هستیم و برای آنچه که از ادب فارسی به جای مانده است باید از او ممنون باشیم.
نظر شما