داود ملکی صیدآبادی؛ نویسنده و فعال حوزه نشر در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، عنوان کرد: قاچاق کتاب عوامل مختلفی دارد و معتقدم در میان آن‌ها، نرخ بالای فروش کتاب یکی از عوامل مهم و تاثیرگذار بر ورود افرادسودجو و عرضه کتاب‌های افست و قاچاق در بازار به شمار می‌آید.
 
وی ادامه داد: در زمینه قیمت‌گذاری‌ها، برخی از ناشران مقصر هستند که بهای بالایی برای کتاب‌های خود در نظر می‌گیرند و می‌توان در یک نگاه کلی گفت که با توجه به شیوه تولید و ارائه کتاب، قیمت‌های کنونی اصلا منطقی نیست.
 
ملکی با بیان اینکه گرانی‌ها اکنون تاثیرات زیادی بر بهای مواد اولیه و خدمات داشته است، گفت: تا پیش از نوسانات نرخ ارز و به دنبال آن افزایش قیمت مواد اولیه،‌ به طور متوسط کتاب 150 صفحه‌ای حدود 22 هزار تومان، درحالی‌که اگر به صورت جزئی به مراحل قیمت‌گذاری کتاب‌‌ها نگاه کنیم، قیمت نهایی تولید یک کتاب بین 6 تا 7 هزار تومان برآورد می‌شود.
 
مبنای قیمت‌گذاری کتاب اصلاح شود
وی با اشاره به دیگر هزینه‌های تولید یک کتاب، توضیح داد: اگر بخواهیم حق‌التالیف مولف، خواب پول در توزیع و بخش‌های دیگر را در نظر بگیریم، هزینه نهایی یک کتاب 12 هزار تومان می‌شود و این در‌حالی است که الان چنین کتابی، دو برابر این مبلغ قیمت‌گذاری می‌شود.
 
ملکی با اشاره به برخی از توجیه‌ها، عنوان کرد: گاهی ناشر می‌گوید ما برای اینکه نمی‌دانیم کتابمان در بازار فروش دارد یا نه، مجبوریم قیمت بالا برای اثر تعیین کنیم تا اگر در بازار استقبال خوبی از آن نشد، متضرر نشویم، درحالی که معتقدم این حرف اشتباه است و هر موسسه انتشاراتی باید هیات انتخاب کتاب داشته باشد و جمعی از کارشناسان کتاب‌های پیشنهادی را بررسی و انتخاب کنند تا سرمایه یک موسسه هدر نرود و از سوی دیگر این ضرر از جیب مخاطب گذاشته نشود.
 
وی تاکید کرد: کتاب‌های قاچاق اغلب در بازار 10 هزار تومان پایین‌تر از قیمت کتاب اصلی فروخته می‌شود و به دلیل وضعیت اقتصادی حاکم بر بازار، مخاطب می‌گوید محتوا و ظاهر کتاب یکی است و کتاب اصلی هم گران‌تر است پس چون نمی‌تواند کتاب گران خریداری کند، به سراغ کتاب ارزان‌تر یا همان کتاب قاچاق می‌رود.
 
ملکی با بیان اینکه ناشران در قیمت‌گذاری باید به این آسیب‌ها و تهدیدها توجه کنند، زیرا بدون توجه به کشش بازار و قدرت خرید مردم از جمله دلایل رواج کتاب‌های قاچاق در بازار است، گفت: از سوی دیگر اگر توجیه ناشران این باشد که هزینه تولید کتاب‌ها بالا است، اما ما در چاپ‌های بعدی نیز شاهد همین قیمت، در حالی که بسیاری از هزینه‌های فنی مثل ویراستاری، غلط‌گیری،‌ تایپ و زینک از چاپ دوم حذف می‌شود و حتی گاهی بالاتر می‌رود.
 
برخورد سلبی جواب نمی‌دهد
ملکی در بخش دیگر صحبت‌های خود با اشاره به روند جمع‌آوری کتاب‌های قاچاق طی یک ماه اخیر، گفت: اگرچه جمع‌آوری این کتاب‌ها اقدامی خوب و مناسب است اما معتقدم برخوردهای سلبی به تنهایی مشکل ما را حل نمی‌کند و باید به مسائل به صورت ریشه‌ای و اصولی پرداخته شود و بر قیمت کتاب نظارت وجود داشته باشد.
 
وی افزود: در گام نخست ناشران باید نسبت به پیامدهای قیمت‌گذاری‌های نامتعارف آگاه شوند و پس از آن‌ها وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی کارشناس‌هایی در این حوزه داشته باشد و بر قیمت تولید کتاب نظارت شود، کارشناس‌هایی که مراحل تولید کتاب پس از تحویل از نویسنده یا مترجم را بداند و در زمینه قیمت‌‌ مراحل فنی نیز آگاهی داشته باشد.
 
ملکی با بیان اینکه کارشناسان خبره می‌توانند در زمینه قیمت‌گذاری کتاب‌ها نظر بدهند، ادامه داد: اگر افراد خبره و حرفه‌ای در این زمینه ورود پیدا کنند و کارشناسی انجام دهند، می‌توان به راحتی قیمت نهایی کار را استخراج کرد و با این کار از قیمت‌گذاری‌های نامتعارف در حوزه نشر جلوگیری کرد.
 
وی در بخش دیگر صحبت‌های خود تولید کتاب‌های قاچاق را تجارتی سودده دانست و گفت: این کتاب‌ها در زمانی که بازار نشر کشور نیاز مخاطب را برطرف نکرد، توانسته‌اند در مدت زمان کوتاهی، جای خود را در میان مخطبان باز و حتی مسیر حرکت فعالان نشر را نیز به این سمت هدایت کنند.
 
ملکی یادآور شد: نباید فراموش کنیم که فروش ارزان قیمت کتاب ضروری است و زمانی کتاب به سبد کالای خانواده‌ها می‌آید که ارزان‌ باشد و در غیر این صورت، کتاب‌های کپی یا قاچاق به خانه‌ها می‌روند.
 
نیاز به تیغ تیز نظارت
وی افزود: بحث قاچاق کتاب معلول علت‌های مختلفی است که بخش عمده آن‌ها به سیاست‌های دولت برمی‌گردد، ما در حوزه ادبیات کشور، دستگاه‌های متعددی داریم که اعمال نظر و اعمال نفوذ دارند و به جای کمک به انتشار اخبار به دنبال خط و ربط دادن هستند و همین موضوع موجب بروز مشکلات زیادی در تولید کتاب‌ها می‌شود.
 
ملکی با بیان اینکه مخاطب باید کتاب را خودش انتخاب کند، گفت: معتقدم نگاه سلبی در حوزه هنر و ادبیات موجب بروز این مشکلات است و هرچه دایره بحث سانسور گسترده‌تر شود، شاهد بروز و ظهور پدیده‌های بدتری از قاچاق کتاب خواهیم بود.

وی افزود: انتشار و فروش غیرقانونی کتاب‌ها بیشتر درباره عناوینی است که مجوز چاپ مجدد را ندارند و بین آن‌ها کتاب‌ ناشران دیگر را می‌بینیم و کتاب‌هایی که اجازه انتشار ندارند بازار را مستعد کار قاچاق و غیرقانونی می‌کنند.