رونمایی از پوستر جایزه جهانی ملک از دیگر بخش‌های این برنامه بود. این جایزه به‌صورت سالانه از سال آینده همزمان با 10 خرداد (زادروز حاج حسین آقا ملک؛ بنیان‌گذار و واقف کتابخانه و موزه ملی ملک) به برگزیدگان آثار فاخر در قالب‌های فیلم کوتاه، نقاشی، موسیقی، تئاتر و خوشنویسی در گستره‌های گوناگون فرهنگ بخشش و وقف اهدا خواهد شد.
پژوهش در گستره فرهنگ، هنر و دانش‌های اسلامی - ایرانی
غلامرضا خواجه‌سروی؛ مدیرعامل موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک در آغاز این آیین، با اشاره به علاقه فراوان حاج حسین آقا ملک، بنیان‌گذار و واقف این گنجینه به پژوهش، تحقیق و گسترش معارف و گردآوری آثار در این زمینه، گفت: حاج حسین آقا ملک در وقف‌نامه یادآور شده که کتابخانه و موزه ملی ملک باید انتشارات داشته باشد، بر همین اساس بنا داریم در زمینه‌های پژوهش، آموزش و تولیدات تخصصی فعال‌تر شویم.
وی ادامه داد: در آستانه چهل سالگی انقلاب اسلامی، ما در جایگاه یک نهاد بزرگ فرهنگی - تاریخی، برای نخستین‌بار ارزیابی و احصا کردیم که مجموعه کتابخانه و موزه ملی ملک در این چهار دهه در مقایسه با پیش از انقلاب چه اقداماتی انجام داده است. این بررسی نشان داد دستاوردهای بزرگی در زمینه‌های گوناگون فرهنگ و هنر اسلامی - ایرانی در این موقوفه آستان قدس رضوی پدیدار شده است. البته هنوز گستره‌هایی دست‌نخورده و کشف‌نشده برجای مانده که می‌کوشیم با افزایش فعالیت‌ها و تولیدات این گنجینه در سال آینده، گام‌هایی تازه برداریم. تولیت آستان قدس رضوی و مجموعه فرهنگی آستان قدس رضوی به‌ویژه در دوره کنونی، به حوزه پژوهش علاقه ویژه دارند و اساسا شکل‌گیری و پایه‌گذاری معاونت علمی و فناوری در آستان قدس رضوی برپایه همین اندیشه انجام گرفته تا رویکرد ویژه آستان قدس رضوی را نسبت به آموزش و پژوهش نشان دهد.
خواجه‌سروی با بیان این‌که کتابخانه و موزه ملی ملک با هدف ترقی معارف پایه گذاشته و وقف شده است، افزود: نخستین هدف ما در این موقوفه، فعالیت گسترده در زمینه گسترش فرهنگ و هنر اسلامی- ایرانی خواهد بود تا این گنجینه بزرگ برای ارائه خدمات به نسل جدید احیا و بازآفرینی شود.
مدیرعامل موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک در ادامه اظهار کرد: گشایش تالار علوم در ایران اسلامی، سوم آذر 1397 همزمان با جشن وقف‌نامه‌ای گرامیداشت میلاد حضرت رسول اکرم (ص) صورت گرفت. همچنین فعالیت دبیرخانه جایزه جهانی ملک امروز آغاز می‌شود، از جمله اقدامات ما برای نشان دادن ارادت به امام رضا (ع) و آستان قدس رضوی و ارج‌نهادن به کوشش‌های واقف است؛ همان‌گونه که حاج حسین آقا ملک نیز در جای‌جای وقف‌نامه یادآور شده که همه ما خادم امام هشتم (ع) هستیم.
لزوم افزایش واحدهای دانشگاهی برای ترجمه و تفسیر قرآن
علی رواقی؛ عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیز در این آیین گفت: در جایگاه یک معلم در این 40 سال پژوهش به این نتیجه رسیده‌ام که متاسفانه با وجود گستره و داشته‌های فراوان ادبیات فارسی، دانشگاه‌های ما از سال 1313 خورشیدی تاکنون راهی درست برای تدریس ادب فارسی نیافته‌اند و با وجود استادان بسیار بزرگ در این زمینه، راهی که رفته‌ایم پاسخ نداده است.
وی با بیان این که نتوانسته‌ایم کسانی را پرورش دهیم که در زمینه‌های گوناگون فرهنگی فعالیت داشته باشند، افزود: صورت تدریس علمی نداریم و کار پژوهشی در حوزه‌های تخصصی محدود شده است. برای نمونه در برنامه‌ریزی دانشگاه‌ها 70 تا 80 واحد برای متون درسی گذاشته‌اند که خوب است، اما مشروط به این‌که آراسته و ویراسته باشد؛ در واقع به‌گونه‌ای توضیح داده شده باشند که دانشجو بر پایه آن بتواند راه درست خود را بیابد.
این قرآن‌پژوه پیشکسوت با انتقاد از این‌که برخی حوزه‌ها دیده نشده یا کم دیده شده‌اند، تصریح کرد: امروز تعداد ترجمه‌های قرآنی بیش از 10 هزار مورد است، اما هیچ‌گاه کسی به فکر نیفتاده است جایی برای آن در تدریس باز شود و تنها 2 واحد متون تفسیری در واحدهای دانشکده ادبیات گنجانده‌اند، در‌حالی‌که دست‌کم باید 8 تا 10 واحد دیده می‌شد.
رواقی ادامه داد: تحقیق در این زمینه‌ها بسیار ارزشمند و لازم است، زیرا ترجمه‌های قرآن، بزرگ‌ترین گنجینه زبان فارسی است. همچنین متاسفم از این که تاکنون حتی یک چاپ ویراستاری‌شده و منقح از شاهنامه نداریم و از 50 سال پیش تاکنون تنها سه چاپ از شاهنامه داریم که همان‌ها نیز یک‌هزار و 500 تا یک‌هزار و 800 نادرستی دارند که باید در این زمینه‌ها تحقیق شود.
این پژوهشگر پیشکسوت گفت: در متون تاریخی و ادبیات ما هیچ تحقیقی نشده و نهایتا 10 تا 15 صفحه از جزوه کوچک 50 تا 60 صفحه‌ای که به دانشجو می‌دهند در کلاس خوانده می‌شود و بیش‌تر دانشجوها دست خالی بازمی‌گردند.
وی افزود: سال‌ها پیش گفتم تعطیلی 10 ساله به دانشگاه‌ها بدهید تا استادان کنونی بازنشسته شوند، 50 نفر را بورسیه کنیم و به کشورهای عربی و انگلیسی زبان بفرستیم تا با چند استاد در آنجا آموزش ببینند و تحقیق کنند، اما گفتند بودجه فرهنگی این کار خیلی سنگین است، به همین دلیل ما همچنان راه را کج می‌رویم.
رواقی از این‌که امروز دانش‌آموزان دبیرستانی در کشور فرانسه به مراتب بیش از دوران کارشناسی ارشد ما علم می‌آموزند، بیان کرد: «همین موجب شده که قبولی در دانشگاه در این کشور از 70 به 55 درصد کاهش یابد.
این عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی به دانشجویان ادبیات فارسی توصیه کرد که فرهنگ‌نویسی، نقد ادبی، سبک‌شناسی و دستور زبان را در کارهای پژوهشی خود درنظر داشته باشند و پایه کار خود را بر خوانش متون و گونه‌شناسی بگذارند، در غیراین‌صورت، در وادی ادبیات گم خواهند شد.
به گونه‌ای حرکت کنیم که آثار ما در آینده هم دیده شود
سیدحسن سلطانی؛ رئیس دانشگاه هنر نیز در آستانه 100 سالگی این دانشگاه با بیان این‌که از سال 1380 برخی دانشکده‌های ما در همسایگی موقوفه ملک جای گرفته‌اند، گفت: دانشگاه‌های ما سال‌های سال بر آموزش تاکید کردند، سپس به پژوهش روی آوردند و دانشگاه‌های نسل سوم، امروز در پی کارآفرینی‌اند، از این‌رو ضروی است ارتباط خود با جامعه را بیش از پیش عملیاتی کنند و خروجی‌های سودمند داشته باشند.
وی ادامه داد: با ترویج فضای مجازی، دانشجویان هنر دیگر با صدها هزار استاد و دانشجو مرتبط‌اند و گستره آموزش هر روز بیش‌تر می‌شود اما این مساله یک هشدار به همراه دارد آن هم این که از محیط پیرامون خود به همان میزان دور شده‌ایم. توجه شایسته به هنر در جامعه و در میان دولتمردان دیده نمی‌شود، اما ما در دانشگاه هنر آماده‌ایم با نگاه تقاضامحور در جامعه حرکت کنیم و درها را برداریم تا مردم و مسئولان تقاضاهای خود را اعلام کنند. ما در این‌صورت براساس یک حرکت تمدن‌ساز که لیاقتش را داریم در سطح کلان کشور فعالیت خواهیم کرد اما این کار نیازمند همکاری مسئولان است.
رئیس دانشگاه هنر، تصریح کرد: ما همواره از سنت‌ها یاد می‌کنیم و به آن مفتخریم، اما فراموش کرده‌ایم باید به گونه‌ای حرکت کنیم که آثار ما در آینده هم دیده شود.
وی با ارائه پیشنهاد به موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک مبنی بر گسترش زمینه‌های وقف و نذر به حوزه فرهنگ، گفت: بودجه وزارت علوم سالانه حدود 13 هزار میلیارد تومان است که این رقم کمتر از 3 درصد بودجه کل کشور است و در کنار آن بیش از 26 هزار میلیارد تومان را هم خیّران به این حوزه کمک می‌کنند.
توجه به علوم و دانش‌های اسلامی در ماه‌های پیش‌رو
مسئول پژوهش و آموزش موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک نیز در ادامه این آیین، بیان کرد: کتابخانه و موزه ملی ملک تاکنون بیش از آن‌که پژوهشگاه باشد، خدمات پژوهشی ارائه کرده و در پروژه‌های پژوهشی و پایان‌نامه‌های دانشجویی در مقطع‌های کارشناسی ارشد و دکتری با رویکردی حمایتی وارد شده است.
شاکری افزود: ما در این سال‌ها در قالب برگزاری نمایشگاه‌های موقت و دایمی و نشست‌ها و کارگاه‌های پژوهشی هم فعالیت داشته‌ایم. بر همین اساس سال گذشته فراخوان دادیم و پایان‌نامه‌هایی که حمایت نشده اما در حوزه کاری کتابخانه و موزه ملی ملک بوده‌اند، خریداری کردیم تا گنجینه ملک غنی‌تر شود.
وی ادامه داد: فعالیت‌های گوناگون کتابخانه و موزه ملی ملک در گستره فرهنگ، هنر و دانش‌های اسلامی - ایرانی در سال‌های گذشته موجب شد انجمن ترویج علم ایران در هفته ترویج علم در سال 1397 خورشیدی جایزه ترویج علم را به کتابخانه و موزه ملی ملک اختصاص دهد. اکنون با گشایش تالار علوم در ایران اسلامی برآنیم پژوهش و نشر در حوزه علوم و دانش‌های اسلامی را سه ماه پایانی سال جاری در اولویت بگذاریم.
جایزه‌ای برای بازتاباندن کوشش‌های واقفان در ایران و جهان
رونمایی از پوستر جایزه جهانی ملک، پایان‌بخش آیین گرامیداشت هفته پژوهش در کتابخانه و موزه ملی ملک بود. علی سروری مجد، معاون فرهنگی موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک درباره این جایزه گفت: جایزه جهانی ملک در کتابخانه و موزه ملی ملک، هم‌راستای جایزه جهانی گوهرشاد در آستان قدس رضوی، بازتابنده کوشش‌های دو واقف بزرگ بارگاه حضرت علی‌بن موسی‌الرضا (ع) به‌شمار می‌آیند که می‌کوشند دستاوردهای وقف در گستره فرهنگ را به ایرانیان و جهانیان بشناسانند.
وی افزود: این‌گونه جایزه‌های جهانی در زمینه گسترش فرهنگ وقف و نذر به ویژه در گستره‌های فرهنگ و هنر، می‌توانند گوشه‌هایی نادیده از چشمه زاینده آیین وقف در فرهنگ اسلامی - ایرانی را به امروزیان بنمایانند.
میثم ابوالقاسمی، مسئول راه‌اندازی دبیرخانه جایزه جهانی ملک نیز درباره بخش‌ها و محورهای این جایزه اظهار کرد: جایزه جهانی ملک، از خرداد سال 1398 خورشیدی در چهار سرفصل «حاج حسین آقا ملک الگویی برای نسل جوان»، «وظایف و نقش اجتماعی و فرهنگی کتابخانه‌ها و موزه‌های وقفی»، «فرهنگ بخشش، کرامت و وقف» و «ساخت آثاری با توجه به آثار تاریخی و فرهنگی موجود در گنجینه کتابخانه و موزه ملی ملک» به برگزیدگان جایزه‌هایی ارزنده اهدا خواهد کرد. جزئیات فراخوان جایزه جهانی ملک به زودی اعلام می‌شود.
نظر شما