خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) گرانی کتاب، دغدغه آشنای چند سال گذشته است که موجب نگرانی اهالی نشر و کتاب‌خوان‌ها شده. به گفته تولید‌کنندگان، افزایش قیمت مواد اولیه تولید کتاب که کاغذ مهم‌ترین آن‌هاست، دلیل اصلی افزایش قیمت کتاب است. بررسی وضعیت قیمت کتاب از 40 سال گذشته نشان می‌دهد، گویای وضعیت تورم در بازار کتاب است؛ اما آغاز اوج‌ گرفتن قیمت‌ها به دولت نهم باز می‌گردد؛ یعنی سال 1384.
 
 


نادر قدیانی؛ مدیرمسئول انتشارات قدیانی در گفت‌و‌گو با خبرنگار (ایبنا) درباره دلایل افزایش تدریجی قیمت کتاب طی 40 سال گذشته بیان کرد: دو دهه نخست بعد از پیروزی‌انقلاب اسلامی، یعنی سال‌های 1357 تا 1377 درگیر تبعات انقلاب و همچنین آسیب‌های جنگ تحمیلی بودیم. سیاست‌های اقتصادی در این دوران صد‌درصد دولتی بود و وضعیت کاغذ نیز از این سیاست‌ها تاثیر می‌گرفت.
 
وی با بیان این مطلب که قیمت کاغذ دولتی طی دو دهه نخست بعد از انقلاب، ثبات داشت افزود: نوسان اندکی در این مدت وجود داشت که ناشی از تورم 5 تا 10 درصدی بود، اما کاغذ در بازار آزاد با اختلاف قیمت زیادی عرضه و حتی در حوزه‌هایی غیر از کتاب استفاده می‌شد.   
  
قدیانی با اشاره به آزاد‌سازی کاغذ افزود: از 15 سال پیش و با درخواست ناشران، کاغذ آزاد و یارانه دولتی آن حذف شد. مهم‌ترین دلیل این رویکرد ناشران نیز تاثیر سهیمه‌بندی کاغذ بر بروز فساد بود.

وی ادامه داد: یکی از آثار منفی سهیمه‌بندی کاغذ، صدور نزدیک به 18 هزار پروانه نشر است؛ در‌حالی‌که تعداد ناشران فعال حتی 10 درصد این آمار هم نیست.
 
سیاست‌های جدید؛ نگرانی‌های تکراری
مدیر‌مسئول انتشارات قدیانی ادامه سیاست دولتی درباره کاغذ را در ایجاد تعادل بازار کتاب موثر دانست اما سرعت افزایش قیمت کتاب طی نزدیک به دو سال گذشته را مورد انتقاد قرار داد.

وی گفت: هرچند که با آزاد‌سازی قیمت کاغذ، در حال نزدیک شدن به نشر حرفه‌ای بودیم، اما متاسفانه سیاست‌های جدید دولت از نزدیک به دو سال گذشته نگرانی‌هایی را برای ناشران ایجاد کرده است.
 
قدیانی با ابراز نگرانی از تصمیم دولت برای سهمیه‌‌بندی دوباره کاغذ بیان کرد: با توجه به اینکه جزئیات سهمیه‌‌بندی کتاب همچنان روشن نشده، نگرانی‌هایی را برای ناشران عمومی و کودک و نوجوان ایجاد کرده است.

وی درباره دیگر دلایل گرانی قمیت تدریجی کتاب طی چند دهه گذشته و افزایش ناگهانی آن از یک دهه گذشته ادامه داد: علاوه‌بر کاغذ، تاثیر افزایش قیمت دیگر ملوزمات تولید کتاب اعم از فیلم و زینک، کاغذ، مقوا، چایخانه همچنین دستمزد کارگران در افزایش تدریجی کتاب موثر بوده است.

مدیر انتشارات قدیانی اضافه کرد: تاکید می‌کنم قیمت همه ملزومات نشر بعد از انقلاب دولتی بود، اما از 15 سال پیش که آزاد‌سازی اتفاق افتاد، افزایش قیمت را تجربه کردیم و به مرور شاهد ثبات بودیم.
 
گرانی افسار گسیخته و برهم خوردن نظم بازار
قدیانی افزود: در سال‌های اولی که یارانه‌ها حذف شد، قیمت کتاب‌ها هر ساله بین 10 تا 15 درصد افزایش پیدا می‌کرد؛ مهم‌ترین دلیل این افزایش قیمت نیز ناشی از تورم و افزایش اجرت کارگری و حقوق عمومی بود. اما  در سال‌های اخیر شاهد افزایش چشم‌گیری قیمت‌ مواد اولیه، به‌ویژه کاغذ بوده‌ایم که کار را سخت کرده است.

این ناشر توضیح داد: افزایش قیمت کاغذ از بندی 80 هزار تومان به بندی 300 هزار تومان چالش مهمی برای صنعت نشر بوده است. علاوه‌براین کاغذ گلاسه نایاب شده و از کیلویی 4هزار تومان به کیلویی 20هزار تومان رسیده است.   
 
وی درباره آسیب‌‌های ناشی از افزایش قیمت کتاب گفت: افزایش قیمت فقط به کتاب منحصر نیست اما نخستین کالایی که از سبد خانوار به دنبال افزایش قیمت خارج می‌شود، کتاب است.

مدیر انتشارات قدیاتی یادآور شد: ناشران کتاب‌های کودک و نوجوان از افزایش برخی ملزومات تولید کتاب بیش از ناشران عمومی و یا دانشگاهی و کمک درسی  متضرر می‌شوند.

کتاب تا پیش از سال 95 گران نبود 
قدیانی در پاسخ به این پرسش که آیا کتاب در ایران گران است و یا خیر، بیان کرد: در شرایط غیر‌طبیعی اقتصادی قرار داریم. معتقدم تا پیش از سال 1395 کتاب گران نبود مناسب بوده و به دلیل مشکلات اقتصادی یکی و دوسال گذشته موجب شده تا به اصطلاح هیچ چیز سر جای خودش نباشد.
 
وی با بیان این مطلب که قیمت فعلی کاغذ غیر‌طبیعی است، درباره آینده قیمت کتاب بیان کرد: وقتی وارد‌کننده هستیم و تولید‌کنندگان بلاتکلیف هستند و در‌حالی‌که مسئولان اعلام می کنند مشکل کاغذ وجود ندارد اما در زمان توزیع مشکلاتی را می‌بینیم موجب شده تا افزایش قیمت کتاب را شاهد باشیم. با توجه به این شرایط بعید می‌دانم، تولید‌کنندگان بتوانند تولید خود را جدی ادامه دهند.