به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)،‌ نشست نقد و بررسی کتاب «از اون لحاظ» نوشته عبدالله مقدمی دوشنبه، اول بهمن‌ماه در خانه شاعران ایران برگزار شد.

در این نشست که اهالی شعر و ادبیات و طنزپردازان حضور داشتند، جلال سمیعی اجرای برنامه را بر عهده داشت. در ابتدای برنامه، اسماعیل امینی در سخنانی، این کتاب را نظیره‌ای بر رساله تعریفات عبید زاکانی دانست که خود نظیره تعریفات جرجانی است.

امینی با اشاره به «معنای تداعی» کلمات، گفت: تعریفات طنز بر این منطق استوار است که نویسنده از زاویه‌ای به موضوع و معنی کلمات می‌نگرد که شاید مردم عادی کمتر به آن توجه می‌کنند. زمینه این معانی را گاهی متون ایجاد می‌کنند و گاهی ضرب‌المثل‌ها و اصطلاحات رایج و بخشی را هم اتفاقات تاریخی و امروز، فرهنگ رسانه‌ای و شبکه‌های اجتماعی هم در ایجاد آن نقش زیادی دارند.

امینی در بخشی از سخنان خود با مثال آوردن بعضی از تعریفات کتاب «از اون لحاظ»، ادامه داد: برخی از تعریف‌ها با ظرافت بسیار دقیقی بیان شده‌اند مانند «عدد: ملات ریاضی» یا «گیوتین: برهان قاطع» که در آنها ایجاز کاملا رعایت شده است و در عین حال معنی به طور کامل دریافت می‌شود اما در بخش‌هایی هم احساس می‌شود که نویسنده، مخاطب را بسیار ساده تصور می‌کند که برای فهم معنی، نیاز به توضیح مبسوط دارد. در رساله تعریفات عبید، ظرائف بسیار چشمگیر هستند به گونه‌ای که گاه تنها اشاره‌ای می‌کند و می‌گذرد.

او با بیان اینکه در این نوع طنز، ارتباط دادن حوزه‌های نامرتبط ایجاد شگفتی می‌کند، گفت: در بخش‌هایی از کتاب که امکانات بلاغی زبان از جمله امکانات صرفی و نحوی استفاده شده‌اند، شاهد طنزآفرینی ظریف‌تر، رندانه‌تر و ماندگارتری هستیم. در قسمت‌هایی هم نویسنده از ابتکاری که عبید هم به کار برده، بهره گرفته و پس از تعریف یک کلمه، تعاریف بعدی را مرتبط با آن آورده است.

اسماعیل امینی با تاکید بر اینکه طنزنویس باید از موضع متهمان و مردمی که در این وضعیت مضحک قرار دارند، حرف بزند، ادامه داد: در طنز اصطلاحی به نام «خودویرانگری» وجود دارد که در آثار حافظ و سعدی و بزرگان دیگر هم می‌توان نمونه‌هایی از آن مشاهده کرد. خودویرانگری به معنای خودزنی نیست بلکه طنزپرداز می‌خواهد بگوید که مانند بقیه انسان‌ها در معرض تهاجم این طنز است.

امینی در پایان گفت: طنزپرداز نباید از نظام فکری خود به نفع مشتری عدول کند و این کاری است که در آثار عبید آشکار است و توصیه می‌کنم که در چاپ بعدی کتاب، تعریفات معمولی به نفع تمهیدات بلاغی تغییر کنند.

در ادامه، مهدی فرج‌الهی، دقایقی درباره کتاب «از اون لحاظ» صحبت کرد و با اشاره به اینکه عبدالله مقدمی، از جمله طنزپردازان متعهد و حرفه‌ای است، گفت: همه کسانی که دستی به قلم دارند، دلبسته نوشته‌های خود هستند و همه ما می‌دانیم که حذف بخشی از آنچه که نوشته‌ایم، همواره تجربه‌ای دردناک بوده است.

فرج‌اللهی ادامه داد: ممکن است بخش‌هایی از این کتاب قابلیت حذف یا تجدیدنظر را داشته باشند اما غلبه با مطالب ظریف است. 

او گفت: کوتاه‌نویسی یکی از موضوعاتی است که باید به آن توجه کنیم زیرا در عصر رسانه‌هایی هستیم که برای مطالب کوتاه طراحی شده‌اند و برای برقراری ارتباط موثر با مخاطب، کوتاه نوشتن ضروری به نظر می‌رسد و نویسنده می‌تواند در چاپ بعدی کتاب از آن بهره بیشتری ببرد.

همچنین سهیل محمودی با اشاره به اینکه کتاب «از اون لحاظ» تجربه موفقی برای عبدالله مقدمی است، گفت: معمولا هنگامی که شاعران به هنرهای دیگر روی می‌آورند، موفق‌تر عمل می‌کنند مانند فروغ که مستندساز موفقی شد یا منوچهر آتشی و محمدعلی سپانلو که کارهای سینمایی موفقی در کارنامه خود دارند. عبدالله مقدمی هم شاعری بود که شعر و مطالب جدی می‌نوشت و هنگامی که به طنز روی آورد، موفق عمل کرد. نمونه‌های بارز شاعران طنزپرداز دهخدا و عبید هستند و از متاخرین هم می‌توان به عمران صلاحی اشاره کرد.

او ادامه داد: کتاب «از اون لحاظ» علاوه بر ظاهر خوبی که دارد، به نظر می‌رسد مطالب آن کار مدت زمانی اندک نیست و برای جمع‌آوری آن مجاهدت به خرج داده شده است و با اینکه من و دوستان دیگر هم توصیه می‌کنیم که بخش‌هایی از کتاب بهتر است حذف یا کوتاه شوند، باید بگویم که کار سختی است و شاید رهی و سایه تنها شاعرانی بودند که با بی‌رحمی شعرهایی از کتاب‌های خود را حذف می‌کردند.

محمودی گفت: هنگام مطالعه این کتاب، گاهی با سرعت از برخی مطالب رد می‌شویم اما بخش‌هایی هستند که نیاز به تامل دارند و درد و داغی که پشت آنها نهفته است، پیداست که از یک صافی خلاق عبور کرده‌اند. این ویژگی درباره کتاب «واژه‌نامه شیطان» اثر آمبروز بیرس هم وجود دارد و قسمت‌هایی که یک اندوه فلسفی دارند، خواننده را متمرکز می‌کنند.

در پایان برنامه، عبدالله مقدمی با خواندن شعری طنز، از تجربه نوشتن خود گفت: نوشتن را از نوجوانی و با کار شعر جدی آغاز کردم. دکتراسماعیل امینی اولین استاد من بود و پس از آن، در خانه شاعران از محضر قیصر امین‌پور بهره بردم.

او ادامه داد: هنگامی که در نوجوانی، مطالب طنز جدی جلال سمیعی را در مجلات نوجوانان مطالعه می‌کردم، به طنز علاقه‌مند شدم و بعدا با همکاری او و امید مهدی‌نژاد در مجله آینده‌سازان یک صفحه طنز را اداره می‌کردیم که مخاطب آن نوجوانان بودند؛ اما درباره مطالب این کتاب باید بگویم احتمالا در چاپ بعدی، سخت‌گیری بیشتری داشته باشم.

مقدمی با اشاره به اینکه نویسندگان زیادی از این قالب بهره برده‌اند، گفت: حدود هفت یا هشت سال جمع‌آوری کتاب «از اون لحاظ» زمان برد. در این کتاب سعی کرده‌ام موجز بنویسیم زیرا نوجوانان به مطالب کوتاه رغبت بیشتری دارند و البته سعی هم کردم که کمتر در دام نوشتن مطالبی بیفتم که تاریخ انقضا دارند هرچند از آنجا که کار طنز، نوشتن از وقایع روز است، لاجرم بخشی از آن در دام کهنگی خواهند افتاد.
در آخر، عبدالله مقدمی بخش‌هایی از کتاب را برای حاضران قرائت کرد.

لغت‌نامه طنز «از اون لحاظ» توسط نشر کتاب قاف منتشر شده و اکنون به چاپ دوم رسیده است. این کتاب نگاهی طنزآمیز به واژه‌هایی دارد که روزانه با آنها سر و کار داریم.

از جمله آثار دیگر نویسنده کتاب «از اون لحاظ» می‌توان به «باقیِ قضایا» (انتشارات مروارید/۱۳۹۱)، «به‌زبانِ آدم» (انتشارات سوره مهر/ ۱۳۹۵)، «مادرِ ما؛ زمین» (انتشارات سوره مهر/ ۱۳۹۵)، «گاز مجاز» (انتشارات قدیانی/ ۱۳۹۵)، «دور دنیا با زیرشلواری» (انتشارات قاف/ ۱۳۹۶)، «چگونه اژدهای خود را تربیت کنیم» (قاف/ ۱۳۹۷) اشاره کرد.