به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در قم، در نشستی که با موضوع سیمای قم در ادبیات داستانی معاصر با حضور قم‌پژوهان در موسسه طلوع مهر به میزبانی بنیاد قم‌پژوهی برگزار شد، محمدحسین حیدری‌فرد مدیر روابط عمومی میراث فرهنگی، صنایع دستی وگردشگری نتایج پژوهشی را که در این زمینه انجام داده است، با مخاطبان به اشتراک گذاشت.
 
حیدری‌فرد گفت: دنیای کلمات دنیایی زنده است و در ادبیات داستانی که سرشار از واقعیت‌های عینی است، این ویژگی برجسته‌تر است و با گردآوری این بازتاب‌ها می‌توان سیمایی جامع و دقیق از جامعه به تصویر کشید.
 
وی با اشاره به دلایل روی آوردن نویسندگان در عصر قاجار به رمان‌نویسی، گفت: در عصر قاجار نویسندگان برای انعکاس واقعیت‌های جامعه خود به شیوه رمان‌نویسی، داستان و سفرنامه روی آوردند و از جمله سفرنامه‌های مشهور می‌توان به سیاحت‌نامه ابراهیم‌بیگ، کتاب احمد و مسالک المحسنین اشاره کرد که هر سه، سفرنامه‌هایی خیالی هستند و هر یک به شیوه‌ای مسائل اجتماعی، علمی روزگار خود را به شیوه‌ای نوین مطرح کرده‌اند.
 
به گفته مدیر روابط عمومی میراث فرهنگی، صنایع دستی وگردشگری قم، این مسئله از لحاظ شکل و محتوا پدیده‌ای نوین در ادبیات ایران به شمار می‌آمد که این آثار زبان فارسی، قالب داستان را برای ورود به مرحله داستان‌نویسی جدید آماده کرده‌اند.

حیدری‌فرد گفت: با بررسی آثار بزرگان داستان نویسی معاصر مانند محمدعلی جمال‌زاده، صادق هدایت، جلال آل‌احمد، بزرگ علوی و علی‌محمد افغانی می‌توان به این نتیجه رسید که موضوع پررنگی که در آثار آن‌ها دیده می‌شود، اعتراضات سیاسی مردم قم است؛ تاریخ قم همواره یادآور مبارزه و قیام علیه ستمگران و جباران بوده و نقش قم در طول قرن‌ها در حوادث مهم تاریخی بسیار حائز اهمیت است و نقش علما و روحانیت را نمی‌توان نادیده گرفت.
 
مدیر روابط عمومی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با بیان اینکه محمدعلی جمال‌زاده آغازگر داستان‌نویسی به شیوه نوین معاصر است، تصریح کرد: سیمای قم در نوشته‌های او نشان از این دارد که شهر قم با وجود کوچک بودن به دلیل نزدیکی به پایتخت و عنایت ویژه پادشاهان قاجار به آستان مقدس فاطمه معصومه (س) از امکانات تمدنی چون پست، تلفن، تلگراف، ژاندارمری و راه شوسه برخوردار است.
   
این پژوهشگر در ادامه بیان نتایج پژوهش خود درباره قم در سیمای ادبیات داستانی معاصر، به بررسی آثار جلال آل‌احمد پرداخت و گفت: علت سفر ایرانی‌ها به قم در آثار آل‌احمد بیشتر زیارت حرم، توسل، نذر و نیاز و پرداخت خمس و زکات است. آل‌احمد در نوشته‌هایش به صنایع قدیم قم مانند کرباس‌بافی اشاره کرده است. همچنین معماری سنتی قم در آثار آل‌احمد مورد توجه و ستایش قرار گرفته است.
  
حیدری‌فرد بیان کرد: جلال آل‌احمد در کتاب «سنگی بر گوری» درباره سفرش به قم نوشته است که با همسرش سیمین دانشور قصد زیارت یکی از امام‌زاده‌های قم به عنوان امام‌زاده بی‌سر را داشته است.

مدیر روابط عمومی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری قم درباره بزرگ علوی دیگر داستان‌نویس معاصر کشورمان گفت: داستان‌های وی که از روشنفکران قرن حاضر است، با دو موضوع عشق و مبارزه عجین شده است؛ بزرگ علوی از مبارزان سرسخت دولت پهلوی و عضو گروه معروف به ۵۳ نفر بود و بخشی از عمرش در تبعید گذشت. از دلایل سفر ایرانی‌ها به قم در آثار بزرگ علوی، تحصیل علوم دینی بوده است و در آثار مختلف خود به شرح وقایع و حوادث سیاسی مانند شهریور ۱۳۲۰، سقوط رضاه شاه، قیام  15 خرداد 1342 و 19 دی 1356 پرداخته است.  
وی ادامه داد: علی‌محمد افغانی هم از دیگر نویسندگان مشهور معاصر است که در نوشته‌هایش قم را مورد توجه قرار داده بود. وی در آثارش به سوغات، صنایع، ضرب‌المثل‌ها و مبارزات سیاسی روحانیون قم اشاره دارد. افغانی در یکی از آثارش، زندگی طلبه‌ای را روایت می‌کند که در قیام 19 دی 1356 حضور داشته و مجروح شده بود.
 
حیدری‌فرد در پایان یادآور شد: هر چند که سیمای قم در ادبیات داستانی نخستین باری بود که به عنوان یک کار پژوهشی مطرح شد، اما به نظر می‌رسد برای قم‌پژوهی نیاز است که کارهای علمی از این دست صورت گیرد تا برای آیندگان این شهر به عنوان سندی متقن و قابل ارجاع باقی بماند.