خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)- هادی حسینی‌نژاد: هرچه به شروع سال جدید و برگزاری نمایشگاه کتاب تهران نزدیک می‌شویم، نگرانی‌ها درباره قیمت کتاب، بازار نشر و قدرت خرید مخاطبان کتاب بیشتر و بیشتر می‌شود؛ آن‌هم در شرایطی که تمهیدات مختلف در زمینه کاغذ -از تخصیص ارز دولتی برای واردات گرفته تا بازگشتن به الگوی کاغذ سهمیه‌ای- نتوانسته‌ است ثبات را به بازار کاغذ بازگرداند.
 
تورم شدید در بازار کاغذ که نرخ هربند کاغذ تحریر را تنها ظرف یک‌ سال چهار برابر کرده است، ناشران را بر سر دوراهی نگه داشته. آن‌ها شک دارند که مخاطبان کتاب که عمدتا از طبقات متوسط روبه‌پایین جامعه هستند، بتوانند افزایش قیمت‌ها را تحمل کنند. این تردید‌ها در روزهایی که به‌دلیل نزدیک شدن به نمایشگاه کتاب تهران باید روزهای سرعت گرفتن چرخدنده‌های صنعت نشر باشد اما نیست، نگرانی‌ها را بیش از پیش افزایش می‌دهد و از آینده‌ای ناخوشایند برای این صنعت و صدالبته وضعیت کتاب‌وکتاب‌خوانی در جامعه خبر دارد.
 
عمق فاجعه در یک نگاه
 در بازار نشر ما، یکی از پرمصرف‌ترین کاغذ‌ها در انتشار کتاب، کاغذ تحریر اندونزی 60*90 – 70 گرمی است که مناسب انتشار کتاب در قطع رقعی است. این نوع کاغذ در آذرماه سال گذشته، با قیمت بندی 81هزارتومان به‌دست مصرف‌کننده که همان ناشر است، می‌رسید اما این رقم اکنون(24بهمن 97) به رقم 330هزار تومان رسیده و به عبارت دیگر، چهار برابر شده است.
 

قیمت کاغذ	آذرماه 1396	بهمن 1397	درصد رشد
کاغذ اندونزی 60*90 – 70 گرمی	81 هزار تومان	330 هزار تومان	307

 
 
 افزایش قیمت کتاب در سه ماه گذشته
با توجه به جداول آماری که خانه کتاب به عنوان تنها نهاد رسمی تولید آمار در حوزه کتاب به‌ٌصورت ماهانه منتشر می‌کند، می‌توان روند تاثیر افزایش قیمت کاغذ را بر بهای متوسط هر صفحه کتاب، به‌وضوح دید. با این توضیح که رشد قیمت کاغذ در سه ماه گذشته با شیب مضاعفی همراه بوده، قیمت متوسط بهای کتاب در سه ماه گذشته به شرح زیر است:

 

سه‌ ماه اخیر	آبان‌ماه 1397	آذر‌ماه 1397	دی‌ماه 1397
بهای متوسط هر صفحه کتاب (ریال)	1317	1476	1669

 
 
مطابق با این جدول، قیمت هر صفحه کتاب در سه ماه گذشته حدود 27درصد افزایش داشته و این مساله به طور قطع روی قیمت نهایی کتاب تاثیر مستقیم داشته است:

 

سه‌ ماه اخیر	آبان‌ماه 1397	آذر‌ماه 1397	دی‌ماه 1397
بهای متوسط کتاب (ریال)	229907	246820	248704

 
 
با این حساب قیمت متوسط کتاب در سه ماه گذشته با افزایش حدود 2000تومان، هشت درصد رشد داشته است. حالا باید دید افزایش قیمت کاغذ در بهمن‌ماه و رسیدن آن به رقم 330هزارتومان، چه‌میزان روی قیمت نهایی کتاب اثر خواهد داشت.

قیمت احتمالی کتاب در نمایشگاه:
صفحه‌ای 246تومان!
مطابق با فرم‌های استاندارد و مرسوم در چاپ کتاب، هر کتاب در قطع رقعی در فرم‌های 16 صفحه‌ای چاپ می‌شود. حالا اگر میانگین تعداد صفحات کتاب را 208صفحه درنظر بگیریم(این رقم در دی‌ماه 210صفحه ثبت شده است)، هر کتاب به 13فرم کاغذ نیاز دارد. حالا اگر شمارگان 1000نسخه‌ای را لحاظ کنیم، برای چاپ چنین کتابی به 13هزار برگ کاغذ 60*90 نیاز است که برابر است با 13بند کاغذ. با این حساب چنین کتابی با قیمت امروز به چهارمیلیون و 290هزارتومان کاغذ نیاز دارد. جدول زیر مقایسه را ساده‌تر می‌کند:

 

قیمت کاغذِ مصرفی کتاب 208ص	آذرماه 1396	بهمن‌ماه 1397
کاغذ اندونزی 60*90 – 70 گرمی	1053000	4290000

 
 افزایش بیش‌از چهاربرابری قیمت کاغذِ مصرفی برای انتشار یک کتاب 208صفحه‌ای، خود گویای واقعیت بازار کاغذ و کتاب است. در این شرایط با رعایت تناسب قیمت در ماه‌های قبلی (قیمت کاغذ مشابه در آذرماه امسال بندی 210هزارتومان معامله می‌شد) باید منتظر بود که قیمت متوسط هر صفحه از کتاب‌های منتشر شده در بهمن‌ماه به 232تومان و قیمت متوسط پشت جلد کتاب‌ها از 38700تومان فراتر برود.

حالا اگر در خوشبینانه‌ترین حالت و بدون توجه به نرخ تورم کاغذ در ماه‌های گذشته، فرض کنیم قیمت کاغذ تا پایان سال از بندی 350هزارتومان فراتر نرود، کتاب‌هایی که برای نمایشگاه سی‌ودوم کتاب تهران آماده می‌شوند، صفحه‌ای 246تومان و با قیمت متوسط بیش‌از 41هزار تومان قیمت‌گذاری خواهند شد!

کاملا مشخص است که این روند صعودی قیمت‌ها چه‌میزان بر بازار کتاب و جمعیتِ کتاب‌خوان کشور تاثیر منفی خواهد داشت. باید صبور بود امیدوار! تا فردا چه شود...