برگزاری برنامه‌های متنوع فرهنگی در زمینه کتاب و کتابخوانی و درگیر کردن بخش‌های مختلف استان در این زمینه یکی از شاخص‌های ارزیابی کشوری پایتخت کتاب ایران بود که اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی یزد با همکاری دستگاه‌های مرتبط توانست این عنوان را به خود اختصاص دهد.
خبرنگار ایبنا در گفت‌وگوهایی با تعدادی از دست‌اندرکاران این حوزه، اهالی قلم و نیز شهروندان یزد چرایی این انتخاب و تاثیر آن را بر وضعیت کتاب و کتابخوانی در این استان، بررسی کند.
کسب این عنوان می‌تواند به روند توسعه استان یزد با استفاده از بازوی فرهنگ، شتاب بخشد
مجید جوادیان‌زاده، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی یزد ضمن تبریک کسب این عنوان به شهروندان یزد، به خبرنگار ایبنا گفت: هدف ما نهادینه کردن راهبرد اساسی کتاب و کتابخوانی و اساساً توسعه دانایی محور در اسناد بالادستی استان بوده است؛ بدین معنی که اساساً توسعه استان باید بر مبنای فرهنگ، ارزش‌های فرهنگی و دانایی شکل گیرد، چرا که ما در شهر یزد، توسعه بی‌توجه به فرهنگ و دانایی را تجربه کردیم و نتایج زیان آوری را در مهاجرت بی‌رویه به یزد و آلودگی‌های محیط زیستی و پاره‌ای از آسیب‌های اجتماعی می‌بینیم.
مدیران ارشد استان به تاثیر عمیق کتاب بر جامعه باور داشته باشند
وی افزود: برای تحقق این هدف، حتما باید مدیران ارشد استان چنین باوری را به تاثیر بزرگ و عظیم کتاب داشته باشند و آن را محور توسعه استان قرار دهند که در این سیر حمایت‌های مادی و معنوی نیاز است.
مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان یزد یادآور شد: در رابطه با گروه‌های اجتماعی و گروه‌های سازمان یافته اجتماعی مانند سازمان‌های مردم نهاد و گروه‌های متشکل در محلات و هیات‌های مذهبی نیز بایستی توجه کرد که توجه به کتاب و کتابخوانی به عنوان یکی از اهداف داوطلبانه خود قرار دهند، زیرا در تعریف آنها فعالیتهای داوطلبانه بدون چشم‌داشت مالی و سیاسی قرار دارد.
جوادیان زاده بیان کرد: قشر دیگری که در این راه می‌توانند تاثیرگذار باشند، رهبران فکری، دینی و مذهبی جامعه هستند که امیدواریم آنها نیز اهمیت کتاب، اندیشه و دانایی را به عنوان یکی از درس‌های اخلاقی، دینی و فکری در جامعه مطرح کنند و توجه به کتاب و مطالعه را همچون معروفی ترویج کنند.
لزوم عمل به مسئولیت اجتماعی توسط بخش‌های صنعتی یزد در قبال انتخاب این شهر به عنوان پایتخت کتاب
وی افزود: صنایع و معادن نیز در این زمینه یکی از بخش‌های مهمی هستند که از آنها انتظار می‌رود تا مسئولیت اجتماعی خویش را در قبال شهر تاریخی و جهانی یزد ایفا کنند، در حقیقت در تمام دنیا صاحبان صنایع و معادن در قبال بهره برداری از شهر برای تولید ثروت، مسئولیت اجتماعی نیز برای آنها تعریف می‌شود که باید به صورتی اخلاقی و وجدانی به آن متعهد باشند.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان یزد گفت: در یزد نیز با وجود صدها واحد معدنی و صنعتی، کتاب و کتابخوانی و فعالیت‌ها در این زمینه به عنوان یکی از بزرگترین مطالبات مردم در زمینه توجه به آگاهی و دانایی در جامعه مورد توجه است.
جوادیان‌زاده بیان کرد: مدیران شهری نیز کتاب را باید در خدمات شهری به عنوان خدمت ضروری فرهنگی و اجتماعی به تمام شهروندان از هر گروه و طبقه اجتماعی ارائه دهند.
شهرداری‌ها نقش ویژه‌ای در ترویج دانایی و کتاب در شهر دارند
وی یادآور شد: شهرداری‌ها نباید صرفاً نقش خود را در حمل و نقل، نظافت و درختکاری تعریف و اجرایی کنند بلکه در کنار آن ارائه کتاب و دانایی نیز باعث می‌شود که آنها وطایف و مسئولیت خود را به صورت کامل‌تری ایفا کنند.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان یزد افزود: در این راستا نیز کتابخانه‌ها هم باید به عطش کتابخوانی در استان پاسخ دهند و حتی فراتر از آن، این عطش را برای جامعه ایجاد کنند و کتابداران آنها صرفاً تبادل کتاب نکنند، بلکه مشاورانی کتاب شناس و آگاهی دهنده باشند.
جوادیان زاده بیان کرد: ناشران نیز این مسئولیت اجتماعی را دارند که با بهره‌گیری از دانش و علم روز در تولید کتاب‌های مناسب رغبت مطالعه را در جامعه افزایش دهند.
وی افزود: اگر همه عاملان اجتماعی و سیاسی در استان یزد، بر مسئولیت‌های گفته شده خود وفادار بمانند و همه در ذیل راهبرد کلان پایتخت کتاب ایران حرکت را به سمت توسعه دانایی و ترویج کتاب ادامه دهند، قطعاً این نشان پایدار می‌ماند که کتاب در سبد خانوار و تقویم زندگی و فراغت و سندهای استراتژیک استان و برنامه‌ریزی‌های کلان و میان صفحات رسانه‌ها و در جای جای شهر کهن نهادینه شود.
مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان یزد ادامه داد: این نشان می‌تواند کتاب و مطالعه را به عنوان هنجار و ارزش قرار دهد و با قرار گرفتن در این بخش، به عنوان عانصر فرهنگی یک جامعه قرار گیرد و از این طریق جامعه ای کتابخوان پایدار را داشته باشیم.
کسب عنوان پایتخت کتاب باید همراه با فرهنگسازی در زمینه کتاب و کتابخوانی باشد
حجت الاسلام سالاری، نویسنده مطرح یزدی و خالق کتاب‌هایی مانند «رویای نیمه شب» و «دعبل و زلفا» نیز در این زمینه به خبرنگار ایبنا گفت: پایتخت کتاب ایران، به نوعی ایرانی کردن عنوان پایتخت جهانی کتاب است که یونسکو هر سال شهری را برای فعالیتهای گسترش کتابخوانی انتخاب می‌کند.
وی افزود: از هر کار خوب و موثری می‌توان الگوبرداری کرد و با توجه به شرایط کشورمان به اجرا درآورد. این عنوان به مسئولان فرهنگی شهرمان این فرصت را می‌دهد که در سال آینده از تمام امکانات، داشته‌ها و فرصت‌ها برای رواج کتابخوانی استفاده کنند. این گام مهم و موثر منوط به آن است که تمامی نهادهای فرهنگی چه دولتی و چه غیردولتی دست به دست هم دهند و با یکدلی و یکرنگی همکاری کاملی را با هم داشته باشند.
این نویسنده بیان کرد: هر شهری شرایط و برنامه‌های خود را برای کسب این عنوان ارائه می‌کند و سرانجام از بین نامزدهایی که واجد شرایط هستند، یک شهر انتخاب می‌شود؛ یزد، جایگاه فرهنگی خوبی دارد و شهری جهانی است که علاوه بر تاریخ و معماری‌اش، مردم مهربان و صلح‌طلبی نیز دارد و اقلیت‌های مذهبی در آن در کمال آرامش و امنیت در کنار مسلمانان زندگی می‌کنند.
حجت الاسلام سالاری گفت: یزد از نظر داشتن شخصیت‌های حوزوی و دانشگاهی و نیز جاذبه‌های اقلیمی هم جایگاه خوبی دارد؛ شخصیت‌هایی همچون مهدی آذریزدی پدر ادبیات کودک و نوجوان را دارد. کتابخانه‌ها و کتابفروشی‌های بزرگی دارد. زیرساخت‌های فرهنگی خوبی دارد و می‌تواند با کمک چنین برنامه‌هایی آنها را بهبود و گسترش دهد.
وی افزود: در قدم اول با کسب این عنوان باید برنامه‌هایی که ارائه و تصویب شده است، به طور واقعی و کیفی اجرا کرد. همه باید به میدان آیند و کمک کنند. باید کاری کرد که سرانه مطالعه رشد کند و کتابخوانی جدی گرفته شود. اگرچه ما با یک گرانی کم‌سابقه در زمینه کتاب رو به رو شده‌ایم اما می‌شود کاری کرد که اعضای کتابخانه‌های عمومی چند برابر شوند.
این نویسنده یزدی گفت: باید تبلیغ کنیم که انسان‌های خیّر، اهدای کتاب به کتابخانه و تجهیز کتابخانه‌ها را کاری نیک بدانند زیرا در حال حاضر کتابخانه‌ها بودجه مطلوبی ندارند و نمی‌توانند کتاب‌های تازه را به مخزن خود اضافه کنند و در این صورت اعضای کتابخانه‌ها با مشاهده عدم به روز بودن کتاب‌ها کمتر به آنجا مراجعه می‌کنند.
وی گفت: در این زمینه نیز کتابدارها باید به‌خوبی از اعضا استقبال کنند و در انتخاب کتاب‌های مورد نظرشان یاری‌شان دهند.
حجت‌الاسلام سالاری بیان کرد: در یک نگاه کلی باید سرانه مطالعه و احترام به کتاب و کتابخوانی را افزایش دهیم و شرایطی را فراهم آوریم که به زودی شهرهایی همچون یزد به عنوان پایتخت جهانی کتاب انتخاب شوند.
وی افزود: همه باید توجیه شوند که کمک کنند. آموزگاران، امامان جماعت مساجد و سخنرانان مذهبی نقش عمده‌ای دارند و می‌توانند مخاطبان خود را به مطالعه ترغیب کنند.
این نویسنده کشوری یادآور شد: نویسنده‌ای مانند من نیز باید در سال جدید بیشتر و جذاب‌تر بنویسیم و حتی‌المقدور یزد را در فضای داستان‌هایمان بگنجانیم. نوشتن داستان‌هایی پرکشش که به نیازهای مخاطبانش توجه دارد، گامی برای رونق کتابخوانی است.
کسب عنوان پایتخت کتاب ایران با مشارکت مردم می‌تواند به توسعه فرهنگی یزد بینجامد
رقیه دوست فاطمی‌ها مدیر کل نهاد کتابخانه‌های عمومی استان یزد نیز در این زمینه به خبرنگار ایبنا گفت: اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان یزد در تعامل با سازمان‌های فرهنگی به ویژه اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی سعی کرده است در راستای وظایف خود و گسترش و ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی، علاوه بر فعالیتهای متعدد فرهنگیِ کتابخانه محور، در 4 طرح حوزه کتاب و کتابخوانی (پایتخت کتاب ایران، روستاها و عشایر دوستدار کتاب، جام باشگاههای کتابخوانی و مروجان کتاب و کتابخوانی) نقش موثری ایفا کند.
وی افزود: بخش مهمی از توسعه فرهنگی در بستر مشارکت‌های مردمی شکل می‌گیرد و تا زمانی که ظرفیت‌های عمومی و مردمی به کمک دستگاه‌‌ها و نهادهای دولتی نیاید، نمی‌توان انتظار داشت که بسیاری از طرح‌های فرهنگی در جامعه به نتیجه برسد.
مدیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی استان یزد گفت: لذا کتابخانه‌های عمومی که در خط مقدم ارتباط با جامعه و مخاطب فرهیخته قرار دارند، پتانسیل بزرگی برای تحقق این هدف دارند. از جمله دستگاه‌های اصلی در بررسی برنامه‌های پایتخت کتاب و سنجش کارها، نهاد کتابخانه‌های عمومی استان بوده است؛ چنانکه تعداد کتابخانه‌ها، کتاب‌ها، میزان فعالیت کتابخانه‌ها، فعالیتهای فرهنگی کتابداران، میزان امانت بردن کتاب‌ها و برنامه‌های ترویجی کتابخوانی شهرها، مسائلی بوده که طی این سالها از سوی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور ارزیابی و پیگیری شده است.
وی افزود: «پایتخت کتاب ایران» طرحی در راستای ترویج کتابخوانی و درگیر کردن نهادهای شهری برای برجسته‌کردن کتاب در شهرهای کشور است و اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان یزد نیز با طرح‌هایی نظیر : «یک داستان تازه، یک استکان چای تازه»، خدمات کتابخانه گردشگر برای توریست‌ها و گردشگران خارجی و داخلی، اجرای برنامه‌های متنوع فرهنگی مبتنی بر کتاب در کتابخانه‌ها از جمله نشست‌های کتابخوان، جمع خوانی کتاب، نقد کتاب، رونمایی کتاب، تجلیل از نویسندگان، مشاوره کتاب، کلاسهای خلاقیت مادر و کودک، شعر خوانی و قصه‌گویی برای کودکان، حافظ خوانی، شاهنامه خوانی، مثنوی خوانی و .... که همگی با مشارکت گسترده مردمی و مخاطب عام در سراسر استان و حتی در دورافتاده‌ترین روستاها برگزار شده است، در این برنامه بزرگ مشارکت داشته است.
عنوان پایتخت کتاب باید را باید همه قشرهای جامعه یزد حس کنند و نه فقط یک قشر خاص
در عین حال شهروندان یزدی هم از کسب عنوان افتخارآمیز پایتخت کتاب برای شهرشان خرسندند. فاطمه صادق‌زاده، شهروند یزدی با ابراز خرسندی از انتخاب یزد به عنوان پایتخت کتاب ایران به خبرنگار ایبنا گفت: اگرچه کسب این عنوان در سطح کشور بسیار مهم و در جامعه اثرگذار است اما باید توجه داشته باشیم که این عنوان وظیفه ما را سخت‌تر کرده است و بایستی نسبت به گذشته فعال‌تر و با محتوای بیشتر در این زمینه عمل کنیم.
این شهروند یزدی همچنین گفت: مسئولان در این زمینه باید توجه داشته باشند که باید برای طبقات محروم استان و شهر یزد نیز برنامه داشته باشند و تنها برنامه‌های خود را در یک نقطه از شهر متمرکز نکنند و یا یک دستگاه تنها برنامه‌ها را به خود منحصر نکنند.
صادق زاده ادامه داد: حضور و مشارکت مردمی می‌تواند به خوبی این عنوان را برای یزد پایدار کند و مردم یزد را به سمت مطالعه و کتابخوانی حرکت دهد و اگر این امر به خوبی صورت گیرد بسیاری از مشکلات در جامعه حل می‌شود.
وی در پایان گفت: امیدواریم مسئولان به دور از شعارهای تکراری در جهت ترویج و اعتلای فرهنگ کتاب و کتابخوانی حرکت کنند.
نظر شما