دوشنبه ۶ اسفند ۱۳۹۷ - ۱۸:۰۵
هجری: فرهاد حسن‌زاده با نوشتن زندگی می‌کند

محسن هجری در آئین نکوداشت فرهاد حسن‌زاده گفت: فرهاد با نوشتن زندگی درون متن را در کنار زندگی بیرو‌ن‌متن را انتخاب کرده و با نوشتن زندگی می‌کند.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، همهمه‌ای در سالن برپا بود. نویسندگان، مترجمان و ناشران زیادی آمده بودند. در بین آن‌ها تعدادی از مسئولان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان هم بودند و در حال خوش‌وبش و احوالپرسی بودند تا اینکه فرهاد حسن‌زاده آمد. همان کسی که سال گذشته نامش در نمایشگاه کتاب بلونیا، به عنوان یکی از نامزدهای نهایی جایزه هانس کریستین اندرسن، مطرح شد و امسال از سوی شورای کتاب کودک به عنوان نامزد جایزه آسترید لیندگرن معرفی شد و به این مناسبت کانون پرورش فکری در قالب برنامه مهرآیین، عصر امروز (دوشنبه 6 اسفندماه) آیین نکوداشتی برای این نویسنده نام آشنای ادبیات کودک و نوجوان در سالن غدیر کانون برگزار کرد.

مهدی حجوانی، شهرام اقبال‌زاده، علی‌اصغر سیدآبادی، سیدعلی کاشفی خوانساری، سودابه امینی، افسون امینی، محسن هجری، حسین تولایی، مهدی رجبی، از حاضران در این مراسم بودند.
 
سودابه امینی؛ مدیرکل آفرینش‌های ادبی و هنری کانون در این آئین گفت: کانون باید خانه اول هنرمندان و پدیدآورندگان آثار برای کودکان و نوجوانان باشد. چون این افراد در کانون پرورش فکری است که می‌توانند با کودکان و نوجوانان نشست و برخاست داشته باشند و آثارشان از سوی کارشناسان در کانون بررسی می‌شود و همچنین باز هم در کانون است که کودکان می‌توانند با پدیدآورندگان آثارشان دیدار کنند و نظراتشان را به آن‌ها منتقل کنند و به این ترتیب اختلاف نسل بین نویسنده و مخاطب از بین می‌رود.
 
این شاعر بیان کرد: افتخار بزرگی است برای ما که فرهاد حسن‌زاده که روزی در کتابخانه کانون پرورش فکری نفس کشیده، امروز نامزد یکی از جوایز جهانی است. البته این نامزدی برای حسن‌زاده افتخار بزرگی نیست، چون قبلا هم افتخارات زیادی را در جهان کسب کرده است.
 
وی در ادامه با اشاره به چگونگی انتخاب فرهاد حسن‌زاده، گفت: برای ما توجه فرهاد حسن‌زاده به قالب‌های مختلف ادبی مانند شعر و داستان اهمیت داشته و همچنین جهان کودکان و نوجوانان را به خوبی می‌شناسد و دنیایشان را به‌گونه‌ای برایشان روایت می‌کند که هم دلنشین و جذاب باشد و هم آن‌ها را به فرهیختگی برساند.
 
به گفته امینی، این نکوداشت‌ها خیلی خوب است، اما بهتر از این جلسات، نشست‌های دیدار نویسندگان با کودکان است تا هم بتوانند الگو بگیرند و با نویسندگان همانندسازی کنند و هم ببینند که نویسندگان افراد عادی‌ هستند.


فضای تلخ جنگ در آثار فرهاد منعکس است

محسن هجری دیگر سخنران این آئین نیز بیان کرد: می‌خواهم به‌عنوان نویسنده‌ای که ادبیات آرمان‌شهری را دنبال می‌کند که سبک متفاوتی از فرهاد حسن‌زاده نیز هست، صحبت کنم. فرهاد صاحب مقام، مذهبی و مال و منالی نیست که سودی برای من داشته باشد و حرف‌هایم براساس ستایش نیست. او پرمخاطب است و مخاطبان دوستش دارند.
 
هجری ادامه داد: یکی از ساده‌ترین تعریف‌ها از روایت این است که روایت ساختار از پیش تعیین‌شده‌ای است که در آن تصادفی دیده نمی‌شود و کنترل و مهار آن در دست خالق‌ اثر است، اما ما نمی‌دانیم که فردا چه اتفاقی می‌افتد و حوادث چگونه رقم می‌خورند و نویسنده جهانی را خلق می‌کند که در کنترل خودش است. در ظاهر روایت کاملا در اختیار نویسنده است، برخلاف واقعیت که خارج از اختیار نویسنده است، اما واقعیت هیچ موقع از دست روایت رها نمی‌شود و روایت همیشه در بیان تاریخ نقش دارد. کسی که روایت می‌کند در جایگاه بالاتری از کسی نشسته است که خبر تاریخ را ارائه می‌دهد و جهان درون‌متنی برای مخاطب خود خلق می‌کند.

این نویسنده گفت: نویسنده نقش اصلی را در جهان درون متن بازی می‌کند و فرهاد حسن‌زاده، به‌عنوان کسی که مهاجرت کرده است لمس می‌کند که با مهاجرت شیرازه زندگی از هم می‌پاشد. فرهاد حسن‌زاده در جهان بیرون از متن با این‌گونه مشکلات مواجه است. اما زمانی هست که نویسنده برای خروج از این جهان به جهان درون متن پناه می‌آورد و در جهان درون‌ متن نمی‌خواهد چیزی را از نقطه صفر خلق کند، اما در این دنیا می‌تواند تمامی آرمان‌ها و عناصر مطلوبی را که در ذهن دارد در متن دنبال کند و هر دو جهان نویسنده باهم تعامل و ارتباط دارند و واقعیت نویسنده در روایتش هم منعکس می‌شود.
 
وی در ادامه اظهار کرد: بر این اساس، فضای تلخ جنگ در آثار فرهاد منعکس است، اما او در حد بیان واقعیت‌های بیرونی بسنده نکرده و به‌تدریج از تلقی‌ها فاصله می‌گیرد و با مخاطب از شرایط جدید اجتماعی و بازی‌ها سخن می‌گوید. وقتی در کارهای فرهاد نگاه می‌کنم، می‌بینم او فقط به‌دنبال نوشتن به‌عنوان یک شغل و حرفه نیست. فرهاد با نوشتن زندگی درون متن را در کنار زندگی بیرو‌ن‌متن را انتخاب کرده و با نوشتن زندگی می‌کند. مخاطبان آثار فرهاد حس می‌کنند زندگی درون متن به‌عنوان روشی که خود نویسنده انتخاب می‌کند، برای آن‌ها هم شیرین و جذاب است و افرادی که با کتاب دم‌خور و مانوس هستند، نوع مواجهه‌شان با واقعیت متاثر از متنی است که خوانده‌اند.
 
هجری افزود: نویسنده برای نوشتن یک متن ادبی درون‌مایه و شرح و بسط آن را انتخاب می‌کند. به‌نظر من ما به‌جز درون مایه عشق و پیوستگی و مرگ و گسستگی که «بارت» ادعا می‌کند، درون‌مایه دیگری هم داریم و آن هم طنز است و من تلاش کردم ببینم این درون مایه در کدام یک می‌گنجد. وقتی با آثار فرهاد مواجه شدم دیدم که طنز یک درون‌مایه است و به مخاطب می‌گوید با نگاه طنز‌آمیز به جهان اطرافت نگاه کن و تلقی‌های کودک رسمی را کنار بگذار و مناسبات را از دریچه‌های غیررسمی ببین.


نگاه ملی فراگیر، از ویژگی‌های فرهاد حسن‌زاده است

شهرام اقبال‌زاذه نیز در ادامه این آئین نکوداشت، گفت: سالهاست که گله‌ها و نامه‌هایی از سوی نویسندگان نسبت به شورای کتاب کودک برای انتخاب نامزدهای جوایز جهانی مطرح می‌شود که اغلب از روی دلسوزی است. اما باید توجه داشت نهاد مدنی دریایی است که به هرکسی راه می‌دهد. یکی از ویژگی‌های فرهاد در کار مدنی این است که برخلاف من خیلی بی‌صدا کار می‌کند.

وی ادامه داد: حسن‌زاده سال‌ها گله‌مند بود که شورای کتاب کودک مرا نمی‌بیند. بایرامی را چه کسی جهانی کرد، بایرامی وقتی شورا معرفی‌اش کرد، برای اولین‌بار پایش را در شورای کتاب کودک گذاشت. ادبیات کودک ما یکی از قدرتمندترین ادبیات‌های کودک جهان در کشورهای در حال رشد است. همه نامزدهای ما در دوره‌های اخیر خوش درخشیده‌اند. احمدرضا احمدی وارد فهرست نهایی می‌شود. مرادی کرمانی هم همینطور و فرهاد حسن‌زاده هم همین‌طور. قوت آثارش منجر به قوت پرونده‌اش شد.

این نویسنده و مترجم تصریح کرد: وقتی ما وارد گفت‌و‌شنود با جهان می‌شویم به پشتوانه تاریخمان می‌بالیم و می‌گویم ما نویسندگانی چون فرهاد حسن‌زاده داریم. نویسنده پرورده اقلیمی است که هرچقدر اقلیم تجربه بیشتری را به فرد منتقل کند، تجربه زیسته نویسنده را می‌سازد. فرهاد حسن‌زاده تحت نظر یکی از مربیان دلسوز کانون پرورش یافته و تلاش کرده آثار خلاقانه‌ای تولید کند. در واقع اگر عشق و علم با هم گره بخورد، اثر خلاقه تولید می‌شود.

اقبال‌زاده گفت: نگاه ملی فراگیر فرهاد حسن‌زاده از ویژگی‌های دیگر او است که در آثارش دیده می‌شود. فرهاد حد وسط سه نسل است و زبان هر سه نسل را می‌شناسد و بیشتر به فرودستان توجه می‌کند و توانسته گفتمان بسازد.

وی در پایان افزود: برنده شدن در این جایزه برای ما افتخار می‌آفریند. ما نویسندگان و منتقدانی داریم که دارند کار می‌کنند و ادبیات کودک ما به سطحی از رشد رسیده که در دانشگاه‌ها مطرح شده است.


آیا در کارگاه‌های کانون خلاقیت بچه‌ها تقویت می‌شود؟

فرهاد حسن‌زاده، به‌عنوان سخنران پایانی این آئین بیان کرد: داشتم به این فکر می‌کردم که نوشتن برای کودکان چگونه باید باشد که به عدد سه رسیدم. من در کودکی لکنت زبان داشتم و در گفتن حرف 2 مشکل داشتم و هر چیزی که می‌خواستم بخرم یا یکی می‌خریدم یا سه تا، حالا هم درباره نویسندگی باید بگویم نوشتن برای نویسنده سه وجه دارد؛ نخست احساس خوبی و لذت بردن؛، وجه دوم مخاطبان هستند که وقتی با اثر ارتباط برقرار می‌کنند، نویسنده لذت می‌برد. وجه سوم، وجه ملی و بین‌المللی آن است که خودش سه وجه دارد؛ نخست مطرح شدن اسم ایران است. دوم ارزش ملی است؛ مانند نکوداشت‌هایی که در آن‌ها به کار نویسندگان توجه می‌شود و وجه سوم این جوایز بین‌المللی، ارزش محلی آن است که سبب توجه بیشتر مغازه‌داران به فرد موردنظر می‌شود.
 
وی ادامه داد: از سویی، ارزش ملی هم سه وجه دارد؛ نخست توجه نویسندگان ملی و ایرانی به ارزش‌های جهانی که برای کودکان و نوجوانان جهان اهمیت دارد، مانند ظلم و ستمی که به آن‌ها می‌شود. دومین وجه، حساس شدن جامعه ادبیات کودک و نوجوان است و جامعه دارد به این سمت می‌رود که توجه بیشتری به این حوزه داشته باشد. وجه سوم آن، ایجاد الگو برای نویسندگان جوانی است که تازه شروع به‌کار کرده‌اند و سعی می‌کنند سطح کیفی کارشان را بالا ببرند.
 
این نویسنده گفت: سه حرف هم با میزبان یعنی کانون پرورش فکری دارم؛ نخست تشکر و قدردانی است و دومین حرفم این است که کانون سابقه‌ای با اصالت دارد و امروز به یکی از اعضای قدیمی‌اش توجه می‌کند. حال این سوال مطرح می‌شود که آیا امروزه در کارگاه‌های کانون باز هم به‌گونه‌ای رفتار می‌شود که خلاقیت بچه‌ها تقویت شود؟ و حرف سوم من گلایه‌ای درباره توزیع کتاب‌های کانون است که در هیچ کتاب‌فروشی به‌غیر از کتابفروشی‌های کانون توزیع نمی‌شود.
 
حسن‌زاده در بخش پایانی سخنانش نیز سه تشکر کرد. نخست از خودش و گفت: معمولا نویسندگان خیلی فروتن هستند، ولی من می‌خواهم از خودم تشکر کنم که با پیگیری و تلاش توانستم به این نقطه برسم، هرچند که خیلی نقطه بالایی نیست و هنوز بهترین داستان‌هایم را ننوشته‌ام. دومین تشکرم از خانواده‌ام است که در این سال‌ها شرایط خاص مرا تحمل کردند و سومین تشکر از انجمن نویسندگان کودک و نوجوان، شورای کتاب کودک و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودک است و تشکر پایانی از بچه‌هاست که اجازه دادند به دنیای آن‌ها راه پیدا کنم.

در پایان این مراسم لوح تقدیر و نشان مهرآیین کانون پرورش فکری کودک و نوجوان، لوح تقدیر از سوی انجمن نویسندگان ادبیات کودک و نوجوان و چند لوح تقدیر دیگر به فرهاد حسن‌زاده اهدا شد.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها