به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، هومان حسن‌پور؛ رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران صبح امروز در نشست خبری با حضور جمعی از خبرنگاران حوزه فرهنگ با اشاره به اهمیت نقش کتابفروشان در صنعت نشر کشور، گفت: نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برای صنعت نشر کشور برگزار می‌شود اما برگزاری آن معضلی است که بر بحث فرهنگی کشور سایه می‌اندازد، به‌طوری که بخش زیادی از نهادها و دستگا‌ه‌های مختلف حدود هفت یا هشت ماه درگیر این رویداد می‌شوند و می‌توان گفت اصل کار فراموش می‌شود.
 
وی ادامه داد: نمایشگاه کتاب تهران بر این اساس شکل گرفت که مشکل کمبود ویترین در کشور را برطرف کند و به عنوان یک مسکن استفاده شد اما الان به موادغذایی برای ناشران تبدیل شده و از فرمتی که برای آن تعیین شده بود خارج شده است.
 
ضرورت اعمال اصلاحات در نمایشگاه کتاب
حسن‌پور با بیان اینکه برگزاری نمایشگاه کتاب تهران بدنه نشر را درگیر کار کرده است، افزود: می‌توان گفت که این نمایشگاه کتابفروشان را که صاحبان ویترین دائمی کتاب هستند و با سرمایه شخصی افراد راه‌اندازی شده‌اند تحت‌ تاثیر قرار داده است و اگر این وضعیت ادامه داشته باشد به مرور شاهد تعطیلی و بسته شدن کتابفروشی‌ها خواهیم بود.
 
وی با اشاره به اهمیت نمایشگاه کتاب تهران در صنعت نشر کشور، گفت: می‌توان گفت که این نمایشگاه به عنوان نشان و پیشانی حوزه نشر به شمار می‌آید، اما در این میان قوانین و ضوابط موجود در آن اهمیت دارد و معتقدم باید اصلاحات جدی در اجرای نمایشگاه ایجاد شود.
 
رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران در این زمینه توضیح داد: عموما بعد از برگزاری نمایشگاه کتاب، ما دچار خلاء مصرف و خریداری کتاب در کشور می‌شویم، زیرا سبد کالاهای مصرف‌کنندگان کتاب کوچک است و بعد از آن معمولا دیگر مخاطبان سراغی از کتابفروشی‌ها نمی‌گیرند.
 
وی با بیان اینکه اغلب با حمایت‌های دولتی کتابفروشی‌های بزرگ تاسیس می‌شوند، عنوان کرد: معتقدم در کنار فعالیت کتابفروشی‌های بزرگ، کتابفروشی‌های کوچک هم باید بمانند و فعالیت کنند و می‌توان در این زمینه حمایت‌های مالی مختلفی برای ادامه و بقای فعالیت آن‌ها انجام داد.
 
حسن‌پور تاکید کرد: می‌توان بخش زیادی از حمایت‌های نشر برای کتابفروشی‌های محلی و کوچکی باشد که شاید بیش از 40 سال سابقه فعالیت دارند و به آن‌ها در نوسازی و تجهیز کتابفروشی‌هایشان کمک کنیم و شاهد رونق فعالیت آن‌ها باشیم.
 
وی با بیان اینکه ما خواستار اصلاح ضوابط و قواعد نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران هستیم، گفت: کتابفروشان هم می‌دانند که نمی‌تواند با سرعت بدنه نشر را از نمایشگاه بین‌المللی جدا کرد و این‌ کار نیاز به زمان دارد، اما با اصلاح قوانین همچنین حل مبحث نمایشگاه کتاب استانی و شهری می‌توان فضا را کنترل کرد.
 
معضل نمایشگاه‌های خیابانی
وی در بخش دیگر صحبت‌های خود به برگزاری نمایشگاه‌های کتاب در نقاط مختلف شهر اشاره کرد و گفت: یکی دیگر از مشکلاتی که کتابفروشان با آن روبه‌رو هستند، این است که در جوار محل کسب آن‌ها یک غرفه زده می‌شود و کتاب با تخفیف 50 درصدی به مردم عرضه می‌شود و متاسفانه هیچ‌گونه نظارتی در این زمینه وجود ندارد.
 
رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران افزود: علاوه بر نمایشگاه‌هایی که در سطح شهر برگزار می‌شود،‌ نمایشگاه‌هایی نیز در داخل وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و نهادها برگزار می‌شوند و کتاب را با تخفیف عرضه می‌کنند که همین کارها نوعی تداخل در حرفه کتابفروشان به شمار می‌آید.
 
حسن‌پور با بیان اینکه می‌دانیم اغلب این نمایشگاه‌ها با هدف حمایت از فرهنگ و مطالعه  انجام می‌شود، گفت: این حمایت‌ها باید از شکل برگزاری نمایشگاه کتاب با تخفیف خارج شود و در قالب‌های دیگری اعمال شود، به عنوان مثال شهرداری عوارض نگیرد، تامین اجتماعی در حق بیمه‌ها تحفیف بدهد یا یک بانک وام کم‌بهره به کتابفروشان بدهد.
 
وی با بیان اینکه حفظ ویترین دائمی فروش کتاب یک ضرورت است، گفت: نباید از نقش موثر کتابفروشی‌های محلی غافل بود و نباید گذاشت که به بهانه‌های مختلف در سطح شهر شامل مترو، مدارس، دانشگاه‌ها و نهادهای مختلف نمایشگاه برگزار شود و حمایت‌های فرهنگی در اشکال دیگر اجرایی شود.
 
حسن‌پور با بیان اینکه برخی از این اقدامات فرهنگی به بیراهه می‌رود، گفت: در این زمینه کتابفروشان زیادی به برگزاری نمایشگاه‌های شهری اعتراض دارند که البته اعتراض به حقی است زیرا به مرور زمان فعالیت آن‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد و ممکن است موجب نابودی آن‌ها شود.
 
وی یادآور شد: فراموش نکنیم که حمایت از صنعت نشر فقط محدود به ناشران نیست و کتابفروشان و توزیع‌کنندگان نیز در این چرخه قرار دارند و در سیاست‌های حمایتی باید به حضور آن‌ها هم توجه شود.
 
حسن‌پور با بیان اینکه فعالیت در حوزه کتاب نیاز به عشق و علاقه دارد، گفت: گاهی درآمد مغازه آبمیوه‌فروشی کنار یک کتابفروش چندین برابر درآمد کتابفروش است اما دست‌اندرکاران این حوزه به دلیل علاقه‌ای که به کار فرهنگی دارند آن را ادامه می‌دهند، در این میان مساله اصلی این است که بسیاری از کتابفروشی‌ها باز هستند اما فروشی ندارند و کارکرد آن‌ها به شدت پایین آمده است.
 
به گفته وی، اهالی نشر شامل ناشر، موزع و کتابفروشی سه ضلع یک مثلث هستند و به یکدیگر وابسته هستند اما ما دو ضلع این مثلث را رها کرده‌ایم و فقط به حوزه نشر و ناشران توجه کرده‌اند و در این زمینه معتقدم باید نوع حمایت‌ها تغییر کند.
 
وی همچنین به رایزنی‌های اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران با شهرداری تهران و شورای اسلامی شهر تهران اشاره کرد و توضیح داد: در دی ماه امسال رئیس کمیسیون فرهنگی شورای اسلامی شهر تهران در نامه‌ای خطاب به نهادهای شهری اعلام کرده است ساز و کار نظارت بر عرضه کتاب اهمیت دارد و برگزاری تمام رویدادها در حوزه کتاب شامل برگزاری نمایشگاه‌ها باید با مجوز اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران باشد.  
جایگزینی برای نمایشگاه‌های استانی
حسن‌پور در بخش دیگر صحبت‌های خود با بیان اینکه نمایشگاه‌های استانی نیز یکی دیگر از مسائلی است که ما بر سر آن بحث داریم، گفت: این نمایشگاه‌ها با این هدف فعالیت خود را آغاز کردند تا در شهرهایی که کتابفروسی ندارند، کتاب به دست مردم برسد، در این میان ما 32 سال فرصت شناسایی مناطق محروم را داشتیم اما به نظر می‌رسد کاری در این زمینه نشده است.
 
وی افزود: به نظر من در طول این سال‌ها می‌شد با یک دهم هزینه برگزاری نمایشگاه کتاب یا نمایشگاه‌های استانی، کتابفروشی‌ در شهرهای مختلف و محروم کشور تاسیس کرد و به این ترتیب کتاب به دست مخاطبان می‌رسید.
 
حسن‌پور با بیان اینکه هزینه برگزاری نمایشگاه کتاب حدود 17 میلیارد تومان است، گفت: این نمایشگاه در حالی طی 11 روز برگزار می‌شود و این مبلغ در آن هزینه می‌شود که در بسیاری از موارد هزینه ملک یک فروشگاه کتاب حدود 10 میلیارد تومان است، ملکی که به مرور زمان رو به تعطیلی می‌رود.
 
وی همچنین به برخی از مشکلات برگزاری نمایشگاه‌های استانی، گفت:‌ برخی افراد فقط در نمایشگاه‌های استانی حضور دارند، آن‌ها چندین کارتن کتاب برای حضور در نمایشگاه می‌برند و بعد از پایان آن در رایزنی با نهادهای دیگر یک نمایشگاه کتاب در نقطه‌ای از شهر برگزار می‌کنند و این کار در نقاط مختلف شهر چرخشی ادامه دارد تا کتاب‌‌ها فروخته شود.
 
به گفته حسن‌پور، این موضوع آسیب زیادی به کتابفروشان استانی و محلی وارد کرده است و موجب نیمه تعطیل شدن یا تعطیلی آن‌ها می‌شود، این موضوع در حالی بیان می‌شود که اگر کتابفروشی‌ها و نشر زنده نگه داشته شوند، فرهنگ هم زنده می‌ماند.
 
پازل به هم ریخته کاغذ
چهارمین بخش صحبت‌های رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان به موضوع کاغذ و تخصیص آن به ناشران اختصاص داشت، حسن‌پور در این زمینه گفت: قبل از تشکیل کارگروه فعلی کاغذ، اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پیشنهاد داد برای تخصیص کاغذ مورد نیاز صنعت نشر کارگروه تخصیص کاغذ در معاونت فرهنگی با حضور نمایندگانی از اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران،‌ اتحادیه آشنا و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تشکیل شود.
 
وی افزود: در این زمینه می‌خواستیم بحث کاغذ کتاب از مطبوعات جدا باشد و علاوه بر ملاک تخصیص کاغذ به ناشران، آئین‌نامه‌ای نیز برای آن تنظیم شود و بر توزیع و مصرف نیز نظارت شود تا مشکلاتی که الان در زمینه گرانی و بحث فروش کاغذها مطرح می‌شود پیش نیاید، اما این پیشنهاد با مخالفت روبه‌رو شد.
 
حسن‌پور با بیان اینکه برون‌ده پیشنهاد ما چیز دیگری بود، عنوان کرد: در این زمینه معتقدیم که نحوه فرمول تخصیص کاغذ به ناشران ایراد دارد، زیرا بر اساس مصرف سه سال گذشته ناشران است در حالی که آمار خانه کتاب در زمینه تیراژ کتاب‌ها اغلب دقیق نیست و معمولا یک سوم یا یک پنجم از کاغذ مورد نیاز و تقاضا شده از سوی ناشران در این سیستم به آنها اهدا می‌شود.
 
وی گفت: فروش یکجای کاغذ به ناشران حجم زیادی از نقدینگی آن‌ها را از بین می‌برد، در گذشته ناشر خرید کاغذ خود را به صورت خرد‌ در طول سال انجام می‌داد اما اینجا مجبور بود مبلغ زیادی واریز کند تا بتواند کاغذ دریافت کند.
 
وی همچنین به موضوع واردات 200 هزار تن کاغذ به کشور از زمان فعالیت کارگروه کاغذ وزارت اشاره کرد و گفت: در این میان فقط ۱۴ هزار تن از این کاغذها در قالب سیستم متمرکز دولتی توزیع شده است و سرنوشت بقیه این کاغذها مشخص نیست و 186 هزار تن دیگر از کاغذها باقی می‌ماند.
 
رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران یادآور شد:‌ این موضوع در حالی مطرح می‌شود که ما این موضوعات را پیش‌بینی کرده بودیم و هشدار داده بودیم و گفته بودیم که تخصیص کاغذ نشر به اتحادیه‌های نشر و معاونت فرهنگی سپرده شود اما چنین نشد.
 
حسن‌پور همچنین به دیدار سه هفته قبل با وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اشاره کرد و گفت: دکتر صالحی در این دیدار فرمول پیشنهادی از سوی ما را تایید کرد و قول داد این اتفاق عملیاتی شود و تأکید کرد باید به نقطه مشخصی در زمینه توزیع کاغذ می‌رسیدیم تا این اتفاق بیفتد.
 
به گفته وی، زمانی که ما در زمینه نظارت بر مصرف پیشنهاد می‌دادیم و تاکید داشتیم که این موضوع برای جلوگیری از سوءاستفاده‌های احتمالی اجرایی شود به ما گفته می‌شد که مگر قرار است دولت نقش پلیس را ایفا کند؟
 
حسن‌پور همچنین به بحث گرانی کاغذ گلاسه هم اشاره کرد و گفت: کاغذ گلاسه کیلویی 4 هزار تومان بود اما اکنون حدود 27 هزار تومان خرید و فروش می‌شود و این موضوع بر قیمت نهایی کتاب تاثیر زیادی گذاشته است و به افزایش حدود 9 برابری بهای آن منجر شده است.
 
وی تاکید کرد: با استمرار این گرانی‌ها و وضعیت افزایش قیمت دیگر مواد اولیه صنعت چاپ و نشر به نظر می‌رسد بعد از نمایشگاه کتاب تهران ناشران دیگر کتابی برای توزیع نخواهند داشت و در تولید نیز با کمبود بودجه روبه‌رو خواهند شد.

قیمت بالای پست کتاب
پنجمین بحث حسن‌پور در نشست خبری امروز به موضوع گران بودن هزینه ارسال کتاب با پست اختصاص داشت، وی در این زمینه گفت: تفاهم‌نامه‌ای که آبان ماه امسال بین موسسه خانه کتاب و شرکت ملی پست جمهوری اسلامی ایران بسته شد دچار ایراداتی است که در بررسی کارشناسان ما دیده شده و به نظرم باید برطرف شود.
 
وی افزود: تفاوتی که تفاهم‌نامه کنونی با تفاهم‌نامه سال قبل دارد در این است که قیمت‌ها بسیار بالا رفته و چندین برابر شده است، به طوری که قیمت ارسال کتاب که بین 900 تا 1100 تومان بود الان به هشت تا 9 هزار تومان افزایش پیدا کرده است.
 
حسن‌پور با بیان اینکه در همه کشورها سرویس ویژه پست کتاب وجود دارد، گفت: امیدواریم ایرادات این موضوع به زودی با مساعدت دو مجموعه برطرف شود و ناشران و کتابفروشان برای ارسال کتاب به مخاطبان با مشکل جدی روبه‌رو نشود.