این قشر، تاثیر‌قابل‌توجهی در میزان فروش ناشران بخش‌های مختلف به‌ویژه ناشران دو بخش کودک و نوجوان و آموزشی دارند. فارغ از این تاثیر‌گذاری، رفتار خریداران نیز قابل بررسی است. در همراهی کوتاه با چند گروه دانش‌آموزی و همچنین مشاهده رفتار خانواده کودکان در جریان انتخاب و خرید کتاب، نتایج قابل‌توجهی به دست آمده است.
خرید کتاب‌های کمک آموزشی، تفریح و سرگرمی در فضای نمایشگاه مهم‌ترین اهداف جمعی از دانش‌آموزان دختر به‌ویژه دانش‌آموزان مقاطع تحصیلی پیش‌دانشگاهی است.
یکی از دانش‌آموزان بازدید کننده، مشتری بخش عمومی است و به حوزه روان‌شناسی، اطلاعات عمومی و ادبیات داستانی نیز علاقه دارد. از قبل فهرستی از ناشران کتاب‌های مورد علاقه و یا عنوان کتاب‌ها تهیه نکرده است. 40هزار تومان از بودجه‌اش را برای خرید چهار عنوان کتاب در حوزه علاقه‌‌‌مندی‌هایش هزینه کرده و مقصد بعدی‌اش بخش ناشران آموزشی برای خرید منابع آمادگی برای کنکور است. دختر دیگر این گروه تنها هدفش از حضور در نمایشگاه را با انگشت نشان می‌دهد: بخش آموزشی!
گرانی کتاب بر روش خرید کودکان و نوجوان حاضر در بخش کودک نمایشگاه کتاب تهران نیز تاثیر گذاشته است. نوجوان 10ساله که بعد از معرفی کتاب از سوی متصدی غرفه، شوق خرید کتاب در دلش لبریز شده، قیمت کتاب توی ذوقش می‌زند: ـ قیمتش 50 هزار تومنه.
دست پس می‌کشد و می‌گوید: ـ همه پول من 50 هزار تومنه. و دست خالی از غرفه دور می‌شود.
براساس تجربه متصدیان غرفه در بخش کودک و نوجوان، دو دسته رفتار خرید در این بخش قابل مشاهده است؛ نخست کودکانی که هرچند با خانواده به نمایشگاه آمده‌اند، اما مستقل انتخاب و خرید می‌کنند، اما در مقابل کودکان و نوجوانانی هستند والدین برایشان خرید می‌کنند. دلیل اصلی این رفتار نیز تعداد قابل‌توجه کتاب‌های ترجمه است که بیشتر در ژانر وحشت منتشر و عرضه شده‌اند.
خانواده‌‌هایی نیز هستند که با اهداف از پیش تعیین شده به نمایشگاه می‌آیند، اغلب این خانواده‌ها، علاوه بر نمایشگاه طی سال به کتاب‌فروشی محله سر می‌زنند. عضو کتابخانه هستند و برنامه منظمی برای مطالعه خود و فرزندانشان دارند.
مادر جوان که با پسر پنج ساله و یک نوزاد به نمایشگاه آمده، خرید کتاب‌های مهارت‌آموزی را هدف اصلی خود برای حضور در نمایشگاه اعلام می‌کند. این مادر پسرش را در انتخاب کتاب آزاد گذاشته و تاکید دارد که در انتخاب کتاب تبلیغات تلویزیونی تاثیر‌گذار هستند چراکه پسرش بعد از ورود به بخش ناشران کودک سراغ یک ناشر را گرفته است.
این مادر جوان از افزایش قیمت کتاب و کاهش خرید از نمایشگاه می‌گوید که این موضوع موجب شده، بیشتر به کتابخانه‌های عمومی برود و یا از دوستان کتاب قرض بگیرد؛ بنابراین بودجه خرید کتاب را بیشتر برای خرید کتاب کودک هزینه می‌کند.
حضور در یک رویداد فرهنگی مانند نمایشگاه کتاب، هیجان خرید کتاب را در بین دانش‌آموزان افزایش می‌دهد؛ به‌ویژه اینکه برای بسیاری از آن‌‌ها نمایشگاه کتاب فقط به معنای فرصت طلایی خرید کتاب‌های آموزشی است. برای کودکان نیز که همراه خانواده حضور در این رویداد را تجربه می‌کنند، هیجان خرید پررنگ‌تر است.
علاوه براین افزایش قیمت کتاب و همچنین نا‌آشنایی با تازه‌های نشر که ناشی از نداشتن عادت مطالعه طی سال است موجب شده تا خرید‌های هدفمند در جریان این حضور به حداقل برسد.
هم‌کلام شدن با کودکان، دانش‌آموزان و اولیا و مربیانشان در نمایشگاه کتاب تهران از میل بالای مطالعه و شوق کتاب خریدن خبر می‌دهد که با برنامه‌ریزی‌های درست می‌توان این ظرفیت را به‌شکل درست هدایت کرد. هرچند موانعی مانند گرانی کتاب و سیاست‌های آموزشی و تربیتی اشتباه، بخش قابل توجهی از این ظرفیت‌های بالقوه را از کتاب و کتابخوانی بازمی‌دارد.
سیودومین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران تا 14 اردیبشهت‌‌ماه در مصلای امام‌خمینی(ره) برپاست.
نظر شما