سید علیرضا بهشتی مدیر انتشارات روزنه در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، درباره الزامات تخصصی برای ورود به بازار نشر، گفت: به صورت کلی یکی از دلایل عقب‌افتادگی کشورها به لحاظ سیاسی و توسعه، سخت بودن وارد شدن به هر کاری است. برای نمونه در حال حاضر در انگلستان شاید در کمتر از یک ساعت بتوانید یک شرکت ثبت کنید.

وی ادامه داد: در ایران این روند شاید 2 تا 3 ماه به طول بیانجامد. اصولا در جهان سوم، اگر قصد داشته باشید یک فعالیت خاصی انجام بدهید باید مجوزهای زیادی دریافت کنید که هر کدام هم سختی‌های خود را خواهد داشت. اما در کشورهای پیشرفته اینطور نیست و همین هم معیار پیشرفته بودن به حساب می‌آید؛ اینکه ورود به بازار راحت است.

مدیر انتشارات روزنه افزود: حال در شرایطی که ورود به بازار دشوار است، فرض کنید موانع دیگری نیز تراشیده شود. بنده این موضوع را به هیچ وجه توصیه نمی‌کنم. مانع تراشی‌ها، رانت‌ها و امتیازهایی جدید ایجاد می‌کند که بعدا جمع کردن آن‌ها کار بسیار دشواری خواهد بود.

وی گفت: البته همین حالا هم صدور پروانه برای یک نشر، کار ساده‌ای نیست. گاهی برخی از استعلام‌ها، 6 ماه تا یک سال طول می‌کشد.

بهشتی در پاسخ به این پرسش که تسهیل در روند صدور پروانه باعث سودجویی می‌شود یا خیر، گفت: تا جایی که من می‌دانم وضعیت کاغذ و امتیازهایی که پیش از این ناشران از دولت می‌گرفتند، تعریفی ندارد و برای نمونه کاغذ به بسیاری از ناشران که فعالیت چندانی نداشتند، تعلق نگرفته است.

مدیر نشر روزنه اضافه کرد: خود ما که نزدیک به چهار هزار بند در سال مصرف داریم، امسال 400 بند دریافت کرده‌ایم. به نظر می‌رسد که این قبیل مشکلاتی که در حوزه نشر وجود دارد باید با راه‌حل‌های نرم برطرف شود.

وی افزود: چند روز پیش مطلع شدم، که یک کتاب پرفروش را چند نشر دیگر عینا رونویسی کرده‌اند. خب این قبیل ناشران آبرویشان رفته است. من اگر یک کتاب به این شکل یا با غلط املایی چاپ کنم، آبرویم می‌رود و همین برای خدشه‌دار شدن اعتبار من کافی است.

این فعال حوزه نشر گفت: از این دست مسائل باز هم هستند. حال می‌شود با راهکارهای نرم این مسأله را حل کرد. مانند ماشین سواری است؛ نمی‌شود از همان ابتدا با دنده 4 رانندگی کرد. باید از دنده یک شروع کرد. برای فعالیت در بخش نشر هم از همان ابتدا نیازی نیست راه‌حل‌های سخت در نظر گرفت. هر بخشی از حوزه نشر راه‌حل‌ خاص خود را طلب می‌کند.

وی افزود: به نظر می‌رسد راه‌حل‌های تنظیم‌گرانه برای حل مسائلی مانند کتابسازی و عناوین تکراری، معقول نیست. راه‌حل‌های نرم و بهتری قطعا وجود خواهد داشت.

مدیر انتشارات روزنه درباره فعالیت واقعی صنعت نشر بیان کرد: در حال حاضر 200 تا 300 نشر فعال وجود دارند. مابقی علاقمند به این حوزه هستند. اینکه کدام نشر ماندگار می‌شود، بستگی به فعالیت پایدار در بازار نشر دارد. در هر صورت ایجاد موانع، به لحاظ علمی، نشان دهنده عدم توسعه‌یافتگی است.

بهشتی همچنین درباره روند روبه‌رشد نشر و فروش کتاب در ایران گفت: پایه‌های کتاب‌خوانی در کشور ما تقویت شده است. 40 سال قبل مجموع کسانی که از دانشگاه فارغ‌التحصیل می‌شدند حدود 250 هزار نفر بودند؛ امروز این تعداد به 14 میلیون نفر رسیده است. این موضوع کاملا در صنعت نشر مشهود است.

وی افزود: برای نمونه هشت سال پیش که ما کار خود را آغاز کردیم، قابل تصور نبود کتابی چاپ شود که 500 هزارجلد آن به فروش برسد. یادم هست در مورد کتاب خانم فهیمه رحیمی، همان زمان شایعه وجود داشت که 80 هزار جلد از کتابش فروش رفته است. 

بهشتی معتقد است تعداد بالای ناشران و رقابت روزافزون میان آن‌ها و سهولت در چاپ کتاب، باعث می‌شود کیفیت محتوایی کتاب کاهش پیدا کند. وی در این‌باره گفت: فرض کنید فردی 60 هزار تومان بابت یک کتاب پرداخت می‌کند و بعد می‌خواند و متوجه بی‌کیفیت بودن کتاب می‌شود. خب این فرد باید منتظر بماند تا کتاب خوبی در بازار پیدا شود.

وی افزود: اینجا اطلاع‌رسانی به عنوان یک موضوع مهم جلوه می‌کند. اهل کتاب منتظرند تا کسی بیاید و به آن‌ها کتاب‌های با ارزش را معرفی کند. به نظرم باید نهاد مطمئنی زیر نظر خود ناشران شکل بگیرد و کتاب‌های با کیفیت را معرفی کند.