خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)- سید محمدعلی ایازی؛ قرآن‌پژوه، استاد حوزه و دانشگاه: در قرآن کریم، یکی از آموزه‌های تربیتی دین این است که انسان مراتب کمال را تا جایی طی می‌کند که گاهی دیگران و خواسته‌هایشان را بر خود ترجیح می‌دهد. در آیه 9 سوره مبارکه حشر، موضوع ایثار به خوبی نمایان است: «و یؤثِرُونَ عَلَی ُانْفُسِهِمْ وَلَوْ کانَ بِهِمْ خَصاصَةٌ.»
در آیه 8 سوره مبارکه انسان نیز «وَ یُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلى حُبِّهِ مِسْکیناً وَ یَتیماً وَ أَسیراً» این مفهوم مصداقی بارز دارد. در شأن نزول این آیه، بیشتر محدثان و مفسران شیعه و اهل سنت معتقدند که این آیه و تعدادی دیگر از آیات سوره انسان، در شأن عترت رسول خدا (ص)، یعنی حضرت على (ع)، حضرت فاطمه زهرا (س)، امام حسن (ع) و امام حسین (ع) نازل شده و زمان نزول آن نیز در ماه ذیحجه پس از اَدای نذری بود که حضرت علی (ع) و حضرت زهرا (س) برای شفای فرزندانشان کرده بودند.
این چهار بزرگوار و فضه نذر کردند و پس از شفای حسنین، برای ادای نذرشان سه روز روزه گرفتند. روز اول هنگام افطار، مقدار نانی را که برای افطاری تهیه کرده بودند، به فقیری که در خانه را زد و تقاضای غذا کرد، دادند، روز دوم غذایشان را به یتیم و روز سوم به اسیر دادند و به این ترتیب سه روز را فقط با آب روزه گرفتند که این آیات نازل شد.
ایثار گاهی از مال دنیاست و گاهی ایثار جان است که مرتبه بسیار بالاتری دارد که در قرآن مصادیق بسیاری دارد، ازجمله آیه 169 سوره مبارکه آل عمران؛ «وَلا تَحسَبَنَّ الَّذينَ قُتِلوا في سَبيلِ اللَّهِ أَمواتًا ۚ بَل أَحياءٌ عِندَ رَبِّهِم يُرزَقونَ». ارزش ایثار با جان، از این آیه به خوبی مشخص است. در طول تاریخ، بسیاری انسان‌ها مصداق این آیه شریفه شده‌اند. در روزگار کنونی نیز این مفهوم به شکل‌های مختلفی بروز و ظهور داشته و انسان‌های بزرگی با نثار جان خود و یا به خطر انداختن زندگی‌شان و یا گذشتن از مالشان، به دیگران زندگی داده و یا کمک کرده‌اند.
برای رسیدن به چنین درجه‌ای از انسانیت، زمینه‌هایی لازم است که در آموزهای تربیتی دین، رمضان یکی از این زمینه‌ها است. روزه، تمرین و تکرار رفتاری است که در آن انسان بتواند به برخی چیزها «نه» بگوید که این باید در زندگی انسان تکرار شود. این تمرین برای ایثار و ازخودگذشتگی است. در برخی جاها، ایثار در انجام ندادن است. اینکه انسان بتواند به این مرتبه برسد که از خود و نفسش بگذرد، تمرین بسیار نیاز دارد.
فرهنگ ایرانی - اسلامی، مملو از مصادیق ایثار در شکل‌های مختلف است که باید آن‌را گسترش داد. بارزترین نمونه‌های این فرهنگ را در دوران دفاع مقدس شاهد بودیم که جوانانی از این مرزوبوم، برای پاسداری و حفظ ناموس و آب و خاک، از جان خود گذشتند و مفهوم ایثار را با شهادت پیوند زدند. هرکس در هر جایگاهی می‌تواند یه این درجه والا برسد؛ گاهی در کالبد دهقان فداکار و گاهی در کالبد یک آتش‌نشان شجاع. جلوه‌های ایثار باید همواره معرفی و تجلیل شوند تا جامعه هرچه بیشتر با این فرهنگ خو بگیرد.
یکشنبه ۱۲ خرداد ۱۳۹۸ - ۰۹:۱۲
نظر شما