محمدرضا حاتمی، مدیر نشر و پخش دانش نگار در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، با اشاره به پیشینه وضعیت توزیع کتاب در کشور، عنوان کرد: در فاصله سال‌های 76 تا 86 تعداد کتابفروشی‌ها و مراکز پخش در کشور بیشتر شد و این موضوع زمینه‌ای شد تا کتاب ناشرانی که آثار کمتری تولید می‌کردند به دست خریداران برسد.
وی افزود: طی این ده سال در راسته خیابان انقلاب تهران نیز شاهد افتتاح چند پاساژ در حوزه فروش کتاب بودیم، اما اخیراً که بحث فروش مجازی و اینترنتی مطرح شده، اطلاع‌رسانی از کتاب‌های تازه چاپ شده رشد پیدا کرده است.
حاتمی با بیان اینکه حتی ناشران و مراکز توزیع نیز سایت فروش کتاب راه‌اندازی کرده‌اند، گفت: مساله اینجا است که مشکلی در توزیع کتاب وجود ندارد، بلکه مسائل دیگری در این زمینه تاثیرگذار است که بخشی از آن به مشکلات اقتصادی برمی‌گردد.
وی یادآور شد: گرانی مواد اولیه تولید کتاب به‌گونه‌ای شده است که قیمت کتاب تا صفحه‌ای 200 تومان رسیده است، در حالی که در سال 1386 هر صفحه کتاب فقط 10 تومان بود، در آن دوره کتاب هنوز کاغذ به قیمت دولتی توزیع می‌شد.
کاهش نقدینگی و قدرت خرید مردم
مدیر نشر و پخش دانش نگار با بیان اینکه حذف یارانه کاغذ ناشران موجب افزایش قیمت کتاب شده است، عنوان کرد: از اواخر دهه 80 کتاب از صفحه‌ای 10 تومان به مرور افزایش پیدا کرد، به‌طوری که امروز هر صفحه کتاب بین 150 تا 200 تومان قیمت دارد؛ یعنی 15 تا 20 برابر شده که در نهایت به گران شدن قیمت پشت جلد کتاب منجر شده است.
حاتمی ادامه داد: مساله اینجا است که آیا درآمد مردم از سال 86 تا 98 حتی در طبقه متوسط که کتابخوان بودند، 15 تا 20 برابر شده و آیا قدرت خرید آنها همچنین نقدینگی در میان مردم رشد داشته است؟
وی با بیان اینکه قیمت کتاب در این سال‌ها چندین برابر شده اما توان خرید مردم به این نسبت رشد نکرده است، گفت: اکنون قیمت کاغذ آزاد شده است اما درآمد طبقه متوسط مردم رشد نکرده. از سوی دیگر به دلیل رشد فضای مجازی، شبکه‌های مجازی و سرگرمی مردم با این شبکه‌ها، علاقه‌مندی به مطالعه کاهش پیدا کرده است.
حاتمی همچنین درباره تغییر ذائقه مردم در مطالعه و کتابخوانی، ادامه داد: اکنون حوصله مردم برای خوانش رمان‌های بلند کمتر شده و همه‌چیز به سمت کوچک‌سازی و کپسول‌سازی پیش رفته و ترجیح مردم مطالعه متون غیر از کتاب است.
مردم کتاب نمی‌خرند
مدیر نشر و پخش دانش نگار با بیان اینکه در این میان مشکل مردم عدم خریداری کتاب است، گفت: علاوه بر مردم که بودجه محدودی در حوزه فرهنگ، به‌خصوص خرید کتاب دارند، حتی سازمان‌های دولتی نیز در خرید کتاب کاهش بودجه داشتند و اگر بودجه وزارتخانه‌ها را بررسی کنیم به خوبی شاهد این موضوع خواهیم بود.
وی افزود: تا سال‌های 86 تا 90 بودجه بسیاری از نهادها و سازمان‌های دولتی خوب و قابل توجه بود اما پس از آن شاهد کاهش خرید بودجه خرید کتاب از سوی این مراکز هستیم.
حاتمی افزایش قیمت کتاب موجب کاهش قدرت خرید این کالا در جامعه شده است، عنوان کرد: به دلیل بالا بودن قیمت کتاب مردم و نهادهای دولتی نمی‌توانند کتاب خریداری کنند و همین موضوع بر اقتصاد ناشران و نقدینگی آنها تاثیر گذاشته است.
به گفته وی، موضوع بحرانی اقتصاد نشر موجب شده است که بخش زیادی از کتاب‌فروشان در معرض خطر قرار گیرند، اگر روند به همین صورت باشد بخش زیادی از کتاب‌فروشان راسته دانشگاه در پنج سال آینده به سمت شغل‌های دیگر مثل کافه‌داری می‌روند.
حاتمی تاکید کرد: الان این روند در شهرستان‌ها شروع شده و در حالی که تاسیس کتابفروشی‌ها در یک دوره زمانی رو به افزایش می‌رفت، اکنون روند کاهشی دارد زیرا عدم خریداری کتاب و فروش نرفتن کتاب بزرگترین مشکلی است که ما در امر توزیع با آن روبه‌رو هستیم.
وی با بیان اینکه تیراژهای 2000 یا 3000 نسخه‌ای به 50 یا 100 نسخه رسیده‌اند، گفت: کتاب عموما آخرین کالا در سبد مصرف خانوار است و زمانی که مجبور می‌شویم قیمت کتاب را بالا بزنیم بهای آن برای خانواده بسیار بالا تمام می‌شود، زیرا قیمت کتاب با کاغذهای گران‌قیمت بسیار بالا تمام می‌شود.
حاتمی همچنین درباره افزایش تعداد عناوین کتاب طی سال‌های اخیر، عنوان کرد: عناوین کتاب نه تنها کم نشده، بلکه زیاد هم شده است زیرا سرمایه‌گذاری در حوزه نشر با تیراژ بالا کم است و حتی کسانی که کار کتاب را به‌عنوان شغلی درآمدزا برای خود انتخاب کرده بودند به دلیل کاهش تیراژ کم‌کم از آن فاصله گرفتند.
وی یادآور شد: البته این مساله به ضرر کشور است، زیرا موجب به هم خوردن تعادل بین فعالان و دست‌اندرکاران صنعت نشر کشور می‌شود، همان‌طور که گفتم افزایش قیمت مواد اولیه کتاب بر دیگر پروسه‌های تولید آن تاثیر می‌گذارد و در نهایت این موضوع بر قیمت پشت جلد اثر دارد.
یکشنبه ۱۹ خرداد ۱۳۹۸ - ۰۸:۲۵
نظرات