به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، «قصه‌های هزارویک شب» از آن دست کتاب‌هایی است که عامه مردم با آن آشنایی دارند و روایت اصلی داستان کتاب و شهرزاد قصه‌گو را می‌دانند. اما افرادی که موفق به مطالعه این کتاب شده‌اند، در خلال داستان‌های آن با اشعار پراکنده‌ای از شاعران مختلف روبه‌رو می‌شوند که سراینده آن‌ها مشخص نیست. اشعاری که در نسخه اصلی و عربی کتاب هم وجود ندارد.
نسخه اصلی «هزارویک‌شب» با وجود ریشه‌های داستانی ایرانی، به زبان عربی است و سال ۱۲۵۹ هجری قمری، در زمان محمدشاه قاجار، به دست ملا عبدالطیف طسوجی به فارسی ترجمه شده است. همزمان با ترجمه طسوجی، میرزامحمدعلی سروش اصفهانی اشعاری به فارسی برای داستان‌های آن سروده و اضافه کرده است، که تا زمان ناصرالدین شاه ادامه داشته است. البته لازم به ذکر است که همه شعرهای اضافه شده به داستان‌های هزارویک‌شب سروده سروش نیست.
جلال آل‌احمد یکی از اولین کسانی است که با دید تحقیقی به متن هزارویک‌شب و مقایسه آن با متن عربی اثر پرداخته است، که ضمن این توجه به این اشعار و سراینده‌های آن‌ها هم توجه دارد، اما نگاه جامع و کاملی نیست که اشعار و شاعران را به درستی برای مخاطب تفکیک کند. علاوه بر جلال، محمدجعفر محجوب هم به این موضوع توجه داشته و مقاله‌ای هم در همین زمینه می‌نویسد که در بخشی از آن اشاره شده است: «نام شاعرانی که شعرهای آنان در این کتاب آمده و تعداد شعرهایی که هر یک در این کتاب راه یافته است، به درستی روشن نیست و نمی‌دانیم سروش برای این کتاب خود چند بیت سروده است. کاش این مقاله ناقص و کوتاه در این زمینه، فتح بابی باشد و صاحب همتی را در کار آورد تا گره از این کار فروبسته بگشاید و به نیروی همت و پشتکار دشوارهایی آن را از میان بردارد و این متن دلاویز را که یکی از میراث‌های گرانبهای نیاکان ماست و ایرانیان در پدید آوردن و آراستن آن سهمی بسزا دارند به صورتی آبرومند و روشن و دقیق و قابل استفاده در دسترس ارباب فضل و طالبان ادب فارسی بگذارد.»
«منبع‌شناسی اشعار داستان‌های هزارویک‌شب» کتابی پژوهشی از عمار عفیفی است، که به تازگی توسط نشر ماهریس منتشر شده است. این کتاب نخستین کتابی است که به طور تخصصی به اشعار موجود در «هزارویک‌شب» پرداخته و منبع مناسبی برای علاقه‌مندان و پژوهشگران این موضوع و حوزه است.
«منبع‌شناسی اشعار داستان‌های هزارویک‌شب» در دو بخش گردآوری و تدوین شده است. بخش اول کتاب، اشعار بداهه سروش‌اصفهانی است و شامل اشعاری است که شاعر هیچ‌گاه آن‌ها را در دیوان خود نیاورده و سروده‌هایی است که در راستای ترجمه متن عربی آن آورده شده است.
بخش دوم کتاب هم که با عنوان «شناخت شاعران اشعار هزارویک‌شب» کار شده، ابتدا شماره شبی که داستان روایت شده ذکر شده، ذیل آن شعری که استفاده شده و بعد نام شاعر، نوع و قالب شعری، مطلع، نام دیوانی که شعر از آن استخراج شده و توضیحات دیگری چون شماره بیت به ترتیب ذکر شده است.
کتاب «منبع‌شناسی اشعار داستان‌های هزارویک‌شب» نوشته عمار عفیفی در 328 صفحه با شمارگان 1000 نسخه و بهای 49000 تومان از طرف نشر ماهریس چاپ و روانه بازار کتاب شده است.
چهارشنبه ۲۹ خرداد ۱۳۹۸ - ۱۰:۲۸
نظر شما