به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در قم، نشست نقد و بررسی کتاب «از دشت لیلی تا جزیره مجنون» (خاطرات رزمندگان افغانستانی دفاع مقدس) سه‌شنبه (11 تیرماه) با حضور محمدسرور رجایی، نویسنده کتاب و احمد مُدَقِق به عنوان منتقد و همچنین حجت‌الاسلام جباری مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان قم،‌ هادی قبادی مشاور رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی، علی لقمان‌پور مدیرکل حفظ و نشر آثار دفاع مقدس قم و معصومه ظهیری معاون فرهنگی، تبلیغی مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران سراسر کشور و تعدادی از خانواده شهدای مدافع حرم، در سالن غدیر کتابخانه عمومی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در قم برگزار شد.

در این نشست، محمدسرور رجایی، نویسنده کتاب «از دشت لیلی تا جزیره مجنون» با بیان اینکه این کتاب حاصل 14 سال پژوهش است، بیان کرد: قبل از اینکه کار تالیف این کتاب را آغاز کنم، هیچ مجموعه‌ای کار روایت‌گری، علمی و تحقیقاتی در مورد مجاهدت‌های مجاهدان افغانستانی انجام نداده بود.

رجایی: برای یافتن وصیت‌نامه‌ها رزمندگان افغانستانی دوران دفاع مقدس، غیرقانونی از مرز ایران عبور کردم
نویسنده کتاب «از دشت لیلی تا جزیره مجنون» ادامه داد: رزمندگان افغانستانی بسیاری در دفاع مقدس حضور داشتند ولی کتابی در این رابطه وجود نداشت و نشانه‌ای از حضور رزمندگان افغانستانی در دفاع مقدس و همچنین حضور رزمندگان ایرانی در جهاد افغانستان را در هیچ کتابی پیدا نکردم، لذا تصمیم گرفتم درباره حضور آنها در هشت سال دفاع مقدس فعالیت کنم و از این طریق از خانواده‌های این شهدا تقدیر کنم.

وی با بیان اینکه نگارش این کتاب بسیار سخت بود و زجر و مشقت زیادی متحمل شدم، گفت: در ارائه تاریخ شفاهی با مشکلاتی از جمله جمع‌آوری اطلاعات مستندات روبرو بودیم، لذا برای یافتن مستندات، وصیت‌نامه‌ها و نامه‌های رزمندگان افغانستانی در هشت سال دفاع مقدس به‌صورت غیرقانونی از مرز ایران عبور کرده و به بلخ افغانستان رفتم، تا بخشی از وصیتنامه‌های شهدای افغانستانی را که در خاک‌ها دفن شده بود، پیدا کنم.

رجایی ادامه داد: در این میان بسیاری از نامه‌ها و اسناد شهدای افغانستانی به دستم نرسید، همچنین بسیاری از خاطرات و مطالب کتاب را با اشک و بغض نوشتم، خاطرات مردانی که در دفاع مقدس رشادت زیادی انجام دادند و امروز کسی آن‌ها را نمی‌شناسد، خاطرات مردانی که دردهای آن‌ها مغفول مانده بود و یا خاطرات مردی که قطع نخاع شد و سلامتی خود را از دست داد.

نویسنده کتاب «از دشت لیلی تا جزیره مجنون»، در ادامه اشتراکات رزمندگان مسلمان را مورد توجه قرار داد و افزود: امروز نیز جوانان ایرانی و افغانی در کنار جوانان دیگر ملل اسلامی در جبهه سوریه حضور دارند که این‌ها سند برادری ما است، و هرچه بیشتر بر این اشتراکات تاکید و آن‌ها را برجسته کنیم، همدلی، رفاقت و صمیمیت میان ما در مقابل یاوه‌سرایی‌های دشمن مشترک بیشتر می‌شود.

وی با بیان اینکه کتاب «از دشت لیلی تا جزیره مجنون» برای مردم افغانستان خاطرات تلخ و شیرین زیادی دارد، ادامه داد: این کتاب روایت عاشقانه مجاهدانی است که فارغ از رنگ‌ها و ملیت‌ها به فرمان امام راحل (ره) لبیک گفتند و در جبهه‌های حق علیه باطل حضور یافتند، تا جایی که امروز می‌توانیم با نگاه به رشادت‌های آن‌ها بگوییم که در دفاع مقدس ایران و جهاد اسلامی افغانستان، ما از اشتراکات عبور کردیم و به مرز خون شریکی رسیدیم.
 
رجایی با بیان اینکه خاطرات افغانستانی‌ها در دفاع مقدس مغفول مانده و به آن‌ها پرداخته نشده است، تصریح کرد: اگر خاطرات مجاهدان افغانستانی دفاع مقدس ثبت و نشر نشود، بخشی از خاطرات دفاع مقدس مغفول می‌ماند و از یادها فراموش می‌شود و در این زمینه مسئولان نظام اسلامی ایران و افغانستان وظایف سنگینی بر عهده دارند.
 
در بخش دیگری از این نشست احمد مُدَقِّق به عنوان منتقد کتاب با بیان اینکه ما همیشه مدیون خانواده‌های شهدا و ایثارگران هستیم، درباره نویسنده این کتاب گفت: آقای رجایی چه زمانی که در جبهه‌های افغانستان مجاهد بود و چه بعد از آن دوران، همواره در حوزه فرهنگ فعال بوده است. او در دوران جهاد در افغانستان، در یک دست اسلحه و در دست دیگر، دوربین فیلمبرداری داشت و رشادت‌های مجاهدان را ضبط کرد، اما متأسفانه در حمله طالبان تمام فیلم‌ها از بین رفت، ولی تجربه‌های او باقی ماند و کتاب «از دشت لیلی تا جزیره مجنون» حاصل 14 سال پژوهش کتابخانه‌ای و میدانی این نویسنده در شهرهای مختلف ایران و افغانستان است.

این مولف و منتقد آثار دفاع مقدس با بیان اینکه مرزی بین آرمان‌های ایران و افغانستان وجود ندارد، تصریح کرد: مقاومت مجاهدان افغانستانی به شکل‌های متفاوتی بروز پیدا کرد، ولی نتیجه و هدف در همه آنها، چه در جهاد افغانستان، چه در دفاع مقدس ایران و چه در جبهه مقاومت سوریه یکی بوده است.
 
وی ادامه داد: برای اینکه متوجه شویم در کتاب «از دشت لیلی تا جزیره مجنون» چه اتفاقی افتاده است باید کارکرد و تاثیرگذاری روایت‌گری و روایت‌نویسی را مورد بررسی قرار دهیم، چراکه روایت، بازتاب صادقانه، عمق و ژرف از تحولات درون جامعه و خانواده‌ها است.

مدقق با بیان اینکه خبر در مجموع مهم است ولی برای اینکه ماندگاری داشته باشد باید یک‌قدم پیش بگذاریم و آن را به روایت تبدیل کنیم، گفت: کار مهم روایت این است که بسیاری از مفاهیم انتزاعی را به یک مصداق و وجود عینی قابل لمس و درک تبدیل می‌کند، لذا ما می‌توانیم آن را با عمق جان بفهمیم.

این محقق افغانستانی بیان کرد: 17 روایت در این کتاب آمده است و در آنها با افرادی روبه‌رو می‌شویم که در هشت سال دفاع مقدس نقش‌آفرینی کردند؛ رزمنده‌ای به نام حسینی در هشت سال دفاع مقدس و همچنین در دفاع از حرم حضور داشت و رشادت زیادی انجام داد که باید مورد توجه نسل جوان باشد.

این مولف و منتقد آثار دفاع مقدس در بخش دیگر سخنان خود بر ضرورت و اهمیت ثبت، ضبط و نوشتن خاطرات توسط رزمندگان، خانواده‌ها و اطرافیان آنها و عموم مردم در جامعه تاکید کرد و افزود: لازم است که این مسئله به یک نهضت در جامعه تبدیل شود.

وی ادامه داد: اینکه ما آثار روایت‌گونه همانند داستان و رمان را در مقابل آثار پژوهشی قرار دهیم، عادلانه نیست، چراکه هر کدام از این موارد کارکرد جداگانه‌ای دارند و آثاری که به صورت مستند روایت می‌شوند، نه تنها در مقابل آثار پژوهشی نیستند بلکه می‌توانند منابع معتبر و مستندی برای پژوهشگران باشند و مبنای آثار پژوهشی قرار گیرند.

مدقق بر لزوم نشر رشادت‌های رزمندگان در دفاع مقدس تاکید کرد و گفت: باید درباره خانواده شهدا تحقیقات میدانی صورت گیرد و موضوع روایت و روایت‌گری در زمینه مدافعان حرم نیز مورد تاکید باشد و اگر اقوام مجاهد و شهید داریم باید همه خاطرات ثبت شود، چراکه روایت‌ها به‌عنوان خالص‌ترین آثار می‌تواند به عنوان مبنای صادق ارزیابی شود.

این نویسنده و منتقد آثار دفاع مقدس با اشاره به اینکه روایتگری مجاهدت رزمندگان جبهه مقاومت باید تبدیل به یک رستاخیز شود، افزود: اگر نتوانیم فرهنگ جهاد و شهادت را به‌عنوان یک میراث بزرگ فرهنگ و دینی به آیندگان منتقل کنیم تا فرزندان این جامعه از رشادت‌های شهدای دفاع مقدس و مدافعان حرم آگاه شده و در مسیر آنها گام بردارند.
 
در پایان این نشست، ضمن تقدیر از نویسنده و ناقد کتاب «از دشت لیلی تا جزیره مجنون»، از خانواده‌های شهدای مدافع حرم، طاهر قربانی، علی ناطقی، سیدامین حسینی و یحیی رحمانی و همچنین خانواده شهدای دوران دفاع مقدس، سیدمحمدتقی حسینی و سیدحیدر موسوی تجلیل به عمل آمد؛ و دختران شهیدان صفر علیزاده، یحیی عظیمی، عنایت‌الله حسینی و محمد قاسمی به مناسب نزدیک شدن به ایام مبارک روز دختر، هدایایی دریافت کردند.

یادآوری می‌شود، این نشست با همکاری و مشارکت اداره ‌کل کتابخانه‌های عمومی استان قم، بنیاد حفظ و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان قم، حوزه هنری قم، سازمان بسیج هنرمندان و سازمان بسیج ادارات استان قم برگزار شد.

کتاب «از دشت لیلی تا جزیره مجنون» را می‌توان نخستین اثر پژوهشی جدی درباره حضور رزمندگان افغانستانی در دفاع مقدس دانست که در 528 صفحه و با ارائه مستندات تصویری، خاطرات رزمندگان افغانستانی را روایت می‌کند و تحقیق و پژوهش آن، حدود 14 سال طول کشیده است.