به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نیکنام حسینی‌پور، مدیرعامل خانه کتاب در بزرگداشت زنده یاد محمد زهرایی با اشاره به برگزاری سومین دوره جشنواره نشان شیرازه گفت: جشنواره نشان شیرازه را که به مبانی زیبایی‌شناختی کتاب می‌پردازد، برگزار کردیم. امیدواریم این جشنواره مثمر‌ثمر و اثر بخش بوده باشد و بتواند تاثیرات خودش را در شکل و مسایل زیبایی شناختی کتاب بگذارد.
او با اشاره به اینکه صنعت نشر کتاب در ایران پیشینه‌ای بیش از 200 سال دارد، ادامه داد: بزرگان زیادی در این صنعت ظهور کردند و موجب فخر و رونق این مهم شدند. محمد زهرایی یکی از همان بزرگ‌ناشران خلّاق و صاحب‌سبک ایران‌زمین بود. وی کار نشر و کتاب را از جزئی‌ترین امور چاپ و نشر شروع کرد.
حسینی‌پور افزود: زهرایی در سال‌های میانی دهه 40 خورشیدی در شکل‌دهی و رشد انتشارات نیل نقش به‌سزایی داشت. او از سال‌های پایانی دهة 60، انتشارات کارنامه را راه‌اندازی کرد که حاصل آن برخی از شاخص‌ترین کتاب‌های تاریخ نشر به‌شمار می‌رود.
مدیرعامل خانه کتاب زنده یاد زهرایی را انسانی پی‌گیر، کوشا و خستگی ناپذیر بدانست و بیان کرد: زهرایی با وسواس و باریک‌بینی مثال‌زدنی‌اش، استانداردهای ظریفی در دنیای نشر از خود به‌جای گذاشت. ناشران، نویسندگان و مترجمان بسیاری با او رایزنی و مشورت می‌کردند و تقریباً کمتر ناشر شناخته‌شده‌ای را می‌توان نام برد که به نوعی از اندیشه و توان ذهنی او در بهبود کار نشر بهره نبرده باشد. ایشان ارتباطات خوبی با مسئولان دولتی نیز داشت و این امر باعث هم‌اندیشی مثبتی در حوزه چاپ و نشر بین آن‌ها شده بود.
او افزود: فراهم کردن اسناد و کتاب‌های مورد نیاز یک مؤلف و همکاری و همراهی مستمر با آن‌ها نیز در زمرة خصوصیات این ناشر با سابقه به‌شمار می‌رفت.
راه‌اندازی کتابفروشی‌های بزرگ ایده زهرایی بود
به گفته حسینی‌پور راه‌اندازی کتابفروشی‌های بزرگ از جمله ایده‌های تازهای بود که زهرایی به بدنة نشر کشور تزریق کرد. او ادامه داد: زهرایی با راه‌اندازی کتابفروشی کارنامه در نیاوران توانست زیست بومی فرهنگی را در آن منطقه سامان دهد و این کتابفروشی را به‌عنوان یکی از کتابفروشی‌های شاخص کشور به جامعة فرهنگی ـ هنری و حتی سیاسی بشناساند. حتی در مراسم افتتاحیه آن ابتکاراتی به خرج داد که شاید سابقه نداشت.
مدیرعامل خانه کتاب ادامه داد: محمد زهرایی ذوقی پرورش‌یافته در کار نشر داشت و افزون بر کمال‌گرایی، فردی نو‌اندیش، تحول‌گرا و الگو‌ساز بود و هر کاری را که شروع می‌کرد با استقبال مواجه میشد. در شناخت رنگ‌ها، طراحی جدید حروف، بهره‌گیری از کاغذ و طراحی ساختار برای نشر، کمتر نظیری می‌توان برای او پیدا کرد و در میان نویسندگان و ناشران به وسواس خاص و دقت‌نظر برای انتشار کتاب مشهور بود. زهرایی به طراحی و صفحه‌آرایی بها می‌داد و برای کتاب شخصیت قائل بود. وی بر این باور بود که کتاب برای آماده شدن باید دَم بکشد تا خواندنی شود.
حسینی‌پور با اشاره به اینکه در فرایند نشر، حلقه‌های مفقوده‌ای وجود دارد که زیاد به چشم نمی‌آیند، گفت: این حلقه‌ها در ساختمان کتاب خیلی تأثیرگذار هستند. هر کسی فکر می‌کند اگر طول و عرض و ارتفاع را بلد باشد می‌تواند ساختار کتاب را بسازد یا کتاب چاپ کند. یکی از کارهای آقای زهرایی در نشر کارنامه، معطوف کردن جامعة نشر به شکل و ساختمان کتاب بود؛ وکتاب را معماری می کرد به‌طوری‌که حتی در این راستا بعضاً به افراط هم کشیده میشد. وسواس او باعث میشد از یک کتاب چندین و چند بار پرینت می‌گرفت.
وی ادامه داد: او برای کتاب حرمت قائل بود و با کتاب به عنوان یک شی برخورد نمی‌کرد و می‌گفت کتاب مثل انسان است. نمونه‌اش وقتی یکی از کتاب‌هایش را چاپ وتوزیع کرد و برای تسویه‌حساب کتاب‌هایش به کتابفروشی مراجعه کرده بود، دید بسته‌ای از کتاب‌های او زیر پای کتاب‌فروش به عنوان چهار‌پایه قرار گرفته بسیار ناراحت شد و بلافاصله به دفترش مراجعه کرد وتماس می گیرد به کتافروش می گوید من کتاب برای شما فرستادم وچارپایه که نفرستادم وکتاب‌هایش را پس گرفت
تنها ناشری که کتاب‌های انتشاراتی خود را تماماً می‌خواند
مدیر خانه کتاب، زهرایی را تنها ناشری دانست که کتاب‌های انتشاراتی خود را تماماً می‌خواند، او ادامه داد: در ویرایش و پاکیزه‌سازی آن نقشی جدی و تعیین‌کننده داشت، رایزنی وگفت‌وگو با نویسندگان و مترجمان آثاری که خود انتشار می‌داد، جزو ضرورت‌های کاری او بود.درحقیقت ایشان حلقه وصل چرخه نشر بود اعم از نویسنده ،ناشر ،حروفچین و...
حسینی‌پور ادامه داد: زهرایی با طراحی فونت زهرایی، یکی از بی‌بدیل‌ترین و بی‌نقص‌ترین فونت‌ها در زبان فارسی را با هدف تسهیل و افزایش کیفیت صفحه‌آرایی، ویرایش و رفع نواقص فونت‌های فارسی ابداع کرد، با سرمایه‌گذاری زیادی که روی فونت انجام داد تلاش کرد که حروف چاپی را به سمت خوشنویسی سوق دهد.
مدیر عامل خانه کتاب با بیان اینکه زهرایی نام نیکی در دو دهة پسین زندگی خود به جای گذاشت، اظهار کرد:
زهرایی موتور محرکه‌ای شد که ناشران دیگر هم به شکل کتاب اهمیت دهند و از تأثیرگذاری ایشان بود که جامعة نشر را به شکل کتاب معطوف کرد؛ چون پیش از این، ناشران فقط به تولید محتوا توجه می‌کردند و شکل و بسته‌بندی کتاب، چندان مورد توجه نبود.
حسینی‌پور با بیان اینکه زهرایی از معدود کسانی است که نشر را در میان خانوادة خود رواج داد، ادامه داد: او مهم‌ترین تجربیات خود در عرصة نشر را به‌خصوص به دو فرزند خود ماکان و روزبه و همسرش سرکار خانم مستغنی یزدی انتقال داد.
او افزود: ارتقای سطح کیفی کتابفروشی و ارتقای فیزیک کتاب تا جایگاه یک اثر هنری از دستاوردهای ایشان است. فرهیختگان حوزة نشر هرگز این دو یادگار را که از او به‌جا مانده فراموش نخواهند کرد. حافظ به سعی سایه از هوشنگ ابتهاج، کتاب مستطاب آشپزی تألیف نجف دریابندری و فهیمه راستکار، خواب آشفته نفت، شرح فصوص‌الحکم، تألیف دکتر محمدعلی موحد، از جمله شاخص‌ترین آثار او به شمار می‌رود.
حسینی‌پور با تاکید بر اینکه با از دست دادن زهرایی جامعة نشر و کتابفروشی ایران دچار درد و اندوه شد، گفت: نقش، اهمیت و جایگاه زنده‌یاد محمد زهرایی در نشر مدرن ایران بی‌بدیل و مشهود است؛ بدین منظور، مؤسسۀ خانه کتاب مفتخر است، به‌مناسبت سالگرد درگذشت این مدیر نیک‌اندیش و مبدع نشر کارنامه، مراسم یادبودی در قالب عصر‌کتاب و در راستای سومین دورة نشان شیرازه برگزار نماید، تا بخشی از تلاشها و کوششهای او را در تعالی فرهنگ و نشر تکریم کند.
او افزود: در پایان جا دارد ازهمراهی خانواده آن زنده یاد، جامعه نشر، انتشارات کارنامه، اتحادیه ناشران وکتابفروشان تهران، اصحاب رسانه وهمکاران خودم در موسسه خانه کتاب تقدیر وتشکر نمایم وامیدوارم جامعه فرهنگی قدر سرمایه های فرهنگی واجتماعی خودش رابیش از این بداند.
یکشنبه ۲۷ مرداد ۱۳۹۸ - ۱۷:۳۰
نظر شما