مترجم کتاب «یادداشت‌های محرمانه کنسولگری انگلستان در سیستان و قاینات» ادامه داد: مطالب این کتاب به خراسان و امر حکومت در ایران کرده نگاهی است که بر پایه منافع ملی با هر گرایشی مغایر با منافع و مصالح ملی ایران مخالف است. این کتاب با باور به اصالت بقای ایران و قطعیت و ضرورت یکپارچگی آن بنا شده و نوشته شده است.
وی ادامه داد: «تاریخچه‌ای از فرمانروایان خراسان» حاصل نزدیک 10 سال پژوهش در منابع زیادی است که هر یک حاوی پاره‌هایی از تاریخ شرق ایران است و گزارش‌هایی را در باره مسایلی از خراسان داشته است. از خلال این پژوهش‌ها و واکاوی‌ها فهرستی از والیان و استانداران خراسان با رعایت احتیاط تهیه شده است.
.jpg)
فاضلی‌بیرجندی گفت: مقصود از احتیاط، احتیاطی است که در تهیه فهرست اسامی والیان و استانداران شده، زیرا این فهرست نخستین‌بار است که در این کتاب تهیه شده و نهایت جدیت بر آن بوده تا این فهرست، نزدیک‌تر به واقع و دورتر از تردید باشد. این فهرست حتی اسامی کسانی را هم دربردارد که سرپرست یا کفیل استانداری بوده‌اند. مدت زمان تصدی هر والی یا استاندار هم به دست داده شده که موضوعی است ناظر بر ثبات یا بی‌ثباتی چه در استان و چه در مرکز.
مترجم کتاب «تاریخ سبئوس» به تاریخ خراسان نیز اشاره کرد و گفت: خراسان در سرتاسر طول تاریخ ایران بخشی مهم از ایران بوده است. بنا به همان اهمیت خاص باید تاریخ خراسان نوشته شود. منابع تاریخ خراسان کم نیست اما هنوز جای تاریخ‌های جامع در تاریخ این خطه خالی است. کتابی که من فراهم آورده‌ام گوشه‌هایی است از تاریخ سیاسی خراسان در حدود 200 ساله اخیر از طلوع قاجاران تا غروب پهلویان.
وی به ویژگی‌های کتاب نیز پرداخت و گفت: این کتاب والیان و استانداران خراسان را در دوره آن دو سلسله معرفی کرده و علاوه بر آن زندگینامه و نیز کارنامه‌ای از هر والی یا استاندار را به دست داده که مبین بخش‌هایی از راه و رسم او در حکومت است. از این رو بیراه نخواهد بود اگر کتاب حاضر را دستنامه و درسنامه حکومت در خراسان هم به حساب آوریم. زیرا آشنایی با رخدادهای پیشین و آنچه مدیران سیاسی گذشته در باره هر رخداد کرده‌اند ما را برای مصاف با وقایع اکنون و آینده مجهزتر می‌گرداند.
مترجم کتاب «پارت‌ها و روزگارشان» ادامه داد: مروری بر نام‌های فرمانروایان خراسان این را هم وامی‌گوید که قاجاران، والیان را بیشتر از منسوبان خود برمی‌گزیده‌اند. در دوره پهلویان این رسم از میان برخاسته اما نصب استانداران مبین استقرار روال و نظمی مشخص نیست.
وی به مهمترین والیان خراسان نیز اشاره کرد و گفت: در دوره قاجار سه ولیعهد (عباس میرزا، محمد میرزا، و کامران میرزا) و دو صدراعظم (اللهیار خان دولو، و میرزا حسین خان سپهسالار) بوده‌اند. در دوره پهلوی، پدر یکی از زنان رضاشاه (غلام‌علی میرزا دولتشاهی)، سه نخستوزیر (محمود خان جم، رجبعلی منصور، و محسن صدر)، دو امیر ارشد ارتش (سپهبد نادر باتمانقلیچ، و سپهبد صادق امیرعزیزی)، چند وزیر، و رجالی سرآمد چون حسن تقی‌زاده و سید جلال‌االدین تهرانی به استانداری خراسان آمده‌اند. در دوره قاجار انتصاب شخص واحد به ولایت خراسان تا پنج نوبت سابقه دارد. در دوره پهلوی انتصاب شخص واحد به استانداری بیش از دو نوبت تکرار نشده است.
فاضلی‌بیرجندی در پایان سخنانش عنوان کرد: کتاب فرمانروایان خراسان از جهاتی بعضی از کنش‌ها و واکنش‌های حکومت‌های وقت را با خراسان و خراسان را با حکومت‌ها هم روایت می‌کند. در این کتاب موقع خراسان در نزد حاکمیت ایران در طول استیلای دو سلسله اخیر تاریخ ایران بازنموده شده است.
نظر شما