درواقع این کتاب در راستای سایر تألیفات نگارنده در این حوزه، معرفی آثار منتخب ادبیات کلاسیک فارسی برای تولید نسخه‌های نمایشی مد نظر قرار گرفته و در آن سعی شده با رویکردی پژوهشی و نگاهی میان‌رشته‌ای وجوه مطلوب آثار شاخص این ادبیات برای انجام اقتباس سینمایی به مخاطبان ارائه شود. واقعیت این است که اقتباس از ادبیات کلاسیک فارسی برای تولید فیلم‌های سینمایی از جمله مسائلی است که پرداختن به آن در قالب تحقیقات و پژوهش‌های تازه، امری کاربردی و مهم است و می‌تواند در گام اول تا حدی نیازهای نظری معطوف به استفاده از متون غنی ادبیات کلاسیک فارسی در سینمای امروز ایران و حتی جهان را مرتفع کند.
علی‌رضا پورشبانان پس از بیان برخی کلیات و تعاریف نظری در پیشگفتار، در فصل‌های اول و دوم، برای آشنایی بیشتر خوانندگان با اثر و زمینه‌های تولید ادبی آن، مختصری درباره سبک، شیوه و ویژگی‌های خاص متن مطالبی ارائه داده و نهایتا پس از بیان خلاصه داستان اثر، عناصر نمایشی مطلوب اقتباس در گستره سینمای سرگرمی در آن را تحلیل کرده است.
براین اساس، برای تحلیل هر‌چه جامع‌تر متون ادبی برگزیده از منظر وجود وجوه مطلوب اقتباس سینمایی و در نهایت تبدیل آنها به نسخه‌های تصویری، در بخش پیشگفتار به عناصر نمایشی مناسب برای اقتباس که می‌توانند باعث تصویری شدن یک روایت و در نهایت بالا بردن ظرفیت اقتباس سینمایی از آن شوند، با توجه به دیدگاه‌ها و شاخص‌های معتبری که از سوی پژوهشگران برتر این حوزه، ارائه گردیده، اشاره شده و در فصل‌های بعد و بر مبنای توجه به نظم و نثر بودن آثار منتخب و رعایت تقدم و تأخر تاریخی، وجوه تصویری این آثار براساس شاخص‌های تفسیر شده، ارزیابی می‌شود.
برای تجسم بهتر فضای تحلیل در برخی از موارد، ذیل عناصر نمایشی و اقتباسی هر متن، سعی شده از برخی تصاویر گرافیکی خیال‌انگیز و یاری‌رسان به مخاطب در راستای درک سریع‌تر و بهتر نمایشی‌بودن ابعاد مختلف داستان، مانند ظاهر و فیزیک اشخاص (مثبت و منفی، انسان و غیر انسان و ...) در کنار تصویری از کشمکش‌های گوناگون و پرهیجان فردی و گروهی، استفاده شود. در پایان بررسی هر اثر نیز، با توجه به مجموع آراء نظریه‌پردازان و فیلمسازان سینما که روش‌های اقتباسی را در سه دسته کلی برداشت آزاد، اقتباس وفادار و اقتباس لفظ‌به‌لفظ دسته‌بندی می‌کنند، با توجه به ظرفیت‌های هر متن، روش اقتباسی مناسب‌تر برای هر اثر پیشنهاد می‌شود.
بدیهی است که در برخی موارد ممکن است به‌دلیل نزدیکی ساختار آثار ادبی، شباهت‌ها و حتی نوعی تکرار در تحلیل عناصر نمایشی در متون به چشم بخورد که سعی شده تا حد امکان تعدیل شود؛ اما به‌دلیل آنکه این آثار هر یک نماینده ژانر یا زیرژانر خاصی بوده‌اند، ضروری می‌نمود که به هر یک از آنها به‌عنوان نمونه‌هایی از گونه خود پرداخته شود تا براساس آن، بتوان نتایج را به آثار بیشتری تعمیم داد.
نمونه‌های برگزیده شده از متون ادبیات کلاسیک فارسی برای تحلیل وجوه تصویری در این کتاب نیز، براساس دو رویکرد انتخاب شده‌اند؛ رویکرد اول، اهمیت هر یک از این آثار در ژانر خود ـ با توجه به نظر مؤلف ـ و اهمیت آنها در ادبیات فارسی و نزد بیشتر استادان، منتقدان و پژوهشگران است و دوم رویکرد دقت‌گرایی و ژرف‌نگری با محدود کردن نمونه‌های آماری است که بتواند ارزش پژوهشی اثر را در سطح قابل قبولی حفظ کند.
کتاب «سینمای سرگرمی و ادبیات کلاسیک فارسی» نوشته علی‌رضا پورشبانان در ۲۶۷ صفحه، شمارگان ۲۵۰ نسخه و به قیمت ۳۴۰۰۰ تومان از سوی انتشارات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات منتشر شده است.
نظر شما