فعالیت‌های نمایشگاه در سه بخش قابل بررسی است:
الف- بخش نمایشگاهی:
این بخش که با هدف فراهم‌آوری فضاهایی در قالب غرفه برای نمایش و معرفی آثار متعلق به ناشران چینی و ناشران از دیگر کشورها در هشت سالن (چهار سالن شرقی و چهار سالن غربی) تدارک دیده شده بود، توانست به بیش از 1000 ناشر از چین و 1600 ناشر از 95 کشور دیگر امکان نمایش و معرفی آثارشان را فراهم آورد.
از ویژگی این بخش حضور فعال تقریبا همه برندها و کارتال‌های معروف نشر جهان، از جمله مک میلان، راندم هاوس، الزیویر، اشپینگر، جان وایلی و ... بود. همچنین، حضور تشکل‌های نشر از کشورهای اروپایی در این بخش از نمایشگاه قابل توجه بود. برخی کشورها تلاش داشتند بهره‌مندی بیشتر از فرصت این نمایشگاه ببرند و از این‌رو با تعدادی زیادی از برنامه‌ها و فعالیت‌ها در نمایشگاه حضور داشتند، از جمله کشورهای ژاپن، کره جنوبی، روسیه، مالزی و اندونزی. برخی کشورها برای نخستین بار در نمایشگاه حضور داشتند؛ از جمله پرتقال و امارات متحده(نمایشگاه ابوظبی و نمایشگاه شارجه).
سالن‌های نمایش و معرفی کتاب‌ها موضوع‌بندی شده بودند: ناشران خارجی، ناشران دانشگاهی و آکادمیک چین، ناشران کودک و نوجوان و ناشران عمومی.
ب- بخش برنامه‌های جانبی:
در نمایشگاه پکن این دوره، اقدامات زیر در بحش برنامه‌های جانبی ارائه می‌شد:
1-تهیه، تدوین و توزیع دایرکتوری نمایشگاه برای معرفی شرکت‌کنندگان
2-سالن ویژه کپی‌رایت برای فراهم‌آوری امکان مذاکرات و گفتگو به شرکت‌کنندگان برای بحث در حوزه تبادلات رایت و دیگر همکاری‌های مشترک
3-پوشش خبری اخبار و رویدادهای نمایشگاه از رسانه‌ها و مطبوعات چین
4- دادن امکان تبلیغ به شرکت کنندگان در دایرکتوری نمایشگاه و سایت رسمی نمایشگاه
5- تمهید فضا برای برگزاری سمینارها و دیگر رویدادها برای شرکت کنندگان
ج- بخش سالن های ویژه:
1-سالن ردینگ تو لیونگ (Reading to Living)
این برنامه که از سال 2016 در نمایشگاه اجرا می‌شود، امسال با شعار«بخوان، زندگی کن» به بازدیدکنندگان امکان آشنایی بیشتر با آثار و برنامه‌های مرتبط در موضوع «سبک زندگی» را فراهم آورد.
2- سالن کتاب‌های تصویری:
در این سالن بیش از 10 هزار کتاب تصویری در 14 زبان خارجی به نمایش در آمد و در معرض توجه بازدیدکنندگان قرارگرفت. هزاران خانواده به همراه فرزندانشان از این سالن بازدید کردند و از جمله بخش‌های پر مخاطب نمایشگاه امسال بود.
3- سالن تصویرگری بین‌المللی آناناس:
در این سالن صدها تصویرگر چینی و خارجی خود و آثارشان را در معرض اطلاع و توجه ناشران از کشورهای مختلف قرار دادند تا امکانی برای یافتن ناشرانی جهت همکاری پیدا کنند.
4- سالن کپی رایت:
این سالن برای فراهم‌سازی فضای مذاکره و گفت‌وگو بین ناشران و آژانس‌های ادبی از کشور چین و دیگر کشورهای خارجی در موضوع تبادلات کپی‌رایت و دیگر موضوعات همکاری‌های مشترک فراهم آمده‌بود. در سالن رایت امسال ناشران و آژانس‌های ادبی از کشورهای ایتالیا، ژاپن، کره جنوبی، بلژیک و آمریکا حضور فعالی داشتند.
د- سمینارها و نشست‌های تخصصی
نششست‌های تخصصی زیادی در موضوع نشر و کتاب در محل غرفه‌های جمعی و سالن‌های سخنرانی نمایشگاه انجام گرفت، اما پنج برنامه مهمی که خود نمایشگاه تدارک دیده بود عبارت بودند از:
1-نشست نشر بین‌المللی دیجیتال
2-نشست ناشران و آژانس‌های ادبی عضو انجمن ناشران راه ابریشم
3-نشست مدیران کپی‌رایت از چین و کشورهای دیگر
4-نشست نشر بین‌الملل
5- نشست نشر کودک و نوجوان
حضور ایران در نمایشگاه پکن 2019
کشور بزرگمان، ایران اسلامی، امسال چندمین سال حضورش را در این نمایشگاه تجربه کرد. طبق روال سال‌های گذشته موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی با تابلوی غرفه نمایشگاه کتاب تهران درغرفه‌ای به مساحت 18 متر مربع در نمایشگاه امسال شرکت کرد؛ غرفه‌ای که در حاشیه و خارج از چیدمان اصلی بخش نمایشگاهی در یکی از سالن‌های شرقی نمایشگاه جانمایی شده بود. این موضوع موجب ناراحتی و اعتراض ایرانیان شرکت کننده در نمایشگاه قرار گرفت و موضوع توسط نماینده محترم موسسه نمایشگاه‌ها به‌صورت شفاهی به اطلاع مسئولان نمایشگاه رسانده شد. (امید می‌رود موضوع از طریق مراودات اداری از طرف موسسه نمایشگاه‌ها و معاونت امور فرهنگی مورد اعتراض رسمی قرار گیرد.)
در بخشی از غرفه، انتشارات سوره مهر، تنها انتشارات شرکت کننده ایرانی در نمایشگاه امسال برخی کتاب‌هایش را به نمایش گذاشته بود و در بخش دیگر کتاب‌هایی از طرف موسسه به نمایش در آمده بود؛ کتاب‌هایی که معمولا از انبار موسسه انتخاب و در همه نمایشگاه‌هایی که موسسه شرکت می‌کند، برای خالی نماندن غرفه‌ها در معرض تماشا گذاشته می‌شود، نه معرفی! ضمنا ناشر و آژانس ادبی دیگری از ایران که به‌عنوان بازدیدکننده در نمایشگاه حضور داشتند، گه‌گاهی سری به غرفه ایران هم می‌زدند.
جالب توجه اینکه از مجموع بیش از 300 هزار بازدیدکننده نمایشگاه امسال، تعداد افرادی که به‌صورت اتفاقی و در مسیر عبورشان به غرفه ایران و آثار به نمایش درآمده، سرزدند، به ندرت به تعداد انگشتان دست می‌رسید!
نماینده محترم موسسه، خانم وکیل نسلیان، تلاش‌های زیادی برای حضور آبرومندتر ایران در نمایشگاه داشتند، اما از آنجا که شیوه و نحوه حضور موسسه نمایشگاه‌ها در نمایشگاه‌های کتاب خارجی تعریف و سامان مشخصی ندارد، نتیجه مطلوبی از این تلاش‌ها در بخش نمایشگاهی حاصل نشد. البته پر واضح است تا ساختار حضور ایران در نمایشگاه‌های کتاب خارجی اصلاح نشود و به جای نمایش کتاب‌های ایرانی در غرفه‌هایی که توسط موسسه نمایشگاه‌ها برپا می‌شود، حمایت از صاحبان آثار، اعم از ناشران و آژانس‌های ادبی برای معرفی آثار توسط خودشان در غرفه ایران یا در غرفه‌های مستقل فراهم نیاید، این همه تلاش عزیزان همکار موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی در نمایشگاه‌های کتاب خارجی، نتیجه مطلوبی نخواهد داشت. اگر قرار است فقط و ظایف اداری و حاکمیتی مرتبط با نشر و کتاب ایران در نمایشگاه‌های خارجی کتاب صورت پذیرد، در آن صورت چه نیازی به حضور موسسه در این نمایشگاه‌ها است. رایزنی‌های فرهنگی ایران در کشورهای خارجی به خوبی و با هزینه‌های خیلی کمتر می‌توانند این وظیفه را به انجام برسانند.
برای آوردن مصداق در تایید این ادعا نگاهی می‌شود به حضور کشور ژاپن در نمایشگاه امسال پکن. کشور ژاپن در نمایشگاه امسال پکن هشت غرفه مستقل متعلق به ناشران ژاپنی داشت و یک فضای عمومی که با حمایت بنیاد کتاب ژاپن مدیریت می‌شد و 12 ناشر و آژانس ادبی ژاپنی در آن برای مبادلات رایت کتاب‌هایشان با ناشران و آژانس‌های ادبی از دیگر کشورها فعالیت می‌کردند. بنا به گزارش بنیاد کتاب ژاپن 870 جلسه مذاکره و گفت‌وگو برای تبادلات رایت بین ناشران و آژانس‌های ادبی ژاپنی با ناشران از دیگر کشورها در این فضای عمومی اتفاق افتاد و رایت صدها عنوان کتاب ژاپنی مبادله شد.
حضور نویسنده و تصویرگر ایرانی در پکن
موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی علاوه از برپایی غرفه ایران در این نمایشگاه، از حضور موفق یک نویسنده و یک تصویرگر ایرانی در نمایشگاه پکن نیز حمایت کرد. با تلاش‌های خوب نماینده محترم موسسه نمایشگاه‌ها و ارتباط موفق او با رایزنی فرهنگی ایران در چین این نویسنده و تصویرگر ایرانی توانستند فعالیت‌های زیر را داشته باشند:
-حضور در سالن نمایشگاه تصویرگری آناناس و معرفی خود و آثارشان در محل نمایشگاه
-دیدار و مذاکره با ناشران و مدیران رایت برخی انتشارات چینی از جمله: انتشاراتفنیکس،جیانگسو،سیسیپیپی جی،جیلی.
-بازدید از مرکز کودکان چینی و اجرای برنامه کتابخوانی برای کودکان چینی
-حضور درسالن تصویرگران و معرفی آثار خود به ناشران چینی در محل نمایشگاه
-حضوردرجمع کودکان خانواده‌های ایرانی مقیم چین و اجرای برنامه «خلاقیت تصویری برای کودکان زیر هشت سال» در محل رایزنی فرهنگی ایران در پکن.
نکته قابل توجه در اتفاق موفق این رویدادها همکاری نزدیک رایزنی فرهنگی ایران در پکن با نماینده موسسه نمایشگاه‌ها بود. رایزنی فرهنگی ایران علاوه از داشتن همکاری نزدیک با نماینده موسسه نمایشگاه‌های در اجرای برتر برنامه‌ها، جشن روز ایران را با حضور تعداد زیادی از ایرانیان مقیم چین و همچنین چینی‌های علاقمند به فرهنگ ایران، برگزار کرد.
یکی دیگر از اتفاقات خوب در نمایشگاه امسال پکن حضور علیرضا گلدوزیان، تصویرگر برجسته و بین‌المللی ایرانی، به دعوت نمایشگاه پکن بود که توانست علاوه از اقدامات ارزنده در خصوص معرفی تصویرگری ایران، ارتباطات خوب همکاری با برخی ناشران چینی بگیرد.
به‌طور خلاصه ره‌آورد حضور دولتی ایران در نمایشگاه امسال پکن خلاصه می‌شود در نمایش چند عنوان کتاب ایرانی در غرفه‌ای مهجور و دور افتاده از چیدمان اصلی بخش نمایشگاهی، بازدید چند ده نفر مخاطب گذری خارجی از غرفه، حمایت از بازدید یک نویسنده و یک تصویرگر ایرانی از نمایشگاه و شرکت در سه برنامه نمایشگاه و ملاقات با چند ناشر چینی، برگزاری چند قرار ملاقات و مذاکره بین ایرانیان شرکت کننده در نمایشگاه با طرف‌های چینی و برگزاری جشن روز ایران در محل نمایشگاه توسط رایزنی فرهنگی ایران در چین.
*این جمع‌بندی مبتنی بر مشاهدات تهیه کننده این گزارش و متن‌های گزارش ارسالی از طرف سرکار خانم‌ها نعمت‌الهی و صانعی(نویسنده و تصویرگر اعزامی به نمایشگاه پکن) است و بدین‌وسیله از محبت این عزیزان در کمک به تهیه گزارش حاضر قدردانی می‌شود. به احتمال زیاد فعالیت‌های دیگری نیز اتفاق افتاده که شاید از دید و نظر تهیه‌کننده گزارش مغفول مانده است.
حضور آژانس ادبی و ترجمه پل در نمایشگاه پکن:
این آژانس ادبی امسال سومین دوره حضورش در نمایشگاه پکن را به‌صورت مستقل و بدون برخورداری از هیچ گونه حمایت دولتی، تجربه کرد. از جمله اقدامات و برنامه‌های این موسسه در نمایشگاه امسال پکن اشاره می‌شود به:
1-معرفی بیش از 400 عنوان اثر ایرانی در موضوعات مختلف، در قالب بیش از 50 کاتالوگ و بروشور ویژه معرفی آثار به زبان انگلیسی،
2-ملاقات و گفتگو با 16 ناشر معتبر چینی در خصوص مبادلات کپی‌رایت و دیگر همکاری‌های مشترک
3-ملاقات و گفتگو با ناشران و آژانس‌های ادبی از کشورهای فرانسه، انگلستان، امریکا، مالزی، اندونزی، ژاپن، کره جنوبی، قزاقستان، روسیه، ایتالیا و استرالیا.
4- ملاقات و گفتگو با مسئولان کپی‌رایت انتشارات مک میلان و اشپینگر، دو کارتل بزرگ نشر جهانی، و گفتگو در خصوص امکان ایمپرینت(Imprint) آثار معتبر دانشگاهی و آکادمیک متعلق به این ناشران در ایران
5-شرکت در نشست ناشران عضو انجمن ناشران راه ابریشم
6-انعقاد قرارداد خرید کپی‌رایت دو کتاب چینی جهت ترجمه و نشر در ایران:
7-رسیدن به توافق اولیه برای فروش کپی‌رایت ده‌ها کتاب ایرانی به ناشرانی از چین، فرانسه و کره جنوبی.
8-انعقاد تفاهم‌نامه همکاری با بزرگترین آژانس ادبی در چین برای معرفی و بازاریابی برای فروش کپی‌رایت 50 کتاب ایرانی در چین
9-انعقاد تفاهم‌نامه همکاری با بزرگترین آژانس ادبی در کره جنوبی برای معرفی و بازاریابی برای فروش کپی‌رایت 30 عنوان کتاب ایرانی در کره جنوبی
10-توافق با یک شرکت فروش آنلاین نسخه الکترونیکی کتاب در اندونزی برای فروش آنلاین کتاب‌های کودک و تصویری ایرانی به زبان انگلیسی در اندونزی
11-توزیع 200 نسخه چاپی مجله Publishing in Iran در نمایشگاه (این مجله به‌صورت فصلنامه، به زبان انگلیسی و تمام رنگی توسط آژانس ادبی و ترجمه پل در ایران منتشر و نسخه الکترونیکی به بیش از 2000 ناشر و آژانس ادبی در جهان ارسال می‌شود. نسخه چاپی این مجله در نمایشگاه‌های کتابی که موسسه پل شرکت می‌کند نیز توزیع می‌شود.)
چند نکته قابل تامل از نمایشگاه پکن امسال:
-علی رغم وجود نزدیک به 100 میلیون مسلمان در کشور چین هیچ ناشر چینی مسلمان در نمایشگاه، غرفه نداشت.
-کشورهای عربی و مسلمان حضور خیلی اندکی در نمایشگاه پکن داشتند، تنها ناشر مسلمان حاضر در نمایشگاه امسال انتشارات مرکز اسلامی برلین بود( متعلق به پاکستانی‌های مقیم آلمان). از کشورهای عربی فقط نمایشگاه ابوظبی و نمایشگاه شارجه حضور داشتند که آن هم نخستین دوره حضورشان در این نمایشگاه بود.
-رشد و توسعه قابل توجه نمایشگاه پکن در سال‌های اخیر( در سال 2010 تعداد 60 کشورخارجی در نمایشگاه شرکت کرده بودند ولی امسال این تعداد به 95 کشور رسیده بود. تعداد بازدیدکنندگان حرفه‌ایی200 هزار بود ولی امسال این تعداد به بیش از 300 هزار رسیده بود.)
-اکثر قریب به اتفاق ناشران در چین دولتی هستند، ولی در سال‌های اخیر نزدیک تعداد ناشران خصوصی افزایش داشته است و امسال 20 ناشر خصوصی چینی در نمایشگاه غرفه داشتند.
-حضور فعال برندها و کارتل‌های معتبر نشر جهانی در نمایشگاه امسال پکن.
نظر شما