به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، کتاب‌های بی‌نوشته (wordless) یکی از جدیدترین شیوه‌های آموزش و پرورش خلاقیت کودکان است. کتاب‌های wordless به صورت هوشیارانه و عمدی خالی از نوشتار است تا کودکان تمرین خیال‌پردازی مثبت داشته باشند و براساس تصاویر کتاب و بدون توجه به داستانی که زائیده ذهن نویسنده است، با استفاده از تخیل خود داستانی بگویند که شاید جذاب‌تر از داستان مورد نظر خالق کتاب باشد.
 
مجموعه «کتاب‌های بی‌نوشته» که به تازگی سه جلد نخست آن با تصویرگری حمید کارگری از سوی انتشارات جمال منتشر شده، نمونه‌ای از این آثار است که در هر جلد موضوع خاصی مورد توجه ناشر و تصویرگر قرار گرفته است. مثلا در کتاب «مهمانی پرماجرا» تصویرگر با خلق تصاویری به صور غیرمستقیم، زشتی بی‌نظمی را در قالب ماجراهای جالب و دیدنی به کودک نشان می‌دهد. در جلد بعدی این مجموعه با عنوان کتاب «گردش پردردسر» عواقب شیطنت‌های خطرناک و گوش ندادن به حرف والدین در قالب ماجراهایی به کودک منتقل می‌شود و در سومین جلد این مجموعه با عنوان «خرس مهربان» حس همدردی کودکان برانگیخته می‌شود و ذهن او را برای تولید یک داستان جذاب خیالی آماده می‌سازد.
 
علیرضا سبحانی‌نسب، مدیر انتشارات جمال، درباره این مجموعه به ایبنا می‌گوید: در دنیا کتاب‌های خلاقانه زیادی منتشر می‌شود که بچه‌ها می‌توانند به صورت فعال با آن‌ها ارتباط برقرار کنند، یکی از این کتاب‌ها «wordless»‌ها هستند که به آن‌ها کتاب‌های بدون نوشته هم می‌گویند. وقتی کلامی در کتاب نباشد که کودک یا والدین او ملزم به خواندن آن باشند، به صورت خودکار ذهنشان فعال می‌شود و قدرت خیال‌شان به حرکت درمی‌آید و وقتی خیال بچه‌ها به پرواز درمی‌آید، گاهی پدر و مادر هم انتظار اینقدر خلاقیت را از کودکانشان ندارند.
 
او در ادامه می‌افزاید: با کتاب‌های بی‌نوشته‌ای که تا به‌حال سه جلد از آن را چاپ کرده‌ایم و جلد چهارم هم آماده چاپ است، کودکان داستان‌سرا بار می‌آیند و علاوه بر کتاب‌خواندن، انگیزه داستان‌گفتن هم در آن‌ها ایجاد می‌شود. بچه‌ها هر بار که به کتاب نگاه می‌کنند، داستان‌های متفاوتی می‌گویند البته گاهی این تفاوت‌ها در جزئیات است اما در برخی موارد در ماهیت داستان هم تغییر ایجاد می‌کنند و هربار داستان جدیدی می‌گویند.

کتاب‌های «wordless» باعث شکوفایی قدرت خیال کودکان می‌شود و می‌توانند با تصاویری که در ذهن‌شان دارند روایت تازه‌ای خلق کنند و آن‌طور که می‌خواهند به جزئیات بپردازند. درواقع وقتی داستانی برای کودک بیان می‌شود و در هر صفحه تعداد محدودی جمله نوشته می‌شود، ذهن مخاطب معطوف به آن‌ها می‌شود اما وقتی چیزی نمی‌نویسیم به مخاطب اجازه می‌دهیم ده‌ها و صدها جمله برای تصویر مورد نظر و جزئیاتش براساس زاویه دید و نگاه خودش بسازد حتی درباره صداهایی که ممکن است در ذهنش ایجاد شود سخن بگوید.
 
نمود فلسفه برای کودکان در کتاب‌های «wordless»
او درباره اینکه چگونه به فکر تولید این آثار افتاده، می‌گوید: چند سال پیش برای نخستین بار کتاب‌های «wordless» را در نمایشگاه‌های بین‌المللی دیدم و توجهم نسبت به آن‌ها جلب شد. سال‌ها بود که با نویسندگان و تصویرگران مختلف درباره این کتاب‌ها صحبت می‌کردم، تعدادی کار ناقص هم به‌دستم رسید که با آنچه که می‌خواستم فاصله داشت. درنهایت با حمید کارگری، تصویرگر و نقاش، صحبت کردم و حاصل آن تا به‌حال چهار کتاب «wordless» بوده که در هر کدام موضوعی مورد توجه قرار گرفته است. امیدوارم همانطورکه این آثار در غرب مورد توجه قرار گرفته و هزاران کتاب در این زمینه تولید شده است، در ایران هم بیشتر مورد توجه نویسندگان، تصویرگران و ناشران قرار بگیرد تا بتوانیم فکر، خیال و اندیشه بچه‌ها را بارور کنیم.
 
سبحانی‌نسب درباره چگونگی شکل‌گیری داستان اولیه کتاب‌ها که منجربه خلق تصاویر شده، توضیح می‌دهد: زمانی که در نمایشگاه‌های بین‌المللی بودم به دنبال موضوعاتی بودم که قابلیت مطرح شدن در این آثار را داشته باشد. چون هر موضوعی قابل پرداختن در کتاب‌های «wordless» نیست، ما به دنبال موضوعاتی بودیم که به سرعت و به راحتی به بچه‌ها منتقل شود. همدردی، همکاری، نظافت، توجه به نصیحت‌های بزرگترها، تفریحات خطرناک، غرور و ... از موضوعاتی بود که در ذهن‌مان مطرح شد و گفت‌وگوهای زیادی در این زمینه با حمید کارگری و تعدادی از دوستان داشتیم. داستان‌ها مطرح شد و چندین بار مورد بحث و گفت‌وگو قرار گرفت تا بالاخره به تصویب نهایی رسید و برای تصویرگری به حمید کارگری سپرده شد و در طول مسیر کار سناریو تکمیل شد.
 
این ناشر می‌افزاید: البته محدودیتی در تعداد جلدهای این مجموعه نداریم و بستگی به این دارد که حمید کارگری چقدر ادامه دهد و تصویرگران دیگر برای جلو بردن «wordless» اعلام آمادگی کنند. آنچه برای ما اهمیت دارد این است که در هر جلد هرچه پیش می‌رویم خلاقیت جدیدتری در کتاب ایجاد شود. تلاش ما بیشتر برای تولید کارهایی براساس فرهنگ ایرانی است، زیرا می‌بینیم گاهی کارهای بی نوشته کپی‌شده از آثار غربی منتشر می‌شود که ناهوشیارانه است و با فرهنگ ما مطابقت ندارد و بی‌حیایی را اشاعه داده و حس بی‌غیرتی را به مخاطب منتقل می‌کند.
 
«wordless» ابزار خلاقانه‌ای برای پرورش روح کودکان است 
به گفته سبحانی‌نسب، کتاب‌های «wordless» می‌توانند مقدمه‌ای برای مبحث «فلسفه برای کودکان» باشند. «فلسفه برای کودکان»  اندیشیدن کودکان را نشانه گرفته و به آن‌ها یاد می‌دهد چگونه درباره موضوعات فکر کنند و نگاهشان را نسبت به موارد مختلف تغییر دهند و دید پرسش‌گری داشته باشند. براین اساس کتاب‌های «wordless» هم کمک می‌کند بچه‌ها در ابتدا نسبت به تصویری که می‌بینند از خود سوال کنند، سپس پاسخ آن سوال را بیابند. لذا داستان‌هایی که بچه‌ها می‌گویند نسبت خوبی دارد با پرسش‌هایی که بچه‌ها درباره تصویر از خودشان دارند.
 
او در ادامه به اثرات درمانی کتاب‌های «wordless» اشاره می‌کند و می‌گوید: دانشی در روان‌شناسی وجود دارد که در غرب مورد استفاده قرار می‌گیرد و براساس «wordless» افراد را مورد روان‌کاوی قرار می‌دهند. یعنی وقتی مخاطب براساس تصویری که می‌بیند، شروع به توضیح‌دادن می‌کند در حقیقت پرده از روی ضمیر ناخودآگاهش برمی‌دارد و اگر ناراحتی، غم، غصه، شادی، افسردگی و ... داشته باشد با داستانی که بیان می‌کند، مشخص می‌شود. بنابراین «wordless» ابزار خلاقانه‌ای برای پرورش روح کودکان است.
 
کتابی که کودکان را به پرسش و پاسخ و داستان‌سرایی وادار می‌کند
او میزان استقبال مخاطبان از این مجموعه را خوب ارزیابی می‌کند و می‌گوید: با توجه به والدینی که مرتب به ما مراجعه می‌کنند و پیگیر جلدهای دیگر این مجموعه هستند متوجه می‌شویم کودکان ارتباط خوبی با این آثار برقرار کرده‌اند و جای این‌گونه کتاب‌ها در بازار نشر ایران خالی بوده. حتی بسیاری از این کتاب‌ها از سوی مربیان برای تدریس در مهدهای کودک تهیه شده است به عنوان ابزاری که مرتب از آن استفاده می‌کنند و بعد از اینکه بچه‌ها داستان‌شان را گفتند، مربی به آن‌ها کمک می‌کند داستان‌شان را تصحیح و تکمیل کنند و به عنوان ابزار کمک آموزشی مورد استفاده قرار می‌گیرد. والدین هم با در اختیار گذاشتن کتاب یا همراهی با فرزندانشان، مخصوصا بچه‌هایی که سواد خواندن و نوشتن ندارند، از این بی‌نوشته بودن استفاده کنند و بچه‌های‌شان را به حرف‌زدن، گفت‌وگو کردن، پرسش و پاسخ و داستان‌سرایی وادار کنند.