محمدسعید ذکایی جامعه‌شناس، نویسنده و مترجم در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) از انتشار کتاب «عواطف در جامعه و فرهنگ ایرانی» از سوی نشر آگاه خبر داد.

گردآورنده و ویراستار علمی کتاب «عواطف در جامعه و فرهنگ ایرانی» با بیان اینکه این اثر نگاه بین‌‌رشته‌ای به مقوله عواطف در جامعه و فرهنگ ایرانی دارد گفت: درواقع کتاب در ۱۴ فصل برش‌های مختلف تجربه عاطفه ایرانی را تحلیل می‌کند. از سنت‌های رشته‌ای گرفته تا بحث‌های تاریخی و وجه بازنمایانه عواطف در ادبیات و شعر و حتی ابعاد جامعه‌شناختی و توضیح ساختاری عواطف در جامعه و جنبه‌های سیاسی و بین‌نسلی عواطف. امیدوارم این اثر بتواند در فضای علوم انسانی و علوم اجتماعی خلاء پرداختن به مقوله عاطفه در جامعه ایرانی را پر کند.

او در تشریح ابعاد سیاسی عاطفه نیز افزود: در جامعه معاصر عواطف با سیاست پیوند خورده و درواقع سیاست متعارف، رسمی، حزبی و دولتی یا سیاست از پایین به بالا همچون جنبش‌های اجتماعی مختلف و کنش‌های متاثر از دنیای مجازی پیوندی ناگسستنی با عواطف دارند. مکانیسم فعال شدن و برانگیخته شدن و واکنش نشان دادن و معناسازی و بازنمایی سیاست با هیجانات و اداراکات عاطفی گروه‌بندی‌های اجتماعی و اجتماعات پیوند خورده‌اند. در این چارچوب سیاست هم حافظه را به کار می‌گیرد و هم پیوند حافظه و عاطفه سیاست را وارد ابعاد تازه‌تری می‌کند و بدون درنظر داشتن عواطف سیاست‌ورزی مدرن راه به جایی نمی‌برد.

ذکایی متذکر شد: بخش‌هایی از کتاب درباره چیستی و چگونگی به‌کارگیری عاطفه در بسیج سیاسی یا فعالیت حزبی سیاسی است. یکی از فصل‌ها حتی به تشکل‌های دانشجویی اختصاص داده شده است. این‌ها بحث تازه‌ای نیست اما آنچه که اهمیت آن را بالا برده رواج تکنولوژی‌های مجازی و ظهور شیوه‌های جدید مشارکت سیاسی است. بنابراین طبیعی است که جامعه ایرانی هم که در این چهار دهه تحولات متعددی را پشت سر گذاشته از این قاعده متثنی نیست و تحلیل جنبش‌ها و نگرش‌های سیاسی ایران هم از گونه‌های کلاسیک تا مدرن با عواطف آمیخته است.

این استاد دانشگاه درباره ابعاد تاریخی در شکل‌گیری مقوله عاطفه نیز گفت: در حوزه تاریخی هم مشخصا جامعه‌ای که عقبه و ریشه تاریخی بیشتری دارد معجونی خواهد بود از عواطف برهه‌های مختلف که به واسطه وقایع مختلف درونش رسوب کرده و اجتماع را تحت تاثیر قرار داده است.

ذکایی گفت: درواقع هر اجتماع و جامعه‌ای در سیر تاریخی خود با یک لایه، ساختار و نظمی از عواطف روبرو است و هر گروه قومی و زبانی و اجتماعی بسته به این پیش‌زمینه تاریخی در فهم پدیده‌های معاصر و هویت‌یابی خود در اجتماع رفتار می‌کنند. به عبارت دیگر تحلیل تاریخی عواطف این امکان را به ما می‌دهد که بدانیم این خلقیاتی که به ما نسبت داده می‌شود و بروزش می‌دهیم وامدار چه تجربه و فضای تاریخی است که پشت سر گذاشته‌ایم. دو فصل دیگر کتاب نگاه تاریخی به برش‌هایی از عاطفه را مدنظر دارد که برای فهم امروز خودمان بسیار مهم است.