به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)،‌ 30 سپتامبر مصادف با 8 مهر، روز جهانی مترجم و ترجمه است. این روز به افتخار ژروم قدیس (Saint Jerome) به عنوان روز جهانی مترجم نامگذاری شده است. ژروم قدیس اولین کسی است که کتاب مقدس را از زبان عبری به زبان لاتین ترجمه کرده است. بزرگداشت این روز به عنوان روز مترجم، نخستین بار توسط فدراسیون بین المللی ترجمه در سال 1953 جشن گرفته شد. بعدها در سال 1991، این فدراسیون این روز را به عنوان روز جهانی مترجم و ترجمه پیشنهاد کرد؛ از این رو در این روز به سراغ اسدالله امرایی یکی از مترجمان پیشکسوت و شناخته شده کشورمان رفتیم و گفت‌وگو کوتاهی را با وی انجام داده‌ایم.
 
امرایی با اشاره به جایگاه و اهمیت نقش مترجم در پیشبرد روند حرکتی جهان پیرامون به ایبنا گفت: ترجمه نخستین ابزاری است که برای عبور از مرزهای ادبیات یک کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد و در واقع ابزار ورود به قلمرو دیگران و بعد انتقال ادبیات به کشور است.

وی ادامه داد:‌ ادبیات کهن ما بیشتر در قالب شعر  یا نثر مسجع بوده است و واقعیت این است که ما با خیلی از بخش‌ها و حوزه‌های ادبیات آشنا نبوده‌ایم. برای مثال ما نمایش به مفهوم تئاتر نداشتیم؛ ما داستان کوتاه نداشتیم؛ ما رمان نداشتیم و این‌ها کمک‌هایی است که از طریق ترجمه به ادبیات فارسی شده است.
 
این مترجم پیشکسوت در توضیح نقش ادبیات در تحولات اجتماعی اظهار کرد: شما دقت کنید به تحولات اجتماعی ما؛ خود مشروطه حاصل ترجمه است. آن آزادی‌های مدنی که بعد از مشروطه مطرح می‌شود و همه خواسته‌های مردم حاصل اندیشه و تفکری است که به واسطه ترجمه در مردم ما شکل گرفته است.
 
امرایی با اشاره به تفاوت نقش نویسنده و مترجم گفت: اگر به شکل کلی به ادبیات نگاه کنیم، مترجم شخصی است که آفرینش دیگران را منتقل می‌کند و در واقع واسطه انتقال است و منبع خلاقیت نیست. ممکن است که بگوییم مترجم خوب خلاق هم هست اما واقعیت قضیه این است که مترجم تنها انتقال دهنده مفاهیمی است که نویسنده آفریننده آن است.

وی افزود: اگر ترجمه نبود نه فقط ما، بلکه کشورهای دیگر هم با خط و خطوط هم آشنا نمی‌شدند و یک جور انزوا و انفعال انواع ادبی اتفاق می‌افتاد و آن گستره فرهنگی که در جهان اتفاق افتاده، اتفاق نمی‌افتاد. به طور کلی ادبیات جهان در بخشی از جهش‌ها و گسترش‌هایی که داشته، مدیون صنعت ترجمه و مترجمان است.
 
این مترجم در توضیح روند ترجمه در 100 سال اخیر کشور اظهار کرد: به نظر من وضعیت ترجمه در سال‌های گذشته بهتر شده است. اگر دقت کنیم، متوجه خواهیم شد که به مرور زمان تعداد مترجمان بیشتر شده است. مترجمانی که از زبان اصلی و بدون واسطه ترجمه می‌کنند. عمده تجارب قبلی ما با یک یا دو زبان واسطه بوده است. برای مثال ادبیات اسپانیایی را مترجمان از طریق زبان فرانسه یا انگلیسی منتقل می‌کردند؛ ‌اما امروز می‌بینیم که حتی زبان‌های خیلی مهجور از نظر ما نیز ترجمه می‌شوند.

وی در پایان گفت: امروز ما مترجمانی داریم که متن را مستقیم از زبان چینی یا آلبانیایی ترجمه می‌کنند و ما به خوبی می‌دانیم که در گذشته شرایط به این شکل نبوده است. این‌ها پیشرفت است و ما نباید چشمان‌مان را روی این اتفاقات ببندیم.