علیرضا زرگر بنیان‌گذار و مدیر جایزه ادبی مهرگان، در گفت‌و‌گو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) درباره بخش خارج از کشور جایزه مهرگان ادب گفت: داوری آثار در جایزه مهرگان ادب خارج از ایران در چارچوب آزادی بیان و معیارهایی که در جوایز معتبر بین‌المللی مورد توجه است انجام می‌شود. در آنجا نویسندگان می‌توانند آن‌چه را که تخیل می‌کنند و می‌خواهند بنویسند، کتاب‌ها نیز تنها با نظر ناشران و آزادانه منتشر می‌شود، البته نگاه ما در جایزه مهرگان معطوف به امر ادبی است.
وی افزود: ارزش‌های ادبی یک اثر است که ملاک انتخاب بهترین‌هاست، داوران این بخش از جایزه مهرگان ادب عموما در خارج از ایران زندگی می‌کنند، آن ها با دیدگاه نویسندگان آنجا و نگاه ما در جایزه مهرگان آشنایند و به رغم تفاوت دیدگاه‌های خود، آثار را در چارچوب معیارهای حرفه‌ای ادبیات داوری می‌کنند و نه مقوله دیگری.
زرگر ادامه داد: برای ما در سومین دهه برگزاری جایزه مهرگان مهم است که به سهم خود کمک کنیم کمی از گسست زبانی خارج از ایران با داخل کشور کاسته شود و بتوانیم آثار ادبی برجسته را چه آنها که در وطن منتشر می‌شود و چه در بیرون آن، به دوستداران ادبیات و هنر معرفی کنیم. البته اگر به رغم فشارها و موانع موجود موفق شویم شاید بتوان گفت خدمت کوچکی انجام داده‌ایم، این سال‌ها در بیرون از ایران آثار ادبی خوبی به زبان فارسی نوشته و منتشر شده، حق این است که خوانندگان داخل ایران نیز با این کتاب‌ها آشنا شوند، آثار ادبی چه در داخل و چه در خارج از ایران با هم معنا پیدا می‌کنند و در کنار هم پیکره ادبیات امروز ما را تشکیل می‌دهند، نباید به هر بهانه‌ای خطکش گذاشت و مرز کشید و بخشی از ادبیات معاصر ایران را نادیده گرفت، کاری که در همه این سال‌ها انجام شده است.
دبیر جایزه افزود: اما همانطور که قبلا اشاره کردم نگاه ما در جایزه مهرگان، چه در بخش‌های داخلی و چه در بخش خارج از ایران معطوف به ارزش‌های ادبی یک رمان یا مجموعه داستان است و این که اثر تا چه حد توانسته ادبیات فارسی را بر بکشد.
از سوی دیگر آمارهای رسمی نشان می‌دهد که شمار زیادی از ایرانیان به هر علتی خارج از ایران زندگی می‌کنند، این تعداد گاهی هفت‌ونیم تا هشت میلیون نفر ( حدود ۱۰ درصد جمعیت ایران) و گاهی کمی کمتر ذکر می‌شود، جمعیت قابل توجهی که عموما تحصیلکرده هستند و گروه بزرگی از آنان نیز کتابخوانند، تا آنجا که من می‌شناسنم در سفرهایشان به ایران زیاد کتاب می‌خرند، دنبال رمان و مجموعه داستان خوب هم می‌گردند. بنابراین بالقوه خریداران خوبی برای کتاب‌ها به حساب می‌آیند و اگر آثار مناسبی به آن ها معرفی شود نقش موثری نیز در خرید کتاب‌های چاپ داخل خواهند داشت، طرف دیگر این معادله اما نویسندگان خارج از ایران هستند، آنها که به زبان فارسی می‌نویسند و علاقه‌مندند که کتاب‌هایشان در ایران معرفی و خوانده شود. در این میان توجه به حقوق مادی و معنوی نویسندگان خارج از ایران نیز مهم است. نکته‌ای که دهه‌هاست از آن غفلت کرده‌ایم.
زرگر در پایان در پاسخ به این سوال که آیا آثار ایرانیانی که به زبان‌های دیگر می‌نویسند هم در این جایزه داوری می‌شود یا خیر بیان کرد: دغدغه ما در مهرگان، زبان فارسی است. به عنوان مثال شهریار مندنی پور اخیرا رمانی به زبان انگلیسی نوشته و ناشر معروفی در آمریکا آن را در تیراژ بالا چاپ کرده است، این امر البته اتفاق بسیار خوبی برای نویسندگان ایرانی است، اما ما نمی‌توانیم آن را بررسی کنیم، این دست کتاب‌ها که به زبانی غیر از فارسی نوشته می‌شود باید در جوایز خارج از ایران یا جوایز بین‌المللی شرکت کنند و امیدوارم روزی جوایز ادبی معتبری مانند «بوکر»، «پولیتزر»، « گنکور»، « فمینا» و... به این آثار توجه کنند، خوشبختانه در سال‌های اخیر چند اثر از نویسندگان ایرانی مقیم خارج از کشور در جوایز معتبر خارجی برگزیده شده است. البته در جایزه مهرگان ادب خارج از ایران امکان حضور آثار ادبی نویسندگان غیر ایرانی که به زبان فارسی می‌نویسند فراهم است و کتاب‌های زیادی نیز از این نویسندگان به دبیرخانه جایزه مهرگان رسیده است.
دوشنبه ۶ آبان ۱۳۹۸ - ۱۰:۰۰
نظر شما