در این نشست علاوه بر نویسنده کتاب، سعید فخرزاده، پژوهشگر تاریخ شفاهی انقلاب و دفاع مقدس، افروز رجائی فر، پژوهشگر و فعال سیاسی و سید عبدالجواد موسوی، روزنامه‌نگار و شاعر به بیان دیدگاه‌های خود درباره کتاب «تقاطع انقلاب» و پاسخ به پرسش‌های حاضران در نشست پرداختند.
تقاطع انقلاب در لحظه نوشته شده است
در ابتدای نشست سیدعبدالجواد موسوی به تفاوت این کتاب با سایر کتاب‌هایی که در زمینه انقلاب اسلامی نگارش شده است، اشاره کرد و گفت: این کتاب با سایر کتاب‌های انقلابی این فرق را دارد که در لحظه نوشته شده و نویسنده بدون محافظه‌کاری اعتقادات خودش را بیان کرده است.
او ادامه داد: نویسنده در این کتاب پرسش‌هایی را طرح کرده که بسیاری از طرح آن‌ها غفلت می‌کنند و این موضوع سبب شده مسئله‌ای مهم را مطرح کند. سوالاتی که در ذهن نسل جوان است و بسیاری تمایل ندارند به آن پاسخ دهند.
با نسل انقلاب دیالوگ داشته باشیم
در ادامه نشست محمدرضا زائری، نویسنده کتاب «تقاطع انقلاب» با بیان این مطلب که این کتاب تاریخ مصرف ندارد، گفت: این کتاب به سه دلیل محدود به یک زمان خاص نمی‌شود. نخست به دلیل اینکه کالایی فرهنگی است که به طرح سوال پرداخته و نکته دوم اینکه بخشی از این محتوا همیشه زنده است. ما در متن انقلاب زندگی می‌کنیم و چه بخواهیم و چه نخواهیم با یک پدیده زنده در ارتباط هستیم و موضوع کتاب یک مسئله تاریخی که تمام شده باشد نیست.
او ادامه داد: نکته سوم این است که مقدمه کتاب قبلا منتشر نشده است. در مقدمه حرف تازه‌ای مطرح شده و در آنجا درباره این موضوع بحث شده که ما با نسلی طرف هستیم که در پدید آمدن انقلاب نقشی نداشته است و ما چه بخواهیم و چه نخواهیم نمی‌توانیم آن‌ها را نادیده بگیریم. این نسل باید احساس کند در اداره کشور نقش دارد. این نسل باید بداند حقوقی دارد که ربطی به اعتقاد و سلیقه‌اش ندارد، همانقدر که انقلاب ما اسلامی است، جمهوریتِ ما ایرانی‌ست و یکایک مردم ایران باید در مورد کشور بتوانند اظهار نظر کنند. البته در طرح این مباحث، محافظه‌کاری هم به خرج داده‌ام.
زائری در پاسخ به این پرسش که چرا این کتاب شکل گرفته است؟ تصریح کرد: واقعیت این است که ما نمی‌توانیم نسبت به انقلاب اسلامی بی‌دغدغه باشیم. انقلاب اسلامی بزرگترین اتفاق تاریخ معاصر ماست و اتفاقی در این زمان به عظمت انقلاب رخ نداده است. ما چه مدافع انقلاب باشیم و چه نباشیم، انقلاب مسئله ماست و نباید اجازه دهیم روایت‌های اشتباه جای روایت‌های درست را بگیرد.
نویسنده کتاب «تقاطع انقلاب» ادامه داد: واکنش ما نسبت به انقلاب یک واکنش رسمی است که متاسفانه مخاطب عمومی ارتباط برقرار نمی‌کند. ادبیات حاکم بر صداوسیما و تریبون‌های نماز جمعه است که متاسفانه مردم نمی‌توانند با آن ارتباط برقرار کنند و رویکرد دوم نیز رویکرد بی‌منطق، بی‌انصاف و هتاک است که نمی‌خواهد نقاط مثبت انقلاب اسلامی را بپذیرد و اصرار می‌کند که هیچ دستاوردی در انقلاب وجود نداشته است.
مدیرمسئول مجله «خیمه» افزود: ما با نسلی روبرو هستیم که گاهی نتوانسته با انقلاب دیالوگ داشته باشد و این دغدغه‌ها بود که باعث شده است که کتاب شکل بگیرد. تلاش من در این کتاب این بوده که بر این نکته اصرار کنم که انقلاب اسلامی یک تجربه بشری است و تجربه بشری هم نقطه قوت دارد و هم نقطه ضعف و اگر منصفانه برخورد کنیم نقاط قوت بیشتر به چشم می‌آید.
زائری در پایان گفت: واقع‌گرایی درباره انقلاب یعنی دوری از سفیدنمایی و سیاه‌نمایی. برخی از دوستان می‌گویند هیچ انتقادی به انقلاب نکنیم تا مبادا با دشمن هم‌نوا شویم، اما باید دقت کنیم که انتقاد موجب رفع مشکلات می‌شود. اگر روحانیت به‌واسطه سکوت خود در برابر مشکلات، مقبولیت خود را از دست بدهد، آنگاه دیگر مردم روضه امام حسین(ع) را نیز از او نخواهند پذیرفت.
کتابی مبتنی بر واقع‌گرایی
در ادامه افروز رجایی‌فر، نویسنده و پژوهشگر بیان کرد: زمانی که این کتاب را خواندم با یک دغدغه‌مندی مواجه شدم. راه ارتباط با نسل جدید دیالوگ است. حضرت امام (ره) به ما فرمودند روزی ما مجبور می‌شویم پاسخ دهیم چرا لانه جاسوسی را فتح کردیم؟ بعضی مطالب این کار آفت کار ژورنالیستی را دارد. بهتر بود مقالات منتشرشده با توضیحاتی بیشتر در فضای غیرژورنالیستی بازآفرینی می‌شدند. یک مطلب را به عنوان یادداشت روز نوشته است که آن مطلب در کانون توجه خوانندگان است.
او ادامه داد: مقدمه کتاب به نظرم بسیار مهم آمد. قسمتی که به دلم نشست انتهای مقدمه بود که تاکید می‌کرد باید بر نقاط اشتراک واقعی به توافق برسیم. باید مشکلات را عینی ببینیم که این موضوع با رسمیت شناختن حق تعیین سرنوشت برای دیگران و بر اساس شایسته سالاری به دست می‌آید. بعضی فکر می‌کنند که این واقع‌گرایی با آرمان‌گرایی که اساس انقلاب بوده است، منافات دارد. اتفاقاً به نظر من، منافاتی وجود ندارد و واقع‌گرایی کمک می‌کند به آرمان‌های خود دست پیدا کنیم. آرمان‌گرایی با خیال‌پردازی تفاوت دارد، بعضی می‌خواهند واقع‌گرایی را تضعیف و خیال‌پردازی را تقویت کنند.
این پژوهشگر نقد خود را درباره کتاب «تقاطع انقلاب» این‌گونه بیان کرد: مسئله ما نگاه کلان است. جایگاه مردم در نظام باید تعریف شود که این نیاز به تحقیقات علمی دارد. برای اصلاح اشتباهات نگاه موردی کفایت نمی‌کند و باید نگاهمان درباره حکومت و مردم تعریف شود و بحث مشروعیت نظام، پذیرش مردم است. در این کتاب نیز به جایگاه مردم اشاره شده و نگاه کلان به آن وجود دارد.
مردم ایران حق دارند راجع به انقلاب خود بدانند
سعید فخرزاده، پژوهشگر تاریخ شفاهی نیز در پایان این نشست اظهار کرد: حجت‌الاسلام زائری دانش، علم و توانایی خود را در اختیار رساندن پیام مردم به گوش مسئولان قرار داد. در این کتاب به سوالات پاسخ داده شده و نویسنده راه حل‌هایی را ارائه می‌کند یعنی در کنار درد به درمان هم اشاره دارد. فضای نگارش این یادداشت‌ها رسانه بوده است و این قابلیت را داشت که در قالب کتاب بسط داده شود و در پاورقی‌ها توضیحات بیشتری بیاید.
او ادامه داد: من با افراد مختلف نشست و برخاست کردم و با فرماندهان دوران جنگ و انقلاب گفت‌وگو کردم و هرکدام مشکلاتی را مطرح می‌کردند و این حق مردم است بدانند چه اتفاقی افتاده چون برخی از ظن خود حوادث را مطرح می‌کنند.
این پژوهشگر با بیان اینکه جنس دفاع زائری از انقلاب با مدلی که صداوسیما دفاع می‌کند، متفاوت است، گفت: مردم ایران حق دارند راجع به انقلاب خود، درست بخوانند و خوب بشنوند، نه اینکه در فضایی غبارآلود و همراه با سانسور قرار بگیرند. این دغدغه‌ای بود که باعث شد از همان روزهای پس از جنگ به تاریخ‌نگاری دفاع مقدس ورود کنم و با هزاران شخصیت در زمینه جنگ تحمیلی، هزاران ساعت گفت‌وگو کنم.
چرا با لباس روحانیت سکولار شده‌اید؟!
این نشست با پرسش و پاسخ‌هایی از سوی حاضران همراه بود و حجت‌الاسلام والمسلمین زائری در پاسخ به یکی از حاضران که گفت: «عجیب است که با لباس روحانیت، سکولار شده‌اید» گفت: شما عادت کرده‌اید که کسی با ریش بلند و چفیه جلویتان بنشیند و شعار بدهد و هرکس اینطور نباشد، می‌گویید سکولار شده است. انتقادکردن به معنای سکولارشدن نیست، اتفاقاً من از روی مسئولیتی که به‌واسطه عمامه برسرداشتن احساس می‌کنم، نقاط ضعف و قوت را مطرح می‌کنم. حتی معتقدم نقاط ضعف و قوت حکومت پهلوی نیز باید در کنار هم بیان شود، آنگاه نسل جوان به ارزش کار انقلاب پی می‌برد و متوجه می‌شود که چه استقلال و امنیتی به وجود آمد.
نظر شما