به گفته بری لی (ویراستار کتاب)، هدف کتاب «بزرگ‌ترین فیلسوفان زبان» بررسی جامع و کاملی از فلسفه زبان نیست. این کتاب درآمدی به فلسفه زبان است، بدین معنا که برخی اندیشه‌ها، رویکردها و استدلال‌های کلیدی در این حوزه را به خوانندگان عرضه کند. در نظر بوده که کتاب آغازی برای تأمل در فلسفه زبان و نقطه شروعی برای کاوش در متون مرتبط به آن باشد.
او همچنین در پاسخ به پرسش مترجم درخصوص مخاطب کتاب می‌گوید: این کتاب به‌عنوان درآمدی بر فلسفه زبان برای دانشجویان دوره کارشناسی درنظر گرفته شده و من آن را برای دو یا سه سال از مقطع کارشناسی فلسفه در انگلستان و برای دانشجویان حدودا ۲۰ ساله، استفاده می‌کنم.
محمد زندی نیز در پیشگفتار کتاب فلسفه زبان را مجموعه مطالعات فلسفی در باب زبان‌های طبیعی تعریف می‌کند که معطوف به تبیین و توضیح رابطه ذهن و زبان و جهان است و به‌ویژه به دو مسئله معنای زبانی و استفاده از زبان توجه دارد. در واقع این مطالعات هر دو جنبه هم‌زمانی و در زمانی را دربر می‌گیرد. مسائل فلسفه زبان مسائلی کلی در باب زبان هستند و معطوف به زبان خاصی نیستند. اساسا مباحث فلسفه زبان عمدتاً متمرکز بر نظریه معناست، اما مباحثی دیگر همچون نظریه ارجاع، نظریه صدق، کاربردشناسی فلسفی و نظریه زبان‌شناسی نیز محل بحث فیلسوفان زبان است.
در اولین فصل کتاب و در تشریح رابطه فلسفه و زبان به این موضوع اشاره می‌شود که توجه فیلسوفان به زبان صرفاً به این دلیل نیست که زبان نقشی محوری در زندگی انسان‌ها دارد، هرچند همین هم به تنهایی دلیل خوبی است برای اینکه زبان موضوع برخی تأملات فلسفی قرار بگیرد. پرسش‌های مربوط به رابطه زبان و تفکر مهم هستند؛ اما انگیزه‌های دیگری نیز وجود دارد. دست‌کم برخی از فلاسفه امیدوارند که فهم روشن‌تر از زبان و ساختارهای بنیادین آن کمک کند تا فهم روشن‌تری از ساختار جهان ـ متافیزیک ـ به دست آید. مثلاً فیلسوفانی که توجه‌شان معطوف به ماهیت زمان و وضعیت گذشته و آینده امور است، می‌کوشند به فهم روشنی از چگونگی عملکرد زمان و چگونگی تبیین مدعیات زمانی دست یابند.(دلیل اینکه کسی ساختار زبان را راهنمایی برای ساختار واقعیت بداند، خود مبتنی بر مباحث بنیادین فلسفه زبان است).
کتاب مذکور دلیل دیگر علاقه فلاسفه به زبان که عمومیت بیشتری دارد را این می‌داند که فعالیت‌های فلسفی ـ یعنی استدلال و توضیح مفهومی ـ با استفاده از ابزار زبانی صورت می‌گیرند و فیلسوفان مایل‌اند که این ابزار زبانی را موضوع بررسی‌های دقیق و انتقادی قرار دهند و می‌کوشند مطمئن شوند که توان ادای این رسالت را دارند و خاطرشان آسوده گردد که لغزشگاه‌های کم‌وبیش ظریفی که به واسطه زبان پدید می‌آیند، به خطا در استدلال، فهم نادرست از امور یا پی‌جویی مسائل حقیقتاً بی‌معنا رهنمون نمی‌شوند.
کتاب مذکور به گفته مترجم دربردارنده مهم‌ترین اندیشه‌ها در فلسفه زبان است و به اندیشه‌های فیلسوفانی پرداخته که با ارائه دیدگاه‌هایی بدیع در حوزه فلسفه زبان جریان‌ساز شده‌اند. بری لی خود در این باره تاکید می‌کند: «انتخاب این افراد برای کتاب حاضر از آن رو بوده که آنها دیدگاه‌های قابل توجهی در این حوزه دارند. من در انتخاب تعداد چهره‌های مورد بحث دچار محدودیت بودم؛ زیرا ناشر تعداد صفحات معینی برای کتاب در نظر گرفته بود. صرفاً مهم‌ترین چهره‌ها را برگزیدم و در این زمینه تنوع را نیز لحاظ کردم».
به عبارت دیگر اشخاصی که کارهایشان در این کتاب برسی شده، پرسش‌های سطح بالایی درباره زبان مطرح می‌کنند. استفاه از زبان تا چه اندازه در چارچوب نظریه‌ای نظام‌مند و جامع قابل بررسی است (اگر اساساً قابل بررسی باشد)؟ اگر قابل بررسی باشد، آیا در نظریه باید از مفهوم معنا استفاده کرد؟ و اگر باید از چنین مفهومی بهره برد، چه تبیینی می‌توان از آن ارائه کرد و چه مفاهیم دیگری در تحلیل یا توضیح آن محوریت دارند (صدق، ارجاع، معنی یا مفاهیم دیگر). چهره‌های مورد بررسی دیدگاه‌های گوناگونی در خصوص این پرسش‌ها و پرسش‌های مربوط به رابطه میان زبان و ذهن و جهان دارد؛ از جمله اینکه وقتی گویندگان یک نوع عبارت زبانی خاصی را درک می‌کنند، اشیاء باید چه جایگاهی در حالات روانی هر یک از آنها داشته باشند؛ یا اینکه رابطه معناشناختی میان واژه‌ها و اشیاء چگونه شکل می‌گیرد و دوام می‌آورد؟.
در پاسخ به این پرسش که چرا زبان شایسته توجه فلسفی ویژه است نیز می‌خوانیم: «مفاهیم کلیدی در تبیین نظام‌مند از استعمال زبان حاصل یا شکل‌یافته از مفاهیم روزانه‌ای هستند که در «سخن درباره سخن» از آنها استفاده می‌کنیم. پس باید توجه کنیم که محتوای این مفاهیم روزانه روشن شود و کاملا مراقب آن جنبه‌هایی باشیم که شاید به طریقی دیگر دانسته نشوند و از همین رو بالقوه امکان تجدیدنظر اشتباه، اصطلاح نا‌به‌جا و حتی تلفیق نادرست آن مفاهیم از این جنبه‌ها وجود دارد.»
نویسندگان فصل‌های مختلف کتاب، هریک شیوه مخصوص خود را در نگارش دارند و تنوع سبکی آنها در متن انگلیسی کتاب مشهود است و این گوناگونی در قالب‌بندی مطالب در ترجمه هم منعکس شده است، اما مترجم می‌گوید تلاش کرده که یک‌دستی در شیوه نگارش ترجمه را تا حد ممکن رعایت کند.
سرفصل‌های کتاب نیز عبارتند از: فرگه، راسل، ویتگنشتاین: رساله منطقی ـ فلسفی، کارناپ، آستین، ویتگنشتاین: پژوهش‌های فلسفی، کواین، چامسکی، گرایس، دیویدسون، دامت، کریپکی و دریدا.
کتاب «بزرگ‌ترین فیلسوفان زبان» با گردآوری جمعی از نویسندگان و ویراستاری بری لی با ترجمه محمد زندی، در ۴۷۴ صفحه و شمارگان ۳۰۰ نسخه و به قیمت ۶۵۰۰۰ تومان از سوی نشر نویسه پارسی منتشر شده است.
نظر شما