کتاب «اثر ضد میکروبی گیاهان دارویی» نوشته الهام شکاری‌زاده، ضمن اشاره به موضوعاتی همچون مقاومت دارویی در باکتری‌ها و تغییر در نفوذپذیری باکتری، به معرفی آنتی‌بیوتیک‌های طبیعی پرداخته و خواص درمانی چند گیاه دارویی مانند بومادران، گزنه، نعنا و خارخاسک را تشریح می‌کند. تهیه محیط کشت مورد نیاز نمونه‌های دارویی، روش تهیه اسانس‌ها و عصاره‌ها و مقایسه تأثیر ضدباکتریایی عصاره‌ها و اسانس‌های مورد بررسی، از دیگر موضوعاتی است که در کتاب مورد بررسی قرار گرفته‌اند.
.jpg)
تاریخچه‌ای از نخستین مقاومت‌های دارویی در باکتری‌ها
از زمانی که نخستین آنتی‌بیوتیک‌ها مورد استفاده گسترده قرار گرفتند تا زمانی که نخستین گزارش‌ها از مقاومت باکتری‌ها در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها منتشر شد، فاصله‌ای به اندازه سه سال طی شد. درباره این تاریخچه در کتاب آمده است: «آنتی‌بیوتیک‌ها مواد شیمیایی هستند که میکروارگانیسم‌ها را از بین می‌برند و یا مانع رشد و تکثیر آنها می‌شوند. مدت‌ها قبل از کشف اولین آنتی‌بیوتیک، بشر آموخته بود به‌طور تجربی بعضی مواد خام را به‌عنوان عوامل ضد میکروب مورد استفاده قرار دهد، به‌گونه‌ای که 500-600 سال قبل از میلاد مسیح، چینی‌ها شیره کپک‌زده لوبیای شور را برای درمان عفونت‌ها به‌کار می‌بردند. در سال 1929 الکساندر فلمینگ به‌طور اتفاقی متوجه اثر ضدباکتریایی ماده مترشحه توسط قارچ پنی‌سیلیوم نوتاتوم شد و اولین ماده آنتی‌بیوتیک یعنی پنی‌سیلین را کشف کرد. پس از تخلیص‌سازی و انجام تحقیقات لازم بر روی آن، این آنتی‌بیوتیک در سال 1944 مورد استفاده گسترده در درمان عفونت‌های باکتریایی قرار گرفت. اما دیری نپایید که باکتری‌ها خود را به سیستم‌های دفاعی مختلفی در برابر آنتی بیوتیک‌ها مجهز کردند و در برابر آنها مقاوم شدند، به‌گونه‌ای که اولین مقاومت آنتی‌بیوتیکی در سال 1947 گزارش شد. مقاومت باکتری‌ها در برابر آنتی‌بیوتیک، معمولا براساس مکانیسم‌های مختلفی صورت می‌گیرد.»
ترکیبات شیمیایی و خواص دارویی گزنه
«گزنه دارای تانن، لسیتین، اسید فورمیک، نیترات پتانسیم و کلسیم، ترکیبات آهن، ویتامین C و نوعی گلوکوزید است که پوست را قرمز می‌کند. از سرشاخه‌های این گیاه، ماده قرمزرنگی به نام اورتی سین استخراج می‌شود. مداوای مجاری ادرار (پروستات)، درمان دستگاه تنفسی، کاتاره معده، ضد قند خون، افزایش‌دهنده گلبول‌های قرمز خون از خواص دارویی این گیاه است. صرف‌نظر از جنبه‌های خوراکی که به‌صورت پخته همانند اسفناج خورده می‌شود و سرشار از مواد معدنی و مغزی است. این گیاه حاوی ماده‌ای به نام سکرتین است که بهترین عامل جهت تحریک و به‌کار انداختن غدد ترشحی هاضمه در معده، روده، کبد، لوزالمعده و کیسه صفرا است. خاصیت مهم دیگر آن، کمک به ساخته شدن گلبول‌های قرمز و در نتیجه تنفس مناسب سلول‌های بدن است. برطبق مطالعات وسیع و منابع علمی موجود، خاصیت ضدالتهابی گیاه گزنه ثابت شده است. ترکیبات فنولی و کافئیک اسید موجود در مواد مترشحه برگ گزنه، قادر به مهار سنتز اسید آراشیدونیک و متابول‌هایش می‌باشد.»
نخستین چاپ کتاب «اثر ضد میکروبی گیاهان دارویی» در 110 صفحه با شمارگان یک‌هزار نسخه به بهای 40 هزار تومان از سوی انتشارات چشم‌انداز قطب راهی بازار نشر شده است.
نظر شما