به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، دو ماه از شیوع ویروس کووید 19 موسوم به کروناویروس در دنیا می‌گذرد و هر روز مناطق بیشتری از دنیا به خیل کشورهای درگیر این ویروس اضافه می‌شوند. حتی پیشرفته‌ترین کشورهای دنیا نیز نتوانسته‌اند جلوی ورود آن به داخل مرزهای خود را بگیرند، ولی از سویی تلاش‌های گسترده و همه‌جانبه برای کاهش روند شیوع و کنترل آن ادامه دارد. این بیماری که از ووهان چین موجودیت خود را به دنیا اعلام کرد، امروزه پس از گذر از مرحله «اپیدمی»، می‌رود که وارد مرحله همه‌گیری جهانی یا «پاندمی» شود. سازمان بهداشت جهانی در این زمینه به تمام کشورهای دنیا هشدار داده تا خود را برای مواجهه با چنین شرایطی آماده کنند. پژوهشگران رشته‌های مختلف علمی در سراسر دنیا به‌صورت شبانه‌ریزی و با تلاش بی‌وقفه درحال یافتن راه‌های درمان و کنترل این بیماری هستند تا بتوان حداقل در هفته‌ها و ماه‌های آینده جلوی شتاب بسیار زیاد آن‌را گرفت تا زمانی که درمان قطعی برای آن ایجاد شود.
وضعیت سیستم ایمنی، عاملی تعیین‌کننده در مقابله با ویروس
دکتر محمدجعفر فانی؛ فوق تخصص ریه در گفت‌وگو با خبرنگار ایبنا، درباره موضوعاتی همچون ماهیت و سیر شیوع این ویروس، پروسه یافتن روش‌های درمانی و راه‌های تقویت سیستم دفاعی بدن سخن گفت.
 
وی بیان کرد: ویروس‌ها تغییر نسل می‌دهند و جهش‌های ژنی زیاد دارند، یک ویروس با مشخصات جدید تولید می‌شود که برخی از آن‌ها به‌طور شدیدی بیماری‌زا و خطرناک می‌شوند. کووید 19، ویروسی از خانواده کروناویروس‌ها است و مانند بسیاری دیگر از ویروس‌ها می‌تواند دستگاه گوارش و تنفس را دچار مشکل کند. درگیری‌های سیستمیک مانند بدن‌درد و تب در ویروس‌های اینچنینی مشترک هستند. ویروس‌هایی مانند کروناویروس که دستگاه تنفس و ریه‌ها را درگیر می‌کنند، خطرناک‌تر هستند، اما به‌طور معمول میزان مرگ و میر ناشی از آن‌ها بین دو تا سه درصد آن‌هم بیشتر در افرادی است که بیماری‌های جسمی و زمینه‌ای یا ضعف سیستم ایمنی همچون قلبی، تنفسی، کلیوی، دیابت و سرطان دارند.
 
نویسنده کتاب «بیماری‌های غدد و متابولیسم»، درباره شایعات و اظهارنظرهایی که هر روزه در رسانه‌ها درباره یافتن دارویی برای این بیماری مطرح می‌شود، گفت: ویروس معمولا دارو ندارد که بگوییم فلان دارو برای آن مناسب است یا فلان غذا خاصیت ضدویروسی دارد، البته برای برخی ویروس‌ها مانند ایدز و هپاتیت یا برخی از انواع آنفولانزا، داروهایی تولید شده است. برای این ویروس جدید نیز براساس مطالعات تجربی که در همین دوران شیوع بدست آمده، داروهایی ساخته شده که قطعی نبوده و مختص این ویروس نیست که به‌طور مستقیم عمل کند، بلکه بیشتر به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کنند. در این شرایط هرچه بتوان به روش‌های مختلف سیستم ایمنی را تقویت کرد، مفید است و بالعکس ضعف سیستم ایمنی، احتمال ابتلا را تشدید یا روند پیشرفت بیماری را تسریع می‌کند.

عضو انجمن متخصصین ریه، آسم، آلرژی، ادامه داد: غذاهای سالم که در شرایط عادی به تقویت سیستم ایمنی و دفاعی بدن کمک می‌کنند، درباره این ویروس هم کمک‌کننده هستند. علاوه بر برخی غذاها، اخیرا گفته می‌شود که انواع مواد معدنی و ویتامین‌ها به‌ویژه ویتامین‌های C و D سیستم دفاعی بدن را تقویت می‌کنند. باید توجه داشت که تمام میوه‌ها حاوی ویتامین بوده و برخی نیز دارای مقادیر اندکی مواد معدنی هستند که در فعل و انفعالات شیمیایی بدن موثرند. مثلا آهن در بسیاری از آنزیم‌های متابولیسم‌های بدن وجود دارد. دریافت آهن احساس بهبودی به فرد می‌دهد. زینک، روی، آهن و ویتامین‌هایی همچون C، A و D، سلامتی را برای میزبان و بدن فراهم و در مقابل عوامل بیماری‌زا، سیستم ایمنی را تقویت می‌کنند.
استفاده از داروهای ضد ویروس برای کنترل ویروس کرونا
وی درباره پروسه ساخت واکسن این ویروس نیز اظهار کرد: واکسن برای این ساخته می‌شود که سیستم دفاعی بدن را شبیه‌سازی کند. وقتی بخواهیم شبیه‌سازی را انجام دهیم، باید ابتدا ساختمان سلولی و مولکولی ویروس را بشناسیم تا زنجیره‌های مولکولی شبیه‌سازی و بتوانیم واکسن را تولید کنیم. لذا اولین قدم، شناسایی ویروس است. از لحاظ بیوشیمیایی حتی ساختمان ژنتیکی سلول‌ نیز باید شناسایی شود و سپس تحقیقات برای ساخت واکسن انجام می‌شود و در مرحله بعد باید آزمایش‌های بالینی و تست‌های لازم صورت گیرد تا از نظر علمی کارایی آن ثابت شود. پس از آن تولید تجاری و انبوه دارو پروسه‌ای چندین ماهه خواهد بود. لذا در مدت محدود شیوع یک ویروس جدید، نمی‌توان واکسنی مختص آن تولید کرد. در حال حاضر در مراکز تحقیقاتی سراسر دنیا، ده‌ها نوع واکسن برای این بیماری در حال تولید و آزمایش است.
 
فانی افزود: در چنین شرایطی با مطالعات بالینی روی بیمار، در حد امکان برخی داروهای ضد ویروس‌های دیگر مانند داروی ضد آنفولانزا یا داروهای ضد ایدز مورد استفاده قرار می‌گیرند که تا حدی نیز مفید واقع شده است. داروهای دیگری همچون داروی ضد مالاریا نیز نشان داده که می‌تواند درگیری وسیعی در ریه ایجاد کند و با مکانیسم ضدالتهابی درباره ویروس کرونا نیز جواب داده و در پروتکل‌های درمانی برای این بیماران نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. داروهای دیگری نیز وجود دارند که با رعایت جوانب احتیاطی می‌توانند تا اندازه‌ای مفید واقع شوند. تأثیر این داروها هرچند 100 درصد نیست، ولی تا حدی در کاهش روند بیماری یا درمان سودمند است.
آیا شدت بیماری‌زایی کرونا در توالی بیماری کمتر می‌شود؟
وی درباره سرعت همه‌گیری این ویروس در دنیا نیز بیان کرد: این بیماری جدید بوده و اطلاعات درباره آن ناقص است. داده‌های اولیه کافی نبوده، لذا پیش‌بینی‌‌ها درباره آن قطعی نیست. این بیماری اکنون «اپیدمی» شده، اما به‌طور یقین نمی‌توان گفت که آیا به همه‌گیری جهانی یا «پاندمی» تبدیل خواهد شد یا نه؟ هنوز این اصطلاح به‌کار گرفته نشده، ولی سازمان بهداشت جهانی دراینباره هشدارهایی داده و پیش‌بینی می‌شود که این اتفاق بیافتد. در برخی کشورها که هنوز چندان درگیر این ویروس نشده‌اند هم پیش‌بینی و پیش‌فرض‌هایی مدنظر قرار گرفته و تدابیری اندیشیده شده تا در صورت درگیری با مشکلات کمتری مواجه شوند و برای مقابله با ویروس و لزوم قرنطینه خانگی، آمادگی لازم را داشته باشند. درباره این بیماری با متغیرهای فراوان، اظهارنظرها و اقدامات هم متفاوت و متنوع است. از ابتدای شیوع این بیماری پیش‌بینی شد که دوره درگیری و اپیدمی آن حدود یک سال طول می‌کشد تا سروصدای آن فروکش کند، اما دوره بحرانی آن زودتر کنترل و کاهش پیدا خواهد کرد. امید است در ماه‌های آینده یا در حالت خوشبینانه در هفته‌های آینده، شتاب این بیماری گرفته شود و وارد سیر نزولی شود.
 
این فوق تخصص ریه با اشاره به یک نظریه علمی امیدوارکننده درباره روند این بیماری، گفت: یک بحث علمی هرچند غیرقطعی در بین متخصصان درباره اینگونه بیماری‌ها وجود دارد. از نظر برخی ایمونولوژیست‌ها، شدت بیماری‌زایی ویروس‌ها در طی انتقال از میزبان‌های مختلف، کاهش می‌‌‌یابد. امید است بر این اساس، شدت بیماری‌زایی ویروس کرونا نیز در توالی بیماری کمتر شود. البته پیش‌بینی‌ها به بسیاری عوامل همچون شرایط بهداشتی،‌ فرهنگی، اجتماعی، توان مالی، امکانات و تجهیزات و مدیریت بحران در جوامع مختلف بستگی دارد.