کتاب «اثر تغییر اقلیم بر دام و تطبیق و سازگاری» تلاشی است برای تلفیق و ترکیب همه اطلاعات مربوط به اینکه دام چگونه بر تغییر اقلیم تاثیر میگذارد و همینطور چگونه از آن تاثیر میپذیرد.
متان و اکسید نیتروژن جزو آن دسته از گازهایی در اتمسفر زمین هستند که غلظتشان با فعالیتهای دامپروری افزایش مییابد. بنابراین میتوان گفت تاثیرات دام و تغییر اقلیم یک رابطه دوسویه است؛ چراکه با توجه به آمارها و گزارشهای منتشر شده تاثیری که تغییر اقلیم بر فعالیت دامها گذاشته است باعث تغییر کیفیت فراوردههای دامی نسبت به قبل شده است؛ در واقع این فرایند به صورت مستقیم بر رشد دام، تولید شیر، تولید مثل، فعالیت متابولیک و شیوع بیماری تاثیر میگذارد؛ همچنین تغییر اقلیم اثرات غیر مستقیمی هم بر دام و دامپروری دارد. کاهش قابل دسترسی به آب، چراگاه و سایر منابع طبیعی هم نمونههایی از این تغییرات است.
گام به گام در راه کاهش آثار تغییر اقلیم
کتاب «اثر تغییر اقلیم بر دام و تطبیق و سازگاری» تلاشی است برای تلفیق و ترکیب همه اطلاعات مربوط به اینکه دام چگونه بر تغییر اقلیم تاثیر میگذارد و همینطور چگونه از آن تاثیر میپذیرد. در واقع این اثر جزییات دقیق راهبردهای مقابله با تغییرات اقلیمی را برای جلوگیری از آن با مشخص کردن اقداماتی تشریح میکند که باید برای کاهش انتشار گازهای گلخانهای انجام شود.
دیگر پژوهشها
در کل اهمیت این موضوع به قدری است که حجم زیادی از تحقیقات اخیر دانشمندان در عرصه اقلیمشناسی را به خود اختصاص داده است برای نمونه محمد جواد ضمیری استاد بخش علوم دامی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز در پژوهش خود درباره تاثیر مستقیم تغییرات اقلیمی بر فرایند دامپروری که در ابتدای این گزارش از ان سخن به میان آمد، اذعان کرده است؛ بخش بیشتر موفقیت کشاورزی در کشورهای پیشرفته به دلیل پویایی و توان بالای سیستمهای کشاورزی آن کشورها برای سازشپذیری به تغییراتی مانند نوسان در شرایط محیطی، بازرگانی، سیاستگذاری، بازار و فناوری است. با این وجود، با توجه به تغییرات غیرقابل پیشبینی در شرایط اقلیمی، کشاورزی حتی در کشورهای پیشرفته، با چالشهای نوینی روبه رو است.
وی در پژوهش خود آورده است: «کشاورزی از فعالیتهایی است که به شدت تحت تاثیر تغییرات اقلیم قرار خواهد گرفت. صرف نظر از ناحیه جغرافیایی، ویژگیهای آب وهوایی مانند دما، بارندگی، کربن دی اکسید، آب اثر مستقیمی بر گیاهان، جانوران و مراتع میگذارند. الگوی پراکنش گیاهان زراعی و دامها تحتتاثیر منابع اقلیمی در هر ناحیه است.این تغییرات هم چگونگی تاثیرگذاری حشرات بیماریها و گیاهان هرز را بر تولیدات کشاورزی مشخص میکنند. در حالی که گونه تغییر قابل ملاحظه در اقلیم میتواند بر دامها اثر بگذارد، نقش و تاثیر احتمالی دامها بویژه نشخوارکنندگان در ایجاد تغییرات اقلیمی به عنوان چالشی بزرگ برای دانشمندان، برنامهریزان و سیاستمدارها درآمده است.»
برگی از کتاب
نویسنده با جزیات تمام به تشریح آثاری که دام از تغییر اقلیم میپذیرد سخن گفته است، در بخشی از کتاب که با عنوان تاثیر بر تولید شیر نامیده شده است، آمده: «تاثیر دمای بالا بر تولید شیر احتمالا برای هر سیستم تولیدی دامی که حیوان را مجبور به کاهش مصرف غذا میکند زیانبار ترین است و نتیجه آن کاهش محصول شیر است و تنش گرمایی نه تنها محصول شیر را در حیوانات کاهش میدهدبلکه به طور چشمگیری بر کیفیت شیر تاثیر میگذارد. صرف نظر از دمای بالا رطوبت نیز یک فاکتور مهم تاثیرگذار بر بازده شیر در حیوانات است.»
باید گفت نویسنده در این اثر تنها به آثار زیانبار تغییر اقلیم بر دام تاکید داشته است به گونهای که مخاطبان پس از خواندن این اثر هیچ تصوری از آثار مثبت این فرایند به دست نخواهند آورد. این درحالی است که برخی پژوهشگران بر این باورند تغییر اقلیم برای برخی فعالیتهای کشاورزی و دامپروری مثبت بوده است؛ برای مثال رقیه ملکیمرشت، اقلیمشناس در یک پژوهشی عنوان کرد: «افزایش غلظت دی اکسیدکربن، عمومأ اثر مثبتی روی محصولات کشاورزی دارد. چراکه برخی گیاهان مانند: سیبزمینی، برنج، سویا، گندم، بیشتر درختان و سبزیجات، احتمالا از مقدار دی اکسید کربن اضافی استفاده میکنند.افزایش دما در برخی نواحی جهان که میانگین دمای سالانه پایینی دارند، منجر به گسترش رشد فصلی گیاهان شده و دوره رشد مورد نیاز برای رسیدن این محصولات را کاهش میدهد. همچنین با افزایش بارش در نواحی خشک، امکان تولید محصولات کشاورزی فراهم میشود.»
در کل سازگاری با تغییر اقلیم و کاهش گازهای گلخانهای مستلزم ایجاد تغییرات بزرگی در فناوری تولید و سیستمهای دامداری است که میتوانند در بهرهوری تاثیرگذار باشد.
کتاب «اثر تغییر اقلیم بر دام و تطبیق و سازگاری» در 300 صفحه، به قیمت 45 هزار تومان از سوی انتشارات تبلور روانه بازار کتاب شد.
نظر شما