«سایه هیولا»
نوشته عباس جهانگیریان از انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان نخستین کتاب این فهرست است. این کتاب در ۲۷۴ صفحه در قالب طرح رمان نوجوان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در سال 1395 منتشر شده و درباره انقراض ببر ایرانی است که در قالب دو داستان که به موازات هم روایت می‌شوند، بیان می‌شود.
داستانی که در 50 سال پیش می‌گذرد و درباره دوستی دختری به نام لاله با یک ببر است و داستان دیگری که در زمان حال می‌گذرد و درباره دوستی دختر رئیس پارک ملی گلستان با یک پلنگ است تا این‌که پدر این دختر به اتهام کشتن یک شکارچی به زندان می‌رود و قرار است قصاص شود و دختر سر دوراهی قرار می‌گیرد یا به‌عنوان دیه و قصاص باید با یک مرد پنجاه‌ساله متاهل ازدواج کند و از عشقش که کارگردان جوانی است، بگذرد یا راضی شود که پدرش قصاص شود. نوجوانان با مطالعه این رمان، به اهمیت حفاظت از محیط زیست پی می‌برند.
«برادر عقاب، خواهر آسمان»
«برادر عقاب، خواهر آسمان» عنوان کتاب دوم این فهرست است که به قلم سیاتله با ترجمه فواد نظیری از سوی انتشارات فنی ایران در 30 صفحه مصور رنگی برای گروه سنی «ج» منتشر شده است. نویسنده در این کتاب با زبان شعرگونه و دلنشین به ضرورت احترام به طبیعت رنگارنگ و سرشار از تنوع و همه موجودات زنده آن می‌پردازد.
ماجرای این کتاب در سال‌های میانه 1850 می‌گذرد، زمانی که دولت امریکا عزم کرد تا سرزمین (سرخپوستان شمال غرب امریکا) را از مردم درمانده و مغلوب آنجا خریداری کند و رئیس سیاتل فرمانده خردمند و صلح‌جوی یکی از قبایل سرخپوستی با زبان بومی خویش و با فصاحتی که ریشه در فرهنگ روایت شفاهی خود داشت، در مقام پاسخ‌گویی برآمد و گفت: «چگونه می‌توانید آسمان را بخرید؟ چگونه می‌توانید باران را صاحب شوید و باد را؟ هر پاره‌ی این زمین برای مردم ما مقدس است. ما پاره‌ای از خاکیم و او پاره‌ای از ماست. هر پژواک شبح‌وار، در زلالی آب دریاچه‌ها، از خاطرات مردم ما حکایت دارد. زمین از آن ما نیست ما از آن زمینیم.»
«دردسرهای باغچه سبزی‌ها»
«دردسرهای باغچه سبزی‌ها» کتابی زیست‌محیطی نوشته کندیس فلمینگ است که با ترجمه مینو همدانی‌زاده با تصویرگری جی. برایان کاراس از سوی انتشارات علمی و فرهنگی منتشر شده است. این کتاب، داستان مردی به نام مک‌گریلی را روایت می‌کند که آرزوی داشتن یک باغچه سبزیجات دارد و بالاخره آن را عملی می‌کند. اما خرگوش‌ها راحتش نمی‌گذارند. چون همان‌قدر که سبزیجات برای آقای مک‌گریلی جذاب است، برای خرگوش‌ها هم جذابیت دارد. آن‌ها با صدای تپ، تپ، تپ، تلپ به باغچه می‌آمدند و خرچ خرچ خرچ محصولات را می‌خوردند. آقای مک‌گریلی با دیدن محصولات خورده شده عصبانی می‌شود و دور باغچه‌اش را دیوار سیمی می‌کشد. اما دیوار سیمی هم فایده‌ای ندارد. دیوار چوبی بلند و گودال پر آب دور تا دور باغچه هم فایده ندارد و آقای مک‌گریلی متوجه می‌شود که خرگوش‌ها زرنگ‌تر از این حرف‌ها هستند بعد از کلنجارهای زیاد، بالاخره راه‌حلی پیدا می‌کند.
دایره‌المعارف «محیط زیست و زندگی»
«محیط زیست و زندگی» دایرةالمعارفی است درباره اکوسیستم، حفظ محیط زیست، همبستگی و محیط‌بانان که به قلم مهدی ضرغامیان و تصویرگری رودابه خائف از سوی انتشارات محراب قلم منتشر شده است و اطلاعات زیادی درباره محیط زیست به بچه‌ها می‌دهد.
کودکان و نوجوانان می‌توانند در این کتاب با معنا و مفهوم محیط زیست، رابطه انسان با محیط زیست، چهره‌های محیط زیست، عوامل نابودی محیط زیست و دوستان محیط زیست آشنا شوند.
به گفته ضرغامیان در مقدمه این کتاب: «اخبار تخریب محیط زیست روزانه منتشر نمی‌شود بلکه ساعتی است. توقفی در کار نیست و در حال پیشروی است؛ عزمی عمومی برای کاهش تخریب دیده نمی‌شود، اما اراده تخریب استوار است. آنان که مخالف این تخریب هستند، سکوت کرده‌اند. در برابر این موج تخریب فقط یکی دو سازمان دولتی، چند موسسه غیر دولتی، جمع بسیار کوچکی از محیط بانان و دانشمندان و عده‌ای از بچه‌های دوست‌دار محیط زیست قرار دارند. در این میان بیشترین امید نجات محیط زیست کشورمان به بچه‌ها بسته است. سازمان‌های دولتی و غیردولتی مشکل بودجه دارند و نمی‌توانند کار مفیدی بکنند؛ محیط بانان چنان کم شمارند که حتی نمی‌توانند از همدیگر دفاع کنند و یکی یکی مظلومانه از پا درمی‌آیند، دانشمندان فریادشان به جایی نمی‌رسد و کسی صدایشان را نمی‌شنود؛ اما بچه‌ها، هیچ‌کس جرات نمی‌کند بچه‌ها را نادیده بگیرد...»
«درخت زندگی»
کتاب بعدی این فهرست «درخت زندگی» نوشته روشل استراوس است که با ترجمه محمدرضا داهی از سوی انتشارات فنی ایران برای نوجوانان منتشر شده و اهمیت چرخه زندگی و ارتباط زیست‌محیطی موجودات مختلف را به کودکان و نوجوانان گوشزد می‌کند.
«درخت زندگی» شبیه یک درخت خانوادگی (شجره‌نامه) برای تمام موجودات زنده است. که تنوع زیستی حیرت‌انگیزی دارد و به ما نشان می‌دهد که موجودات زنده از باکتری، که کوچک‌ترین آن‌هاست و نمی‌توان بدون ابزار آن را دید، تا بزرگ‌ترین پستاندار، که نهنگ آبی است، با یکدیگر ارتباط دارند.
کتاب «به به لیمو و کاکلی»
«به به لیمو و کاکلی» روایت منظومی است به قلم محمد هادی محمدی که با تصویرگری حسن عامه‌کن از سوی موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان برای کودکان گروه سنی «الف و ب» منتشر شده است و درباره آلودگی طبیعت و محیط زیست و پیامد آن یعنی نابودی ساکنان زمین هشدار می‌دهد.
کتاب «به به لیمو و کاکلی» به شکل مجموعه کارت‌های تصویری قصه‌گویی یا کامی‌شی‌بای منتشر شده است. در کامی‌شی‌بای تصویر بر روی یک طرف کارت و متن در پشت آن چاپ شده است. این کارت‌ها در ابعاد بزرگ و برای قصه‌گویی و بلند‌خوانی طراحی شده‌اند. کارت‌های تصویری قصه‌گویی با کتاب‌های تصویری متفاوت هستند. در این نوع کارت‌ها تنها شخصیت‌ها و عناصرکلیدی روایت به تصویر درمی‌آیند. تصویر در کامی‌شی‌بای بزرگ و بدون جزییات است تا آخرین ردیف کودکان که در برابر کارت‌ها نشسته‌اند، بتوانند تصویر را به خوبی ببینند. تصویرگر از همه صفحه برای نشان دادن تصویرها استفاده می‌کند. در بیش‌تر موارد بخشی از تصویر در لبه کارت قطع شده‌اند تا کودک در ذهن و تخیل خود آن را کامل کند. این شیوه سبب می‌شود که تصویر بزرگ‌تر و ساده‌تر به چشم بیاید.
«هر چیزی را دور نریز»
«هر چیزی را دور نریز» نوشته لارا برگن است که با تصویرگری بتسی ای اسنایدر و ترجمه آرام وحیدی از سوی انتشارات فنی ایران برای کودکان و نوجوانان گروه سنی «ج» منتشر شده است. بچه‌ها با مطالعه این کتاب یاد می‌گیرند که هر چیزی را فوری در سطل زباله نیندازند. به چیزهای دور ریختنی دوباره نگاه کنند و ببینند چگونه می‌توانند از آن‌ها چیز به درد بخور و زیبایی بسازند. بر این اساس کودکان و نوجوانان با بازیافت اشیا دورریختنی، آشنا می‌شوند و در ساختن طبیعت و محیط زیست سبز و پاکی با دیگران همراه می‌شوند.
«نجات زمین در دستان ماست»
«نجات زمین در دستان ماست» کتابی نوشته باربارا تیلور است که با ترجمه بهرام معلمی از سوی انتشارات نردبان برای گروه سنی «ب و ج» منتشر شده است. «نجات زمین در دستان ماست» یک راهنمای کمک‌های اولیه برای نجات سیاره زمین از وضعیت وحشتناک زیست محیطی کنونی آن است.
این کتاب از مشکلات و معضلاتی که سیاره زمین با آن روبه‌روست، سخن می‌گوید و راه‌‌حل‌ها و پیشنهادهایی برای یاری رساندن و نجات سیاره زمین ارائه می‌کند. این کتاب به کودکان و نوجوانان می‌آموزد که چگونه همه چیزها در این کره خاکی به هم تنیده و هم بسته‌اند. ضرورت نجات کره زمین، لایه اوزون، گرم شدن دنیا، آلودگی هوا و باران‌های اسیدی، آلودگی آب، انرژی، حمل و نقل، تولید زباله، انقراض گونه‌ها و راه‌های حفظ حیات وحش و... موضوعاتی هستند که به زبان ساده در این کتاب به آن‌ها پرداخته شده است. همچنین فعالیت‌های عملی زیادی برای این موضوع‌ها در کتاب آمده است. در پایان هم پرسش‌هایی وجود دارد که با پاسخ دادن به آن‌ها می‌توانید دریابید که به عنوان یک پیکارگر سبز علیه دشمنان طبیعت و محیط زیست چه امتیازی می‌گیرید.
«دایناسور حافظ محیط زیست»
«دایناسور حافظ محیط زیست» نوشته لوری براون است که با تصویرگری مارک براون و ترجمه هایده کروبی از سوی انتشارات نردبان برای کودکان گروه سنی «ب و ج» منتشر شده است. در این کتاب کودکان با روش‌های حفاظت از محیط‌زیست آشنا می‌شوند. بچه دایناسورها به کودکان نشان می‌دهند چگونه با کارهایی کوچک می‌توانند مصرف برق و آب را کاهش دهند، زباله‌ها را بازیافت کنند و طبیعت را پاکیزه نگه دارند. آن‌ها در پایان کتاب موفق می‌شوند «دایناسور بی‌خیال» را نیز به یک حافظ محیط‌زیست تبدیل کنند. در این کتاب دایناسورها کارهای زیادی را برای حفظ کره زمین و محیط زیست به مخاطب یاد می‌دهند مانند «صرفه‌جویی».
تصویرگری کتاب نیز طنزآمیز و تکمیل کننده متن کتاب است. متن کتاب از دو بخش اطلاعاتی و گفت‌وگوهایی از زبان شخصیت‌های کتاب تشکیل شده و تنوع متن به خوانش بهتر کتاب کمک می‌کند.
«خرس خشمگین از گرمایش زمین»
«خرس خشمگین از گرمایش زمین» کتاب داستان نوشته لورل کالس با ترجمه لادن مقیمی اسکویی تصویرگری کنستانیتیک برای کودکان ۷ تا ۹ ساله است که از سوی انتشارات فنی ایران منتشر شده است.
کتاب «خرس خشمگین از گرمایش زمین» از مجموعه کتاب‌های مبارزان کاهش کربن دی اکسید زمین، محیط زیست است که درباره اهمیت درختان سبز در حفظ تعادل هوا و گرمای کره زمین به مخاطب اطلاعات می‌دهد. همچنین در این کتاب ممطالبی درباره گرمایش کره زمین که بر اثر قطع درختان و ازدیاد دی اکسید کربن پدید می‌آید، ارائه شده است و نشان می‌دهد گرمایش زمین چگونه باعث بر هم زدن خواب زمستانی خرس‌ها می‌شود.
نظرات