کتاب «کلام پیامبر(ص)»، حاصل تحقیقی بدون تعصب و هرگونه پیشفرض متعصبانه مذهبی در احادیث، خصوصاً صحیح بخاری و مسلم بدون ترس از تشکیک در سنت پیامبر(ص) است.
پارهای از مواقع یک فرد به عنوان یک شخصیت تاریخی از جهت رهبری در درجات بسیار بالایی دیده میشود، اما از جهت یک شخصیت فکری و منهجی چیزی از او یافت نمیشود. بعضی از مواقع هم بر عکس است. یعنی یک فرد از جهت فکری و منهجی در درجات بسیار بالایی قرار دارد، اما از جهت رهبری امت و اصلاحگری توان چندانی نداشته است. در بعضی از مواقع در یک فرد هر دو نوع شخصیت (فکری و رهبری) در درجات بالایی دیده میشود. در بعضی از مواقع هم این دو نوع شخصیت در یک فرد در درجات بسیار پایینی دیده میشود، اما در تاریخ نسبت به او غلو شده است و چهرهای از وی معرفی شده است که با شخصیت واقعی او تناسب ندارد.
تفاوت در بین این دو نوع شخصیت، بسیاری از سؤالات و مشکلات ما در مورد تاریخ اسلامی، اعم از جنگهای داخلی و خارجی و انواع فتنهها و درگیریهای ایجاد شده را برای ما حل خواهد کرد.
اگر ما طالب حقیقت و به دنبال آن اسلامی هستیم که خداوند از ما میخواهد باید احساسات و عواطف خود را کنار بگذاریم و در مورد روایات و احادیث با معیارهای قرآنی تحقیقی دقیق و منطقی انجام دهیم.
باید تعقل و خردورزی را داخل تاریخ کرد تا بتوان از آن طریق خرافات و اکاذیب را از آن دور کرد و تاریخی سالمتر از اسلام ارائه بدهیم. این انسان است که با تفکر و عقل و عمل به حق، تاریخ را میسازد و تاریخ نمیتواند انسان را بسازد. حیوان تاریخی ندارد. زیرا حیوان چیزی از فکر و منهج نمیداند و نمیتواند از همان قالب غریزی خود فراتر رود.
در این کتاب احادیث صحاح و روایتهای تاریخ اسلام براساس نصوص قرآن و معیارهای عقلانی موازنه شده است و بر اساس آنچه در این کتاب آمده است، میتوانیم هر شخصیتی را با قرآن مقایسه کنیم، اما نباید بالاتر از آن قرار دهیم، زیرا مقدس دانستن آراء و نظرات اشخاص و قرار دادن آنها در مرتبه قرآن و سنت پیامبر(ص) شرک به خداوند است.
این کتاب سعی دارد تفاوت موجود بین تاریخ و منهج را مشخص کند. بر همین اساس از دیدگاه منهجی و قرآنی به احادیث مینگرد، نه اینکه با دیدگاههای تاریخی و روایتی قرآن را موازنه کند. اگر روایتی برای ما مهم میشود و یا اینکه شخصیتی الگو میشود از آن جهت است که با قرآن مطابقت دارد و یا از آن جهت است که در خدمت فهم قرآن است. منظور از منهج همان کلام خداوند است که نباید آن را با تاریخ سنجید و نباید آن را تحت فهم عدهای خاص قرار داد، بلکه لازم است آن را بالاتر از تاریخ و فهم هر شخصیتی بدانیم.
ممکن است عدهای تصور کنند که این بحث منجر به تشکیک در سنت پیامبر(ص) میشود، اما باید گفت که ترس از تحقیق و تفحص در آنهاست که باعث تشکیک در سنت پیامبر(ص) میشود. سنتی که در مقابل تحقیق و بررسی دوام و تاب نیاورد و صحت آن محرز نشود همان بهتر که تشکیک شود. زیرا این شخص خواسته یا ناخواسته سنت پیامبر(ص) را چنان ضعیف میپندارد که در مقابل تعقل و خردورزی تاب نمیآورد. حتی اگر کسی از منظر قرآنی در احادیث تحقیق و تفحص کند و آنها را با قرآن موازنه کند باز این افراد احساس ترس و واهمه میکنند. این افراد عقل و منطق را دشمن احادیث میپندارند و گمان میکنند مقدس بودن آن باید مانع از هرگونه تحقیق و تفحصی باشد.
در این کتاب احادیث با قرآن کریم و با عقلی که حدود آن در چارچوب قرآن باشد، موازنه و مقایسه میشود و سنت پیامبر(ص) را به عنوان شارح و مفسر کلیات قرآن کریم معرفی میکند و به آن فراتر از تاریخ و شخصیتهای تاریخی و محدوده زمانی و مکانی میپردازد.
کتاب «کلام پیامبر(ص)»، تألیف عدنان الرفاعی، ترجمه هوشیار کریمی در 176 صفحه، شمارگان 1000 نسخه و قیمت 15 هزار تومان با همکاری انتشارات نشر احسان منتشر و در دسترس علاقهمندان قرار گرفته است.
نظر شما