به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) به نقل از تایمز، این روزها دیگر از تصویر کلیشه‌ای که روزی دنیای داستان بریتانیا را پر کرده بود خبری نیست. مردی جوان، تحصیلکرده که جایزه‌ها را دِرو می‌کرد و روی جلد مجله‌های معروف قرار می‌گرفت. پیش از این نویسندگان مرد خیلی زیاد بودند و شاید همین زیاد بودن موضوع را کمی عادی کرده بود اما حالا یا نسل نویسندگان مرد منقرض شده است یا علاقه‌ای به حضور در محافل ادبی ندارند.
در طول سالهای گذشته کتاب‌اولی‌های پرفروش زنان بودند؛ از «مکالمه با دوستان» نوشته سالی رونی گرفته تا «چه سن بامزه‌ای» نوشته کایلی رید، «خواهرم، قاتل زنجیره‌ای» نوشته اویینکن براثویت، «پری دریایی و خانم هنکاک» نوشته ایموجن گوور. فقط دو نویسنده کتاب‌اولی از فهرست ده تایی مجله «آبزروِر» در سال 2020 مرد بودند. در سال 2019 هم فقط یک نفر و در سال 2018 فقط دو نویسنده مرد در این فهرست حضور داشتند. الته نویسندگان قدیمی همچنان در فهرست پرفروش‌ها حضور دارند. نویسندگانی چون سباستین بارری، سلمان رشدی، مارتین آمیس، و آلن هولینگ‌هرست برای فروش کارهایشان مشکلی ندارند اما هیچ صدای جدید مردانه‌ای به دنیای داستان اضافه نشده است.
سلطه مردان بر جایزه انگلیسی بوکر روزی چنان زیاد بود که جایزه داستانی زنان بریتانیا برای اعتراض به فهرست اولیه بوکر در سال 1991 و اهمیت دادن به نقش زنان ایجاد شد. فهرست امسال جایزه بوکر شامل سیزده کتاب است است و فقط چهار نویسنده مرد در میان نامزدها قرار دارند و به نظر می‌آید که فهرست کوتاهی شامل نویسندگان زن برای فهرست کوتاه اصلاً دور از ذهن نیست.
بیشتر نویسندگان مرد پرفروش کنونی حرفه خود را در دهه 1980 میلادی آغاز کردند و حالا پنجاه، شصت، یا هفتاد ساله هستند. در سال 1983 میلادی بود که فهرست مجله گراناتا پر از نویسندگان مرد جوان بود و همان سال زندگی حرفه‌ای نویسندگانی چون کازوئو ایشی‌گورو، ایان مک‌ایوان، گراهام سوئیفت، ویلیام بوید، آمیس، رشدی، و بارنز شکل گرفت. تنها دو نویسنده زن حاضر در آن فهرست-پت بارکر و رُز تریمین-هنوز مشغول به فعالیت هستند.
دی جی تیلز، منتقد ادبی معتقد است اگر مردان نویسنده در دهه 1980 میلادی پرکار بودند به این دلیل است که مردان در صنعت نشر مشغول به فعالیت بودند: «حامیان فرهنگی جامعه همگی مرد بودند. «گراناتا» مهم‌ترین مرکز ویرایش ادبی توسط بیل بوفارد اداره می‌شد که علاقه زیادی به نویسندگان مرد داشت. مدیران انتشاراتی چون فابر هم رابرت مک‌کرام و در انتشارات کیپ هم تام ماشلر حضور داشت.»
مردانی که در صنعت نشر حضور داشتند فراموش کردند که زنان خوانندگان اصلی داستان هستند. حالا 80 درصد رمان‌ها توسط زنان نگاشته می‌شود. حتی محبوبیت نویسندگانی چون سال بِلو و فیلیپ راث در دهه 1980 و 1990 میلادی هم توسط مخاطبین خانم شکل گرفت. حالا که زنان جای خود را در صنعت نشر باز کرده‌اند دیگر نویسندگان مرد مانند گذشته به چشم نمی‌آیند.
جان اَش، نماینده ادبی جوانی است که می‌گوید ناشران خوب می‌دانند چه کسانی بیشتر رمان می‌خَرند: « وقتی ناشران نگاهی به فهرست فروش مجله‌های مختلف می‌کنند جایگاه زنانی چون سالی رونی را که اخیراً موفقیت چشم‌گیری داشت می‌بینند. البته اگر خوش‌شانس باشید خوانندگان زن را جذب می‌کنید و کتاب هم پرفروش خواهد شد. به نظر می‌آید این اعتماد به نفس در جذب مخاطب در مردان وجود ندارد.
این بدان معنا نیست که مردان کتاب نمی‌نویسند. مردان جوان و باهوش علاقه زیادی به نوشتن آثار غیرداستانی دارند. این موضوع قابل‌توجه است زیرا تقریبا تمام رشد فروش کتاب را مدیون آثار غیرداستانی هستیم و فروش آثار داستانی سال‌هاست که دچار کاهش شده است.» جولیت لاپیدوس، نویسنده در «آتلانتیک» نوشت: «زنان در زمینه داستان موفق‌تر عمل می‌کنند زیرا مردان دست از رقابت برداشته‌اند.»
چیزی که آدم‌ها را علاقه‌مند به نوشتن داستان می‌کند خواندن رمان‌های متعدد است. اگر مردان کمتر داستان می‌خوانند، طبیعی است هم کمتر بنویسند. شاید واقعاً نویسندگان مرد دیگر وجود ندارند. این تئوری را کلیر الکساندر با یکی از ایجادکنندگان جایزه ادبیات داستانی زنان را در میان گذاشتیم. الکساندر موافق این موضوع نیست: «چنین نیست که رمان‌نویس مرد نداشته باشیم. موضوع این است که دیده نمی‌شوند. ناشران از نویسندگان مرد استقبال نمی‌کنند. اگر در جوایز مهمی چون بوکر و دیگر جوایز کاندیدای دریافت جایزه نباشند، سکوی پرتاب دیگری ندارند.»
ناشری دیگر می‌گوید: «نشر مدرن درگیر سیاستِ گوناگونی هویتی است. انتشار داستان مردان سفیدپوست جوان خیلی سخت شده است زیرا فرهنگ جامعه علاقه‌ای به شنیدن ایده‌هایشان ندارد. در نتیجه فرهنگ دنیای ادبیات نیز تغییر کرده است و مصاحبه‌های کمی با نویسندگان مرد سفیدپوست انجام می‌شود یا جای زیادی در فهرست جوایز ندارند. از سال 2011 تاکنون هیچ مرد زیر 40 سالهای در میان نامزدهای جایزه بوکر قرار نگرفته است.
با این وجود همه کسانی که در این مصاحبه به ما کمک کردند معتقدند که ناشران به نوشته خوب علاقه دارند. الکساندر حتی گفت: «این گفت‌و گو من را به چالش کشید. دوست دارم یک نویسنده مرد خوب پیدا کنم.» بنابراین نویسندگان مرد خوب هم زیاد هستند. منتظر باشید که خانم الکساندر به دنبال شماست!
دوشنبه ۱۳ مرداد ۱۳۹۹ - ۱۴:۴۴
نظر شما