به گزارش  خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، ششمین همایش «بحران و برون رفت؛ چالش‌های امروز کتاب کودک و نوجوان» با موضوع تأثیر و نقش محتوا بر رشد ذهنی کودک عصر روز گذشته از ساعت ۱۵:۳۰ تا ۱۶:۳۰ با حضور هدیه شریفی نویسنده و پژوهشگر حوزه کودک و نوجوان و احمدرضا آذربایجانی پژوهشگر حوزه کتاب به صورت آنلاین برگزار شد.
 
در ابتدای این همایش احمدرضا آذربایجانی درباره نقش محتوا بر رشد ذهنی گفت: یادگیری سه مرحله القا، تصویر و تفهیم دارد و زمانی که کتابی را ورق می زنیم مفاهیمی در تصاویر و نوشته‌ها به بچه ها منتقل میکند اما این موضوع اهمیت دارد که کتاب ها چه نقش‌هایی ایجاد می کنند و چه تاثیراتی دارد و اهمیت دارد که یک کتاب چه موضوعی را بیان می کند و فقط نباید به جلد کتاب‌ها توجه کرد و محتوا نیز اهمیت زیادی دارد.
 
وی با اشاره به روند و چگونگی طراحی تولید محتوا در کتاب‌های کودک و نوجوان نیز گفت: در این کتاب‌ها باید به گونه‌ای تولید محتوا تولید شود که والدین و کودک و معلم و دانش آموز بتوانند با هم ارتباط بگیرند و گفت‌وگو کنند زیرا یک کتاب باید بتواند گفت‌وگو در میان کودکان و والدین شان ایجاد کنند تا ذهن آن‌ها پویا و فعال شود.
 
آذربایجانی با اشاره به ضرورت توجه به موضوع یادگیری در دوران بارداری گفت: طبق پژوهشی از 100 مادر باردار قبل و بعد از تولد فرزندان شان مشخص شد مادرانی که در دوران بارداری کتاب می‌خواندند بچه‌هایشان به کتاب علاقه‌مند هستند و حتی به محتوایی هم که مادر درباره آن کتاب خوانده علاقه دارند، همچنین حتی اگر مادر در دوران بارداری به سریالی علاقه دارد بچه هم به آن علاقه پیدا می‌کند و آن سریال را دوست دارد.
 
 وی افزود: خانواده‌ها باید پژوهشگر باشند و درباره سوالات و مباحثی که کودکان شان درباره آن سوال دارند به تحقیق و پژوهش بپردازند و حتی برای توضیح درباره مباحث هر کتاب از فضای اینترنت استفاده کند تا موضوع را به درستی برای کودک خود جا بیندازد.
 


نگارش کتاب برای کودکان اهمیت دارد
در ادامه هدیه شریفی نویسنده و پژوهشگر حوزه کودک و نوجوان درباره وضعیت محتوای کتاب‌های کودک گفت: آنچه که اکنون در جهان اتفاق می‌افتد این است که دچار دگرگونی و نوع دیگر دیدن هستیم و چون هنوز این مساله برای ما جا نیفتاده نمی‌توانیم آن را به بچه‌‌ها انتقال دهیم و از سوی دیگر بر این باورم که کودکان و نوجوانان تمام دنیا خیلی پیشرفته‌تر از بزرگسالان خود هستند و آنقدر رشد ذهنی سریعی دارند که هر ده سال ۲۵ درصد رشد ذهنی افزایش پیدا می‌کند.
 
وی ادامه داد: این موضوع یعنی باید باور کنیم که کودک و نوجوانان دنیای امروز از ما خیلی سریع‌تر یاد می‌گیرد، پاسخ می‌دهد و به وجود می‌آورد.
 
شریفی با بیان اینکه ما امروز از کودک و نوجوان خود عقب هستیم، توضیح داد:‌ کتاب‌هایی که اکنون نوشته می‌شود هیچ لذتی برای بچه‌ها ندارد و هیچ یادگیری و یاددهی بین او، والدین و جامعه اطرافش اتفاق نمی‌افتد و در چنین مواقعی چه انتظاری داریم که کودک ما کتابخوان باشد حتی اگر در محیطی پرورش یافته باشد که کتاب در خانواده جدی گرفته شود.
 
وی یادآور شد: بعضی از افراد مي‌گویند جامعه را باید به سمت کتابخوانی سوق داد و برنامه‌ریزی می‌کنند اما من معتقدم وقتی محتوای مناسب و متناسبی وجود ندارد هرچه تلاش کنیم به انجام نخواهد رسید زیرا امروز شاهد هستیم که کودک و نوجوان ما داستان می‌نویسند، در همین دوره کرونا داستان‌های خود را به صورت اینترنتی می‌فروشند و این کارهایی که ما بزرگسالان انجام نمی‌دهیم و کودکان خیلی جلوتر از ما اینکارها را انجام می‌دهند، مساله اینجا است نباید خودمان را گول بزنیم که بچه‌ها کتاب نمی‌خوانند، مساله اینجا است که بچه‌ها کتاب بد نمی‌خوانند.
 
شریفی با بیان اینکه نگارش کتاب برای کودک و نوجوان اهمیت زیادی دارد و کار هر کسی نیست، گفت: کسی که در جریان ادبیات قرار ندارد، متون تاریخی و متن‌های جدید ادبی نمی‌خواند و غیر از زبان مادری، زبان دیگری را نمی داند اما فکر می کند هر چه نوشت باید چاپ شود اشتباه است زیرا نوشتن یک پدیده مرحله‌ای است و همه افراد با ممارست، تمرین، نوشتن و خواندن به سطوح بالای نویسندگی می‌رسند.
 
 وی افزود: نویسندگی یک کار بسیار پرزحمت است و اگر فردی می‌خواهد نویسنده شود باید حداقل روزی 8 ساعت بخواند و بنویسد و اگر کسی این روحیه را ندارد طبیعتا نویسنده نیست.
 
وی با ذکر مثالی در این زمین توضیح داد: ما در زندگی‌نامه چخوف می‌خوانیم که امروز یک داستانی می‌نوشت و فردا صبح آن داستان را پاره می‌کرد و وقتی درباره چرایی این کار سوال می‌کردند می‌گفت اگر من نتوانم آن داستان را دوباره بنویسم یعنی در ذهن من تاثیر نداشته است و اگر بتوانم بنویسم موثر بوده است.
 
شریفی با بیان اینکه ادبیات یکسری ملاک‌ها دارد، گفت: مرحله آفرینش و مرحله دادن اثر برای چاپ با هم تفاوت‌های دارد و وقتی من کتابی را می‌نویسم اولین مخاطب آن خودم هستم و اگر انتخاب کنم برای کودک و نوجوان بنویسم اگر کودک و نوجوان زنده درون من از آن لذت برد به یقین همه بچه‌های دیگر هم از آن لذت خواهند برد.
 


لزوم کتابخوانی توامان والدین و کودکان
شریفی در بخش دیگر صحبت‌های خود درباره چگونه علاقه‌مند کردن کودکان به کتابخوانی گفت: توصیه من به اطرافیان و نزدیکانم به عنوان یک نویسنده این است که کودک شما وقتی کتاب می‌خواند که خودت کتاب بخوانی، اگر یک مادر کتاب نخواند یا کتابخانه در خانه نداشته باشند کودک و نوجوان او با پدیده کتاب روبرو نمی‌شود و اگر والدین را در هنگام کتابخوانی نبیند رابطه‌ای با کتاب برقرار نمی‌کند.
 
وی افزود: گاهی می‌توان درباره یک کتاب و محتوای آن با بچه‌ها صحبت کرد، کتاب یک وسیله تزیینی نیست که بالای طاقچه بگذاریم بلکه یک ابزار است که باید از آن استفاده کرد و نه اینکه هیچ کاری با آن نداشته باشیم، من معتقدم باید کتاب را در حالات مختلف به کودک عرضه کرد تا بخواند.
 
وی همچنین درباره اهمیت کتابخوانی والدین با کودکان و نوجوانان گفت: زمانی که کودک و نوجون والدین خود را موقع کتاب خواندن نمی‌بیند، نمی‌تواند کتاب‌خوان شود اما وقتی کتابخوانی کودک و مادر و پدر به صورت همزمان و توامان باشد و آن‌ها درباره کتاب با هم بحث و صحبت کنند تاثیر زیادی در کتابخوان کردن بچه‌ها دارد.
 
به گفته شریفی، مادران حتی در دوران بارداری هم باید برای جنین کتاب بخوانند، همان گونه که باید برای او لالایی بخوانند و خوابش را تنظیم کنند کتابخوانی را هم باید جدی بگیرند، زیرا وقتی به صورت اشتراکی با فرزندان‌شان کتاب می‌خوانند فرهنگ کتابخوانی به مرور در آن‌ها شکل می‌گیرد و زمانی ذهن کودک رشد می‌کند که ذهن مادر و پدر رشد کند.