درباره نویسنده، جایگاه نویسندگی او در دنیا و همچنین اینکه آیا پیش از این در ایران اثری از این نویسنده منتشر شده یا نه توضیح دهید.
«لوسیا جانگ» در دهه هفتاد میلادی در کره شمالی به دنیا آمد. او همراه نوزاد خود از کشورش گریخت و اکنون در کانادا زندگی میکند. «ستارگان بین خورشید و ماه» تنها اثر اوست که آن را به کمک نویسندهای کانادایی به نام «سوزان مککلیلند» نوشته است. مک کلیلند، روزنامهنگار تحقیقی و نویسنده کانادایی است،که جوایز مختلفی در کارنامه خود دارد. کتابهایش در بیش از 35 کشور به چاپ رسیده و برخی از آنها به صورت فیلم مستند درآمده است.
به نظر میرسد در چند سال اخیر از این دست آثار که درباره فرار از کره شمالی است بیشتر به چاپ میرسد. آیا میتوان آن را یک ژانر جدید نامید؟
یکی از انواع ژانرها، ژانر زندگینامه و خودزندگینامه است. این ژانر زیرمجموعه موضوعی است که حول محور زندگی فردی خواه معروف یا ناشناس شکل میگیرد. یکی از شاخههای این ژانر زندگینامه زنان است. اساسا در ادبیات جهان یکی از موضوعهای دلچسب و پرطرفدار مسئله زنان است. گاه دربردارنده حکایت ظلم و آزاری است که در حق آنان روا میشود و گاه به توصیف زنانگی یا مادرانگیشان پرداخته میشود. به نظر من، درست است که اخیرا درباره فرار از کره شمالی کتاب زیاد نوشته شده و این سوژه توانسته خوانندههای فراوانی را جذب خود کند، اما نمیشود آن را ژانر به حساب آورد. ادبیات جهان مشحون از موضوع زندگی زنان محروم و رنجکشیده است که بخشی از این زنان هم در کره شمالی هستند.
این کتاب به نوعی مستندگونه است. از بازیهای زبانی و زیباییشناسی ادبی خبری نیست. اما با این حال خوانند دوست دارد داستان را با همین زبان ساده تا آخر بخواند. درباره سبک نوشتاری آن بگویید.
درباره سبک نوشتاری کتاب باید بگویم که بسیار ساده و به دور از لفاظی و بازیهای زبانی است. زاویه دید اول شخص در این داستان، خواننده را به اعماق ذهن راوی میبرد که شخصیت اصلی نیز هست. به او کمک میکند که خیلی سریع با لوسیا ارتباط برقرار کند، و حس همذاتپنداری از همان صفحات نخستین در مخاطب ایجاد میشود. حکایت از کودکیِ لوسیا شروع میشود و تا فرار او از کره شمالی ادامه مییابد، بااین حال ریتم تند داستان، مانع آن میشود که خواننده خسته شود. راوی خیلی سریع سراغ اصل ماجرا میرود. بیشتر اوقات فقط آنچه را که برایش روی داده بهطور عینی شرح میدهد و از تفسیر و اظهار نظر خودداری میکند. یکی دیگر از وجوه سبکشناسانهای که در این کتاب دیده میشود، وجود مظاهر فولکلوریک است. این مظاهر گاهی با باورها و رسوم نمایان میشود و گاهی با مثال یا حتی توصیف طبیعت مکان داستان. این جنبه گذشته از وجوه فولکلوریک، رنگی اقلیمی نیز به روایت میدهد.
درباره شخصیت اصلی بگویید. که همچون «سیزیف» (نمادی برای پوچی تلاشهای زندگی)هر بار که به زمین میافتد برمیخیزد. اما سرنوشت او سیزیفوار نیست و در واقع او در نهایت به سرمنزل مقصود که در اینجا آزادیاش است میرسد.
شخصیت اصلی زنی است که از همان دوران کودکی دو گزینه پیش روی خود میبیند: یا تسلیم شرایط سخت شود و مرگ خود را بپذیرد، و یا برای زنده ماندن دستوپا بزند؛که البته او بودن را انتخاب میکند و به قول هملت با جانسختی به دریایی از مصائب پایان میدهد. سختیهایی که در کودکی میکشد، درمقابل مرارتهای دوران بزرگسالیاش ناچیز است. او که در جامعهای مردسالار زندگی میکند، از چند سو مورد ظلم قرار گرفته، ابتدا مردانی همچون همسرش که خود را محق میدانند تا هر بلایی بر سر زن بیاورند و دیگر دولتی بیرحم و دیکتاتور که از هیچ جنایتی مضایقه نمیکند؛ از جمله قتل، شکنجه، تجاوز به عنف، سقط جنین اجباری و خشونتهای جنسی. قحطی ریشه بسیاری از مشکلات لوسیاست. او در پی چشمانداز زندگیای بهتر، برای نجات خود و خانوادهاش راهی نمیبیند غیر از فرار به چین که نتیجهای به جز اسارت برایش ندارد؛ هرچند او که در سر رویای رهایی میپروراند، با استواری و شجاعت فراوان میکوشد در برابر بیعدالتی بایستد و در پایان پیروزی از آن روح اوست.
داستان شاید در ظاهر ساده به نظر برسد، اما ورای کلمات ساده و خطوط نانوشته متن پیامی برای خواننده دارد. درباره آن چه نظری دارید؟
همانطور که پیشتر درباره سبک این روایت توضیح دادم، در اینجا نیز میخواهم به این موضوع بپردازم که قرار نیست فلسفه خاصی در این روایت باشد که دربردارنده یکی از نحلههای فلسفی باشد. شاید بتوان فلسفه اصلی زندگی را در آن جاری دید. در جهان تضادها نَه شب همیشگیست نه صبح. زندگی آمیزهای از هر دوی اینهاست و همچنین بسیاری از دوگانیهای متضاد دیگر؛ چون غم و شادی، بیماری و تندرستی و حیات و مرگ. بنابراین همچنان که در مقدمه مترجم نیز به آن اشاره کردم. مهمترین چیزی که در این رمان نمایان است بازآفرینی واقعیت زندگی است که از رنجها و شادیها و بسیاری امور دوگانی متضاد تشکیل شده است. با آن که درد در این کتاب حضوری قاطع دارد، اما میتوان از میان کلمات و حتی سپیدیهای سطرها، لذت کودکانه بازی کردن، خانواده داشتن و عشق را دید. رویای آزادی، پرشورترین رویای این کتاب است و همین رویاست که شوق زندگی را در جان های رنج دیده زنده نگه میدارد.
کتاب «ستارگان بین خورشید و ماه»، با 1100نسخه و در چاپ اول در سال 1399 منتشر شده است. 312صفحه دارد و قیمت آن 59500 تومان است.
نظر شما