به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، صنعت چاپ، صنعتی دیرینه شناخته و در کشورهای اروپایی و امریکا ازجمله صنایع بزرگ و مادر از آن یاد می‌شود. صنعتی که در طول سالیان مختلف، خود را با علم روز و فناوری‌های نوین همگام کرد و اکنون به‌روزترین و مدرن‌ترین ماشین‌آلات این حوزه در بخش‌های مختلف فرهنگی و تجاری به کار گرفته می‌شود.
در کشور ما نیز با وجود قدمت بسیار اما صنعت چاپ نتوانسته است به جایگاه شایسته خود دست پیدا کند. مشکلاتی از جمله عدم نوسازی ناوگان صنعت چاپ موجب شد که در استفاده از ظرفیت‌های موجود در کشور عقب بیفتیم و توان صادراتی خود را در مقایسه با کشورهای منطقه از دست بدهیم.
نگاهی به فعالیت چاپخانه‌داران نشان می‌دهد که بسیاری از دست‌اندرکاران این حوزه طی یک دهه اخیر با عبور از موانع مختلفی مثل نوسانات نرخ ارز و تاثیر آن بر قیمت مواد اولیه، تاثیر اعمال مالیات بر ارزش افزوده بر قیمت تمام شده کالای چاپی، کمبود و گاهی نبود قطعات دستگاه‌های چاپ، عدم حمایت وزارت صنعت، معدن و تجارت از بعد صنعتی چاپ و .. اما تلاش کرده‌اند چراغ چاپخانه خود را روشن نگه دارند و به فعالیت در این صنعت ادامه دهند؛ هرچند در این میان افراد زیادی هم عطای کار در این حوزه را به لقایش بخشید‌ه‌اند.
به بهانه 11 شهریور و روز صنعت چاپ در گزارش پیش رو به سراغ سه تن از دست‌اندرکاران و فعالان صنعت چاپ رفته‌ایم و پای درد و دل آن‌ها نشسته‌ایم تا نگاهی دقیق و درست‌تر به چالش‌های امروز صنعت چاپ داشته باشیم.
برخی چاپخانه‌ها خودزنی می‌کنند
آمارها نشان می‌دهد که صنعت با گردش مالی بیش از یک‌هزار میلیارد دلاری در جهان، یکی از صنایع پربازده است، عدد و آماری که در کشور ما اینگونه نیست. علی مزرعتی مدیر مجتمع چاپ طلایی که بیش از یک دهه است در این حوزه فعالیت دارد، درباره دغدغه‌های امروز چاپخانه‌داران، گفت: با توجه به افزایش قیمت کاغذ و به دنبال آن قیمت کتاب، ما شاهد چالش‌های جدی در صنعت چاپ و نشر هستیم به طوری که ما این روزها با کمبود سفارش و کاهش حجم کاری روبه‌روییم.
وی در این زمینه توضیح داد: در کنار این موضوع مشکلات دیگری هم وجود دارد که موجب می‌شود چاپخانه‌های فعال در حوزه نشر حال خیلی خوبی نداشته باشند؛ به عنوان مثال افزایش قیمت کاغذ در این سال‌ها موجب کاهش تیراژ کتاب‌‌ها شده است.
مزرعتی با بیان اینکه ناشران علاوه بر کاهش تیراژ، از عناوین چاپی خود نیز کاسته‌اند، عنوان کرد: قیمت تمام شده کتاب اکنون خیلی بالا رفته و همین موضوع موجب شده است که مردم کمتر به سمت خرید بیایند و اگر قبلا دو – سه جلد کتاب خریداری مي‌کردند الان به یک جلد کاهش پیدا کند.
وی تاکید کرد: کاهش حجم سفارشات و کم شدن مشتریان موجب شده است که چاپخانه‌ها دست به خودزنی بزنند یعنی برخی افراد با قیمت پایین کتاب منتشر کند؛ قیمتی که حتی هزینه‌های چاپخانه را پوشش نمی‌دهد.
مزرعتی با بیان اینکه وقتی چند چاپخانه قیمت پایین‌تر می‌دهد بقیه همکاران نیز گاهی مجبور به این کار می‌شوند تا مشتری را از دست ندهند، گفت: چاپخانه‌هایی که اکنون در حوزه نشر فعالیت دارند، چاپخانه‌های پولداری نیستند و تنها سودی که می‌برند این است که با یک سود جزئی به معاش خود ادامه دهند.
وی با اشاره به نرخ‌نامه اتحادیه درباره خدمات چاپی، افزود: ما با حضور 40 چاپخانهدار حوزه نشر جلسه‌ای برگزار کردیم تا به یک قیمت متحد برسیم و به نتایجی رسیدیم اما با قیمت اتحادیه خیلی متفاوت است. زیرا ناشر با قیمت اتحادیه نمی‌تواند کار کند و کار نمی‌کند و اگر هم قیمت را قبول نکنیم آن‌ها به سمت چاپخانه‌های دیگر می‌روند.
این فعال حوزه چاپ با بیان اینکه تلاش کردیم یک قیمت و دستمزد متعادل پایین‌تر از نرخ اتحادیه در نظر بگیریم، ادامه داد: قیمت تمام شده ما با توجه به سودی که گرفته می‌شود خیلی پایین است و سود نهایی چاپخانه‌های حوزه نشر زیر 20 درصد است زیرا هزینه تمام شده کار ما نسبت به اجرتی که برای مشتری فاکتور می‌کنیم خیلی نزدیک است.
به گفته وی، این سود 20 درصد برای من چاپخانهدار که به صورت میلیاردی سرمایه‌گذاری کردیم و دغدغه کار کردن، حقوق پرسنل، بیمه، مالیات و .. را دارم اصلا مناسب نیست.
مزرعتی در ادامه صحبت‌های خود به فهرست برخی دیگر از مشکلات اینروزهای چاپخانه‌داران اشاره کرد و یادآور شد: در کنار این موضوعات، مسائلی مثل پرداخت اجاره‌بها، قبوض برق، مالیات و مواد اولیه موجب شده است هزینه‌های زیادی به چاپخانهدار تحمیل شود.
معضلی به نام کارگر چاپ
در ادامه به سراغ علیرضا آذرآیین می‌رویم که حدود 23 سال است در حوزه صنعت چاپ فعالیت می‌کند، او که تجربه سال‌ها کار در این صنعت را در کوله‌بار فعالیت‌هایش دارد، از عدم بهره‌مندی اپراتور و کارگر حرفه‌ای به عنوان یکی از دغدغه‌های جدی اینروزهای اهالی چاپ، نام برد و گفت: دستمزدهای چاپ بسیار پایین است، در حالی که هزینه‌های چاپ مثل مواد اولیه بسیار بالا است و به همین دلیل چاپخانه‌داران نمی‌توانند دستمزد زیادی به کارگران پرداخت کنند و اگر کارگری برود جایگزین کردن نیروی کار خیلی سخت شده است.
وی افزود: الان وضعیت به گونه‌ای شده است که کارگران دیگر در این صنف نمی‌ایستند و بعد از مدت کوتاهی می‌روند، در حالی که ده سال قبل اینگونه نبود و کارگر زیاد بود اما الان جوان‌ترها کمتر به فعالیت در این صنعت اقبال نشان می‌دهند.
آذرآئین با بیان اینکه افزایش قیمت مواد اولیه نیز یک چالش جدی برای ما شده است، یادآور شد: بسیاری از همکاران ما به دلیل مشکلات موجود در آن در چاپخانه خود را بستند، اما من که عمر و جوانی خود را در این صنعت گذاشتم هنوز مانده‌ام و دوست دارم با همه این مسائل بمانم.
وی با اشاره به فرسودگی دستگاه‌های چاپ، توضیح داد: بخش زیادی از این دستگاهها و ماشین‌ها در حال از بین رفتن هستند و گاهی مجبور هستیم هزینه زیادی بابت تعمیر و آماده‌سازی مجدد آن‌ها پرداخت کنیم.
آذرآئین همچنین بر ضرورت همدلی و همراهی صنف چاپ برای عبور از بحران در این صنعت تاکید کرد و گفت: بنظرم در این زمینه اتحادیه به عنوان مهمترین و اصلی‌ترین تشکل صنفی باید قوی شود و با چاپخانه‌هایی که نرخ‌شکنی می‌کنند و قیمت صنف را می‌شکند برخورد کند، زیرا فردی که نمی‌تواند از پس هزینه‌های خود بر بیاید بهتر است از این کار برود تا اینکه کار با قیمت پایین بزند.
وی یادآور شد: معتقدم که اتحادیه باید هنگام جواز دادن به مسائل مختلفی از جمله همین مساله توجه کند و با کسانی که قصد تخریب قیمت صنف را دارند با پلمب و جریمه کردن برخورد کند تا بقیه چاپخانه‌ها نیز این کار را تکرار نکنند.
آذرآئین همچنین به علاقه و عشق در میان چاپخانه‌داران اشاره کرد و گفت: من این حرفه را دوست دارم اما گاهی فکر می‌کنم که اگر محل چاپخانه خود را اجاره بدهم ماهی حدود 100 میلیون تومان می‌توانم اجاره بگیرم یا اگر دستگاهها را بفروشم و پول آن را در بانک بگذارم، سود بیشتری دارم در حالی که الان اصلا چنین درآمدی ندارم اما باز هم با عشق کارم را ادامه می‌دهم.
لزوم آموزش اپراتورهای چاپ
در پایان پای صحبت‌های منصور دادوند، مدیر چاپ چکاد می‌نشینیم، او که 50 سال است به حوزه چاپ فعال شده است، 25 سال است که چاپخانه دارد و با وجود فراز و فرودهای مختلفی که پیش روی او بوده است، تلاش کرده به حرفه خود ادامه بدهد.
دادوند با بیان اینکه قطعی برق ای نروزها یکی از مشکلات جدی ما چاپخانه‌داران شده است، گفت: ما گاهی در هفته سه روز قطعی برق داریم و این موضوع لطمات زیادی به دستگاه‌های ما وارد می‌کند، زیرا وقتی برق می‌رود دستگاه استپ می‌کند، مقدار زیادی از تجهیزات الکترونیکی در اثر نوسان برق می‌سوزد و هزینه سنگینی به ما تحمیل می‌شود.
وی ادامه داد: از سوی دیگر وقتی برق می‌آيد گاهی آماده‌سازی ماشین برای کار دوباره حدود دو ساعت طول می‌کشد که همین موضوع علاوه بر کند شدن روند کار، آماده‌سازی سفارش‌ها را با تاخیر همراه می‌کند.
وی با اشاره به تامین مواد اولیه صنعت چاپ مثل مرکب، الکل، و لوازم یدکی، ادامه داد: در کنار این موارد، ما مشکل تامین نیروی کار آموزش دیده و تکنسین‌های برق و چاپ را داریم که این صنعت را حمایت کنند.
دادوند با بیان اینکه اگر مدیر چاپخانه بتواند رابطه خوبی با تکنسین‌ها داشته باشد، می‌تواند در کارش موفق باشد، عنوان کرد: الان هیچ تعرفه‌ای وجود ندارد که بدانیم نرخ خدمات تکنسین برق چه میزان است، یا تکنسین مکانیک لوازم یدکی خود را از کجا باید تامین کند و عدم ساماندهی در این حوزه، یک فشار مضاعف بر چاپخانه‌داران است.
وی همچنین بر لزوم توجه به آموزش در صنعت چاپ، تاکید کرد و یادآور شد: هیچ نهاد یا مجموعه‌ای به آموزش کارگران یا اپراتورهای چاپ توجهی ندارد، به عنوان مثال اتحادیه می‌تواند در بازه‌های زمانی مختلف دوره‌های آموزشی برگزار کند، اما عملا اینکارها انجام نمی‌شود و ما با کمبود نیروی تخصصی روبرو هستیم و لزوم ورود به بحث آموزش ضروری است.
دادوند با اشاره به روند کنونی فعالیت چاپخانه خود، گفت: بعد از شیوع بیماری کرونا، ما با 30 درصد ظرفیت خود کار می‌کنیم و به نسبت سفارش‌های قبلی الان 35 درصد سفارش داریم،
در پایان باید امیدوار بود که تشکل‌های صنعت چاپ و مسئولان آن به نمایندگی از صنف و فعالان این حوزه در آغاز فعالیت دولت سیزدهم برای تعامل و رایزنی با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و وزارت صنعت، معدن و تجارت به دنبال رفع خلاء‌ها، موانع و مشکلات این حوزه باشند. تامین نقدینگی و وام‌های کم‌بهره و طولانی مدت برای نوسازی ناوگان صنعت چاپ، تمرکز بر بحث آموزش و ورود نیروهای تازه‌نفس آموزش دیده به صنعت چاپ، تسهیل قوانین گمرکی برای واردات ماشین‌آلات، فراهم‌سازی زمینه واردات مواد اولیه اولیه باکیفیت به کشور، مساعدت در زمینه دریافت مالیات از چاپخانه‌ها و .. ازجمله موضوعاتی است که می‌توان در سایه تعامل و اتحاد صنفی به آن دست پیدا کرد.
پنجشنبه ۱۱ شهریور ۱۴۰۰ - ۱۳:۳۵
نظر شما