فاضلی‌بیرجندی درباره این دو کتاب به خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) گفت: کتاب «تواریخ» آگاثیاس از سرچشمه‌های ناب تاریخ، و به سخنی از سرچشمه‌های کلاسیک تاریخ باستان است. وی این کتاب را به روز و روزگار‌ پختگی و کمال خویش نوشته است. آگاثیاس تواریخ را در پنج کتاب سامان داده و گمان می‌رود که پایان تواریخ، پایان زندگی تاریخ‌نگار بوده است.

وی افزود: آگاثیاس تاریخ‌نگاری اهل میرینیا بود، در آسیای صغیر یا ترکیه امروزی که در روزگار باستان، قلمرو امپراتوری روم خاوری بود. تاریخ زندگانی او درست دانسته نیست، اما گمان می‌رود که پیرامون سال 532 م. زاده شده است. تاریخ درگذشت او هم، هم‌چون تاریخ زادنش، دانسته نیست.

این پژوهشگر تاریخ بیان کرد: نویسنده در این گاه‌به‌گاه به دیگرگشت‌های اجتماعی و نیز برخی رویدادهای فکری نگریسته است. شاید از این دسته آگاهی‌ها یکی نمونه برجسته آن باشد که از دلبستگی خسرو، شاهنشاه پارس به فلسفه و دوستی او با فیلسوفان آورده است. می‌نویسد که خسرو با نوشته‌ها و آرای افلاطون و ارسطو از راه گردانیده‌های آثار آنان به زبان پهلوی خوب آشنا بوده است.

فاضلی‌بیرجندی با اشاره به این‌که نشر لاهیتا عهده‌دار نشر این کتاب را در دست دارد، افزود: پیش‌تر در برخی از منابع نشان‌هایی جسته و گریخته از این باره دیده‌ایم. اما این جا نخستین بار است که تاریخ‌نگاری رومی از آن گزارش داده است. دیگر گزارش آگاثیاس از برخی آداب و رسوم زرتشتیان است که ای بسا باب پسند زرتشتیان نباشد اما داستانی است و گواهی است از آن چه رومیان روزگار ساسانیان در باره زرتشتیان می‌دانسته‌اند.

این پژوهشگر تاریخ به دیگر کتاب در دست چاپ خود با عنوان «تاریخ‌نامه یوحنا سکوپای نیکیو» اشاره کرد و گفت: این کتاب تاریخی همگانی است از دنیا، از آغاز آفرینش تا به روزگار زندگانی نگارنده قبطی آن. در این کتاب نخستین بار خبرهای لشکرکشی پارس­‌ها را به مصر از نگاه یکی از باشندگان آن سرزمین دیده است. آشنایی با این نگاه بسیار ارزنده بود و باید آشکارا بگوید که نگاه مترجم به کلیت تاریخ را دیگرگون کرده است.

وی با اشاره به این‌که نشر برسم پروانه چاپ و انتشار کتاب را گرفته، افزود: تاریخ‌نامه یوحنای نیکیو به زبان یونانی نبشته شده، و سپس به زبان‌های انگلیسی و هم عربی و باز از عربی به اتیوپیایی درآورده شده اما چنان که زوتنبرگ می‌گوید، دور نمی‌نماید که برخی فصل‌های کتاب که به قبطیان پیوند دارد به زبان قبطی نبشته شده باشد. گواه این رای نگارش قبطی نام‌ها است.

فاضلی بیرجندی ادامه داد: در این کتاب گزارش­‌های سه تازش بزرگ به بوم قیطیان آورده شده است. نخستین تازش پارسیان، دومین تازش مسیحیان که در سنجش با تازش پارس‌­ها پردامنه­‌تر بوده و پیکربندی دنیای قبطیان را دیگرگون کرده است. خبرهایی که از تازش پارس‌­ها به بوم قبطیان آمده نیمه‌­کاره رها شده و از پس از بازگشتن آنان از بوم قبطیان گزارش مفصلی نیامده که آثار آن لشکرکشی را بازگوید. اما گزارش از تازش امپراتوری روم بسیار مفصل است و بیشتر کتاب به بیان آن گذشته است.

محمود فاضلی بیرجندی زاده 27 اردیبهشت1341 در بیرجند، مترجم و پژوهشگر تاریخ ایران است. «نمایندگان بیرجند در مجلس شورای ملی»، «از بازرگان تا روحانی: کابینه‌ها در جمهوری اسلامی ایران» و «تاریخچه‌ای از فرمانروایان خراسان از آغاز قاجار تا پایان پهلوی» برخی از کتاب‌های وی را شامل می‌شود. ترجمه‌های فاضلی بیرجندی بیش از پژوهش‌هایش شناخته شده است. سیروس علی‌نژاد فاضلی بیرجندی را همتای «مترجمان برجسته متن‌های ایران‌شناسی مانند مسعود رجب‌نیا، منوچهر امیری و فریدون بدره‌ای» برشمرده است. «پارت‌ها و روزگارشان»، «شاهنامه و پژوهش‌های تازه»، «تذکره اربیل»، «یادداشت‌های محرمانه کنسولگری انگلستان در سیستان و قاینات»، «تاریخ سبئوس» و «تاریخ تئوفیلاکت سیموکاتا » برخی از ترجمه‌های فاضلی‌بیرجندی است.