به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) اختتامیه نخستین دوره «دوسالانه کتاب عاشورا»، امروز پنجشنبه ۲۲ مهرماه برگزیدگان خود را شناخت. در نخستین دوره این دوسالانه از برترین کتاب‌های عاشورایی منتشرشده در سال‌های ۹۸ و ۹۹ تقدیر شد و این دوره ویژه معرفی و تقدیر از برترین کتاب‌های عاشورایی انتشاریافته در سال‌های ۹۸ و ۹۹ بود.

همچنین در این مراسم از سه چهره شاخص فرهنگ مکتوب عاشورا، مهدی پیشوایی، رحیم نیکبخت و حسین متقی تجلیل خواهد شد. سعید طاووسی مسرور در این مراسم توضیحاتی را درباره مهدی پیشوایی ارائه کرد و گفت: بسیار جای شکر است که کتاب «مقتل جامع سید الشهدا» در این دو سالانه برگزیده شد و از مولف آن تقدیر به عمل آمد.
 
او ادامه داد: پیشوایی متولد سال 1324 در مشکین شهر است. ایشان بعدها به حوزه علمیه قم آمدند. در سال‌های پیش از انقلاب در مجله «مکتب اسلام» فعالیت داشتند و از پیشگامان تاریخ اهل بیت(ع) محسوب می‌شدند. بعد از انقلاب هم در مجله‌هایی مانند «مبلغان» و «پیام حوزه» فعالیت داشتند. از آثار مهم مرحوم کتاب «سیره پیشوایان» است که بیش از دو دهه مرجع بوده است.
 
این استاد تاریخ اسلام با تاکید بر اینکه پیشوایی وارد کار ایجابی شد افزود: به همین دلیل ایشان با تدوین کتاب «سیره پیشوایان» مثل کار محدث قمی را انجام دادند. بعد هم در حوزه مقتل نویسی مقتل جامع را می‌نویسند چون می‌خواستند تمام اقشار بتوانند یک محتوای کامل از ابعاد مختلف عاشورا را در دسترس داشته باشند.

طاووسی مسرور ادامه داد: ایشان از منتقدان همایش‌های بی فایده بود که نفعش به مردم نمی‌رسید و برای اینکه بین تاریخ اسلام و مردم پل بزند در برنامه رادیو سخنرانی می‌کند. شاید بسیاری تصویر ایشان را نشناسند اما صدایشان را می‌شناسند.
 
به گفته این محقق، پیشوایی از پاسخ‌های دفعی پرهیز داشت و تلاش می‌کرد با  دیگران تعامل داشته باشد. ایشان همیشه لبخند بر لب داشت و همه را با روی باز می‌‌پذیرفت.
 
او در پایان گفت: من امروز هرچه فکر می‌کنم جای ایشان را چه کسی پر  می‌کند ذهنم قاصر است و امیدوارم این خلأ برای اهل علم پر شود.

مجتبی سلطانی نیز در ادامه این مراسم درباره مرحوم رحیم نیکبخت سخن گفت و افزود: رحیم نیکبخت وجودش عاری از حب جاه و مال و نفسانیت و جاه‌طلبی‌های شخصی بود چون قلبش با عشق اهل بیت(ع) و یکپارچه ارادت و دلبستگی به فرهنگ و تاریخ ایران زمین آغشته بود.
 
او با بیان اینکه نیکبخت اهتمام ویژه‌ای به زنده نگه داشتن یاد و خاطره شهیدان داشت و فعالیت‌ او محدود به شهیدان انقلاب اسلامی و دفاع مقدس نبود، ادامه داد: ایشان به شهدای جنگ چالداران، ایران و روس تا شهدای انقلاب اسلامی، دفاع مقدس و مدافعان حرم اهتمام ویژه داشت و شهدای هر یک از این مقاطع را پاسدار هویت شیعی و ملی ایران  می‌‌دانست.
 
سلطانی گفت: به تعبیر رسول جعفریان ایشان در کمک به پژوهشگران تاریخی بسیار فعال بودند و در مطالعات انقلاب اسلامی، آذربایجان پژوهی و مرثیه پژوهی سعی در شناسایی نوقلمان مستعد داشت و نهایت همکاری را با سایر محققان  انجام می‌داد و گاهی حتی چاپ و نشر آثارشان را با هزینه شخصی خودش انجام می‌داد.
 
به گفته این محقق، نیکبخت با گروه‌های تفرقه انگیز آذربایجان مانند پان ترک‌ها به شدت مخالف بود و تلاش زیادی برای مقابله با تحریف گران تاریخ انجام داد. او با وجود گستردگی ارتباط با پژوهشگران مختلف در نحله‌های متنوع یک انقلابی بود و به صراحت طرفدار نظام انقلاب اسلامی بود و اهمیت وجودی نظام اسلامی برایش ملموس بود. از این رو خودانتقادی طرفداران انقلاب اسلامی را برای زنده نگه داشتن آرمان انقلاب ضروری می‌دید.

سلطانی جریان سازی و پرکاری عالمانه را دو شاخصه بارز فعالیت‌های فرهنگی نیکبخت در سه حوزه مطالعات انقلاب اسلامی، آذربایجان پژوهی و مرثیه پژوهی دانست و افزود: او با همین محوریت در موسسه یار کهن و سفیر اردهال همایش های متعددی برگزار ‌کرد.
 
به گفته او، نیکبخت در پژوهش‌های تاریخی، نگاه تاریخی و چند بعدی داشت و به تاریخ ایران هم چون قالی پر نقش و نگار می‌نگریست. او بین هویت دینی و میراث ملی تناقض نمی دید و به وجود رابطه پیوسته میان اسلام، تشیع، آذربایجان و ... معتقد بود و این اجزا را قابل تفکیک نمی‌دانست. او ایران در خدمت اسلام واسلام در خدمت ایران را بحث انحرافی می‌دانست و همچون شهید سلیمانی برای ایران اسلامی به مثابه یک حرم ارزش ویژه قائل بود.
 
به گفته سلطانی؛ او با این نگاه جامع باور داشت ستون ایران به مثابه یک حرم، محبت اهل بیت(ع) به ویژه امام حسین(ع) است و همچون نخ تسبیح تمام گویش‌ها و آحاد ملت ایران را به هم وصل می‌‌کند.

او با بیان اینکه سه موضوع تشیع، ایران با محوریت انقلاب و آذربایجان هسته اصلی افکار مرحوم نیکبخت بود یادآور شد: آثار ایشان هم متمرکز بر این سه حوزه است. او ضمن ارادت به سید الشهدا معتقد بود ادبیات حسینی نقش مهمی در پیوند آذربایجان و ایران دارد و ادبیات مرثیه را از منظر هویت ملی و ایرانی بسیار ضروری می‌دانست.

سلطانی گفت: ایشان در تاریخ نگاری انقلاب اسلامی به منشور امام خمینی(ره) وفادار بود و نگاه خودش را متوجه حلقه‌های مفقوده انقلاب به ویژه مداحان و مرثیه سرایان دانست. او در مقاله‌ای می نویسد کنه نقش مداحان و نوحه سرایان در تاریخ نگاری انقلاب اسلامی مغفول است بنابراین در مساله تاریخ نگاری انقلاب اسلامی مرثیه سرایان، نوحه سرایان و مداحان برای ایشان یک موضوعیت جدی داشت.

او در بخش پایانی سخنانش گفت: مرحوم نیکبخت صرفا دلباخته اهل بیت(ع) در حوزه پژوهش و فعالیت علمی نبود و این علاقه در سبک زندگی او جلوه جدی داشت. او در مجالس عزاداری شخصا روضه خوانی می‌کرد و بعد با کمک دو نشر یار کهن و سفیر ادرهال در این حوزه پژوهش می کرد. او هر گاه در بخش پژوهش فعالیت نداشت هفته ای یک روز در کفشداری امامزاده صالح خادمی می‌کرد و این نشان دهنده سبک زندگی اوست.

عبدالحسین طالعی نیز در بخش پایانی این مراسم درباره حسین متقی سخن گفت و افزود: ایشان ده‌ها سال است به فعالیت مربوط به ثبت و ضبط اسناد امام حسین (ع) مشغول است. از کتابخانه تخصصی امام حسین (ع) که به شکل حضوری دایر بود و بعدها به شکل سایت ادامه یافت تا کانال تلگرامی کتابخانه امام حسین (ع) دایره فعالیت‌های او را تشکیل می‌دهد.

او ادامه داد: ایشان چندرسانه‌ای کار می‌کند و از هوش مصنوعی برای رصد مطالب  مربوط به امام حسین(ع) در فضای مجازی بهره می‌برد. متقی پیگیری فراوان و تلاش خستگی ناپذیر داشته است و سفرهای هدفمندی برای این کار داشته و در کنار تمام کارهای دیگر نگاه جدی به داستان سید الشهدا دارد.
 
به گفته طالعی، متقی از هزاران کتاب درباره اهل بیت(ع) نسخه دیجیتال تهیه کرده و به راحتی در اختیار دیگران قرار می‌دهد چون او این کارها را مقدمه ای برای پژوهشکده تخصصی اهل بیت(ع) می‌داند و معتقد است این کار آنقدر سنگین است که باید آن را با کارهای کوچک این چنینی شروع کرد.
 
او گفت: متقی همیشه بیان کرده که برای مملکتی مانند ایران زشت است که یک رشته امام رضا شناسی ندارد و برای عراقی‌ها هم زشت است که سر سفره سید الشهدا نشستند اما رشته امام حسین شناسی ندارند.
 
طالعی افزود:‌ ایشان دو مجله صحیفه اهل بیت(ع) و بساطین را تاسیس کردند و در آن نگاهی به اهل بیت(ع) داشتند و 15 کانال تلگرامی در حوزه های مختلف نسخه‌های خطی و اهل  بیت را اداره می کند. متقی طرح‌های بلند مدتی دارد و امیدوارم به کارهای ایشان از سوی شخصیت‌های حقیقی و حقوقی کمک شود.
 
به گفته او، یکی از کارهای متقی برگزاری همایش‌های نقد کتاب عاشواریی و حسینی بود که مثل کارهای دیگر به دلیل کمبود امکانات روی زمین ماند چون او با امکانات زیرصفر فعالیت کرده است. ایشان معتقد است ما 150 هزار نسخه خطی درباره اهل بیت(ع) داریم که چاپ نشده است و نیازمند یاری همه است.
 
طالعی در پایان گفت: مداومت کلید واژه فعالیت اوست و او جهانی است؛ اما ننشسته بر گوشه ای. کوشش ایشان بدون کشش اهل بیت(ع) به جایی نمی‌رسید.