کار کتاب با وعظ و خطابه حل نمی‌شود
نایب‌رئیس مجلس شورای اسلامی در مراسم گرامیداشت کتاب، کتابخوانی و کتابدار گفت: ترویج فرهنگ کتابخوانی فقط وظیفه نهاد کتابخانه‌ها یا دستگاه‌هایی که ارتباط مستقیم با فرهنگ دارند نیست، بلکه وظیفه همه دستگاه‌های مرتبط است. کتابخوانی با توجه به این که به ارتقای فرهنگ عمومی منجر میشود فعالیت همه‌ی اجزای حاکمیت را طلب می‌کند.
نیکزاد در این مراسم گفت: حقیقت مطلب این است که مسأله کتاب در کشور ما تبدیل به یک قِصه پرغُصه شده است. در مقام تکریم و تشویق و بیان دغدغه‌ها و جملات ارزشمند رهبر حکیم انقلاب اسلامی به اندازه کافی در جلسات صحبت می‌کنیم اما مسئله این است که باید در این حوزه، ورودی جدی و عملیاتی داشت. کار کتاب با وعظ و خطابه قابل حل نیست.
وی گفت: به نظر می‌رسد وضعیت کتاب و کتابخوانی در سه حوزه چاپ و تولید کتاب، فروش و توزیع کتاب و ترویج و فرهنگ‌سازی نیازمند توجه جدی است.
نیکزاد تاکید کرد: در حوزه چاپ و تولید کتاب، مسئله اصلی قیمت کاغذ در کشور است که باعث افزایش بهای تمام شده کتاب میشود. اگر قیمت‌های سرسام‌آور فعلی در حوزه کتاب، برای کتابفروشیها و ناشران آورده‌ای داشت، این مسئله نگران‌کننده نمی‌شد؛ اما مسئله این است که بیشترین استفاده از افزایش قیمت کاغذ، را دلالان این حوزه می‌برند و چیزی عاید فعالان کتاب نمی‌شود.
نایب‌رئیس مجلس شورای اسلامی با بیان این که کسانی که پول دارند کتاب نمیخوانند و کسانی که کتاب می‌خوانند، پول ندارند. گفت: قیمت هر بند کاغذ در سال ۱۳۹۰، چهل هزار تومان بود این رقم در سال 96 به 130 هزار تومان و امسال به 750 هزار تومان ۱۴۰۰ رسیده است.
وی عنوان کرد: وزیر فرهنگ و ارشاد قول دادند تا یک‌سال‌ونیم آینده تقریبا در صنعت تولید کاغذ به خودکفایی لازم برسیم. این خبر خوبی است و اگر ایشان همین یک کار را انجام دهند، یک برگ زرین بزرگ در کارنامه خود خواهد گذاشت و می‌توان این وزیر را موفق‌‌ترین وزیر فرهنگ در حوزه کتاب دانست.
نیکزاد با اشاره به حوزه فروش و توزیع کتاب گفت: در این زمینه چند مسئله اصلی وجود دارد؛ اولا توزیع کتاب عادلانه نیست زیرا عمده کتابفروشیهای ما در مراکز استان‌ها و شهر تهران قرار گرفتند و جوانان و نوجوانان در شهرهای کوچک، به کتابفروشی دسترسی ندارند.
وی افزود: نکته دوم، وضعیت کتابفروشیها است. امروز می‌توان گفت هر کس که شغل کتابفروشی را انتخاب کرده فقط از روی دغدغه و عشق به این کار می‌پردازد. کتابفروشی های محلی که در حال تعطیلی هستند و حتی کتابفروشی های اصلی در خیابان انقلاب هم وضعیت مطلوبی ندارند.
نیکزاد گفت:مجلس معافیت مالیاتی ناشران و فروشندگان، نویسندگان، مترجمان، ویراستاران، گرافیست‌ها و سایر پدیدآورندگان آثار فرهنگی مکتوب را در سال ۱۳۸۰ تصویب کرده است؛ اما گزارش‌ها حاکی از این است که این مسئله رعایت نمی‌شود.
وی تاکید کرد: دولت باید در این زمینه ورود جدی کند و سازمان امور مالیاتی را ملزم به رعایت این معافیت کند. همین سخت‌گیری‌ها باعث شده کتابفروشیها بیشتر از کتاب، لوازم التحریر و سایر محصولات غیر متربط را عرضه کنند.
نیکزاد با اشاره به حوزه ترویج و فرهنگ‌سازی در زمینه کتابخوانی، گفت: متاسفانه دستگاه های مسئولِ متعددی در این زمینه وجود دارند اما برایند و نتیجه کار این دستگاه‌های عریض و طویل، وضعیتی است که الان با آن مواجه هستیم. ترویج فرهنگ کتابخوانی فقط وظیفه نهاد کتابخانه‌ها یا دستگاه‌هایی که ارتباط مستقیم با فرهنگ دارند نیست، بلکه وظیفه همه دستگاه‌ها است.
وی افزود: در گام نخست، باید سهم هر دستگاه فرهنگی مشخص شود و دستگاه‌ها در قرارگاه فرهنگی کشور، شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای فرهنگ عمومی کشور مورد سوال قرار بگیرند، بودجه‌هایشان منوط به دستاوردهای ملموس در حوزه کتاب و کتابخوانی باشد.
نیکزاد گفت: نقش آموزش و پرورش در این حوزه باید مشخص شود. در حال حاضر تقریبا ساختار کتابخانه‌های مدرسه‌ای فروپاشیده است ومکانی به عنوان کتابخانه و پستی به نام کتابدار در مدارس وجود ندارد .در این کتابخانه‌ها اگر هم موجود باشند؛ به علت قدیمی بودن کتاب‌های موجود مخاطب نوجوان را به خود جلب نمی کند. در هر حال نباید کتابخوانی در مدارس یک کار حاشیه ای باشد.
وی تاکید کرد: نقش کتابخانه‌های عمومی در حوزه ترویج بسیار مهم است. ما رشد کمی خوبی در زمینه کتابخانه‌ها داشته ایم اما در حوزه ترویج نباید از سهم کتابداران غافل شد. کتابداران بهترین مشاوران کتاب و کتابخوانی هستند و باید قدر این گنجینه‌ها را دانست. امروز وضعیت با گذشته فرق کرده است. به نظرم باید کتابخانه‌های عمومی ما ماموریت خود را ناظر به شرایط مخاطب جوان و نوجوان امروز تغییر دهند.
وی با اشاره به این که ما از مشکلات معیشتی کتابداران آگاهی داریم ،عنوان کرد: مجلس شورای اسلامی آماده است تا اگر نیاز به حمایتی بود، وارد میدان شود و لایحه هایی را که دولت در قالب لوایح قانونی یا لایحه بودجه در این زمینه به مجلس می‌‌فرستد را با نگاه مثبت، تصویب کند.
همه دستگاه‌های فرهنگی همسو فعالیت کنند
حمیدرضا حاجی‌بابایی، رئیس کمیسیون برنامه بودجه با تقدیر از اقدامات نهاد کتابخانه های عمومی کشور و کتابداران در مراسم بزرگداشت« کتاب ، کتابدار و کتابخانه» گفت: کار شما بسیار بزرگ است، اما گاهی اوقات موانع و محدودیت‌ها و کاستی‌ها باعث میشود که کار شما کمتر دیده شود. این به آن معنا نیست که شما به چشم نمی آید، بلکه کار شما کار بسیار بزرگی است. در سال‌های اخیر فعالیت‌های خوبی در مجموعه اقدامات نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور شکل گرفته که باید تقویت شود و ادامه پیدا کند.
رئیس کمیسیون برنامه بودجه در ادامه گفت: اقدامات بزرگی که در سال‌های اخیر در حوزه فرهنگ و به خصوص کتاب و کتابخوانی انجام شده، است. شاید یکی از مشکلات اساسی امروز جامعه ما این است که نمی‌دانیم در چه مسیری، با چه موانعی، چه کارهای بزرگی را انجام می‌دهیم.
وی افزود: به عنوان مثال وقتی که مطرح میشود تعداد کتابخانه‌ها کم است و کتابخوانی در کشور مهجور است، باید بدانیم که چه کارهای بزرگی در کنار این محدودیت‌هاصورت گرفته است. اقداماتی که امروز در حوزه ساخت کتابخانه‌ها، چاپ کتاب‌ها و انجام شده است، واقعا افتخار آفرین است.
رئیس کمیسیون برنامه بودجه حوزه فرهنگ را حوزه هماوردی دانست و گفت: باید به این نکته توجه داشته باشیم در برابر هر فرهنگی یک ضد فرهنگ وجود دارد و برای هر قدمی که در حوزه فرهنگ برمی‌داریم باید از صدها مانع عبور کنیم. بر این اساس باید به تعریف جامعی از فرهنگ که بتواند یک ملت را رشد دهد و انسان‌ها را فرهنگی کند، دست یافت.
وی تاکید کرد: ما نیازمند ساماندهی فرهنگی در کشور هستیم. همه دستگاه‌های فرهنگی ما باید به صورت منظم، مرتب، همسو و هم جهت فعالیت کنند، اما فعلا جای این موضوع در کشور خالی است.
حاجی بابایی افزود: در حوزه تفکر باید هماوردی وجود داشته باشد، تا باب اجتهاد باز باشد و تضارب آرا وجود داشته باشد، اما متاسفانه ما در حوزه عمل شاهد این تضارب آرا هستیم و به همین دلیل با نگاه های گوناگون در عمل روبرو می‌شویم.
حاجی تاکید کرد: موضوع کتابخوانی همواره با تاکید پیامبر اسلام و بزرگان دین ما همراه بوده است و علاوه بر آن کتابخوانی بین تمام ملل و مذاهب و مکاتب جایگاه ویژه ای دارد. اما ما باید کاری کنیم که کتابخوانی در وجود انسان نهادینه شود و این نهادینه شدن را باید از کودکی آغاز کرد.
رئیس کمیسیون برنامه و بودجه گفت: زمانی که وزیر آموزش و پرورش بودم کاری را شروع کردم که به صورت کامل اجرایی نشده و نیمه‌کاره ماند.
وی افزود: بنده در آن زمان گفتم ما بیش از ۱۰۰ هزار مدرسه داریم وبر این اساس، باید بیش از ۱۰۰ هزار کتابخانه هم در مدارس داشته باشیم و دانش‌آموزان ما، هم کتابدار و هم کتابخوان و هم خریدار کتاب باشند؛ اما این امرمحقق نشد.
حاجی‌بابایی گفت: ما بیش از چهل سال تلاش کرده‌ایم، اما همچنان نتوانستیم این نگاه را غالب کنیم که کاری که برای کتاب و فرهنگ انجام می‌دهیم در واقع تولید است، نه مصرف.
رمضانی، معاون توسعه کتابخانه‌ها و ترویج کتابخوانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور دراین مراسم بعد از تبریک هفته کتاب و بزرگداشت سالروز علامه محمدحسین طباطبایی،مفسر قرآن کریم گفت: اگرچه ذائقه و اقبال عمومی در مطالعه، استفاده از شبکه‌های اجتماعی و کتاب الکترونیک است، اما کتابخانه‌ها می‌توانند با همت کتابداران، دوباره جایگاه اصلی خود را پیدا کنند.
وی افزود: کتابدار مشفق و آگاه می‌تواند با «جذب فراگیر مخاطب» و «مشاوره اطلاعاتی»، کتابخانه را از یک مخزن ساکن به یک مرکز فرهنگی و آموزشی و فضای پرنشاط اجتماعی تبدیل کند؛ مرکزی که بستر «اطلاع‌رسانی»، «آموزش مادام‌العمر»، «هدایت‌کننده اوقات فراغت»، «پژوهش» و «ارتقا دهنده آگاهی عمومی» باشد.
رمضانی با اشاره به این که این مناسبت‌‌ها براستی یادآور رستاخیز دانایی و کاهش فاصله میان بایدها و واقعیت‌ها در عرصه کتابخوانی است، گفت: این هفته مبارک، برای همه ما فرصتی است تا بتوانیم جایگاه واقعی کتاب و کتابخانه را نمایان کنیم و بهترین شیوه‌ها را برای ترویج کتابخوانی به‌کار بگیریم.
رمضانی با اشاره به سخنان مقام معظم رهبری گفت:به تعبیر رهبر معظّم انقلاب اسلامي، «فرهنگ ،هویّت یك ملّت است» و ارزش‌های فرهنگی، روح هر فرهنگ؛ بناربراین ترويج فرهنگ كتاب و کتابخوانی نیز ارزشمندترين خدمات فرهنگي است كه پاداش جاودان آن، نزد خداوند محفوظ است.
وی تاکید کرد: خوشبختانه در دوره اخیر ؛نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور توانسته است با وجود تنگناهای مالی و بی‌توجه به هیاهوها و غرض‌ورزی‌ها، پیشبرد کار را سرلوحه عمل خود قرار دهد و علاوه بر استفاده از همه ظرفیت‌های درون سازمانی، بسیاری از نهادهای دیگر را هم به همکاری در عرصه توسعه کتابخانه‌ها و توانمندسازی کتابداران و ارتقای جایگاه اجتماعی کتابخانه‌ها دعوت کند.
معاون توسعه کتابخانه‌ها و ترویج کتابخوانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور گفت: اگرچه شاهد بهبود نسبی شرایط و از سرگیری فعالیت‌های اجتماعی هستیم، اما از هفته کتاب سال گذشته تا سال جاری، با تعطیلی یا کاهش ارائه خدمات مراکز فرهنگی و آموزشی ،خدمات کتابخانه‌ها بیشتر از طریق انتشار محتوا در صفحات مجازی توسط کتابداران دنبال شده است.
معاون توسعه کتابخانه‌ها و ترویج کتابخوانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور اظهار کرد: ارتقای فرهنگ کتابخوانی، تكريم كتابداران و شناساندن سازمان‌ها و نهادهاي متولّيِ كتاب و کتابخوانی به مردم فقط وظیفه نهاد کتابخانه‌های عمومی نیست واین امر یک وظيفه‌اي همگاني را طلب می‌کند.
وی افزود: با قاطعيت عرض مي‌كنم تنها مسئولي كه بسيار بيش از اداي تكليف به این مهم اهتمام دارند، رهبر فرهيخته‌مان هستند که همواره از كتاب‌نخواني و بی‌توجهی مسئولان به این حوزه ابراز نگراني كرده و در عمل و نظر اهمیّت این حوزه را تذکر داده‌اند.
رمضانی گفت: امروز از 75 انفر در 32 سطح و 11 حوزه تقدیر خواهد شد .در این مراسم از خیران حقیقی و حقوقی که در احداث و واگذاری زمین و ساختمان، حامی و همراه نهاد بوده‌اند یا با اختصاص کمک‌های نقدی و اهدای کتاب از کتابخوانی حمایت کرده‌اند تجلیل میشود.
رمضانی گفت: انجمن‌ها از مهم‌ترین ارکان نهادند که با برگزاری جلسات مستمر، سعی در حل مشکلات کتابخانه‌های عمومی دارند. دراین مراسم از انجمن‌‌های کتابخانه‌های عمومی در سطح استان و شهرستان به ریاست استانداران و فرمانداران دراین مراسم تجلیل خواهند شد.
رمضانی عنوان کرد: از افراد و کتابخانه‌هایی که دارای صفحات برتر مجازی در سطح کتابخانه ای، فردی و کارِ گروهی هستند هم امروز تجلیل میشود.
وی گفت: تقدیر از 15 نفر از کتابخوانان برتر (خردسال، کودک، نوجوان و بزرگسال) و پنج کتابخانه برتر (مشارکتی، سیار، روستایی، درجه 8 و 9) ، 10 نفر از کتابداران و مسوولان کتابخانه‌های کشور و همچنین تجلیل از شش کتابدار کتابدار و مسئول برتر کتابخانه‌ها و 11 فهرست‌نویس برتر از جمله برنامه‌های تقدیرهای امروز است.
وی افزود: در سال گذشته، خدمات جدیدی در کتابخانه‌های عمومی ارائه شده است. کمیته انتخاب نفرات برتر، با هدف پاسداشت زحمات کسانی که در این حوزه‌های جدید، فعالیت‌های مؤثر داشته‌اند، نحوه ارائه این خدمات را بررسی کرد.
رمضانی درباره این حوزه‌ها گفت: این حوزه‌ها شامل «نوآوری در ارائه خدمات کتابخانه‌ای» (2 نفر)، «كتابخانه برتر در اجراي طرح خدمات تحويل كتاب در محل»(2 نفر)، «كتابدار برتر در حوزه خدمات مرجع مجازی»(1 نفر) و «فعال برتر در حوزه ناشنوايان»(2 نفر)، است.
وی افزود: در این مراسم از سه خدمت‌گزار ، یک پیشکسوت، دو رابط فرهنگی و یک برگزارکننده محفل ادبی تجلیل خواهد شد. همچنین در ادارات کل استانی در مجموع 582 نفر به عنوان نفرات برتر در سطح استان‌های کشور تعیین شدند.
رمضانی در پایان گفت: امیدواریم در این هفته شاهد برگزاری بیش از ۲۵ برنامه ملی ، ۳۳۰ برنامه در سطح استانی و بیش از ۱۰هزار برنامه فرهنگی در سطح کتابخانه‌ای باشیم.
به عنوان دبیر هفته کتاب نهاد کتابخانه‌های عمومی عمومی کشور، وظیفه خود می‌دانم از زحمات كاركنان ستادی و كتابداران نهاد كتابخانه‌هاي عمومي كشور، در یک سال گذشته تشکر کنم و با توجه به بازگشایی کتابخانه‌های عمومی کشور، بر جبران محدودیت‌های دو سال گدشته تأکید کنم.
نظر شما